Varis dışı Üst Gastrointestinal Sistem Kanamalı Hastalarda Klinik Seyri Öngörmede Endoskopi Öncesi Risk Skorlarının Etkinliği

Yıl 2024, , 98 - 105, 14.03.2024

Feyzullah Uçmak , Elif Tuğba Tuncel

https://doi.org/10.5798/dicletip.1451694

Öz

Amaç: Üst gastrointestinal kanama (ÜGK) acil servis başvuruları ve hastane yatışlarının önde gelen sebeplerinden biridir. Başvuru esnasında girişimsel tedavi ihtiyacı (endoskopik hemostaz, kan transfüzyonu, cerrahi tedavi), tekrar kanama ve mortaliteyi öngörmede çeşitli risk skorları kullanılmaktadır. Çalışmadaki amacımız endoskopi öncesi pre-endoskopik Rockall (pRS), Glas-gow-Blatchford kanama (GBS) ve AIMS-65 skorlarının yüksek riskli grupları öngörmedeki etkin-liği karşılaştırmaktır.
Yöntemler: Ocak 2015 - Haziran 2016 tarihleri arasında acil servise başvuran ve klinik, laboratuvar ve/veya endoskopik değerlendirme sonucunda varis-dışı ÜGK tanısı konulan hastalar retrospektif olarak tarandı. Demografik ve klinik özellikleri, laboratuvar değerleri, skorlama puanları, endoskopik girişim ve klinik seyirleri (kan transfüzyonu, tekrar kanama, cerrahi tedavi, ölüm) kaydedildi.
Bulgular: Çalışmaya yaş ortalaması 57,2± 18.7 olan 163 (%79’u erkek) hasta alındı. Hemostaz için 92 hastaya endoskopik girişim (%56,4), 6 hastaya cerrahi girişim (%3,7)yapılmıştı. Hastaların %9,2’inde (15 hasta) tekrar kanama gelişmişti. Yüzde %63,8’ine (104 kişi) kan transfüzyonu yapılmıştı. Mortalite oranı %2,5 (4 hasta)idi. Mortaliteyi öngörmede AIMS-65 skoru diğerlerine kıyasla üstün saptandı (AUROC=0.892, p=0.007). Tekrar kanama, kan transfüzyonu ve cerrahi girişimi öngörmede GBS’u diğerlerine kıyasla üstün saptandı (sırasıyla AUROC=0.697, p=0.012; AUROC=0.778, p<0.001 ve AUROC=0.851, p=0.004). Endoskopik girişimi öngörmede pRS ve AIMS-65 benzer etkinlikte olup GBS’una üstündürler (sırasıyla AUROC=0.379, p=0.008 ve AUROC=0.378, p=0.008).
Sonuç: Mortaliteyi öngörmede AIMS-65 skoru üstün bulunmuştur. Tekrar kanama, kan transfüzyonu ve cerrahi girişimi öngörmede GBS skoru üstün bulunmuştur. Endoskopik girişimi öngörmede hiçbir skorun etkinliği yeterli değildi. Hastaneye başvuru esnasında ÜGK hastalarında yük-sek riskli grubu belirlemede GBS ve AIMS-65’in birlikte kullanımı yararlı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Gastrointestinal kanama, prognoz, risk değerlendirmesi, mortalite.

Kaynakça

• 1.Hearnshaw SA, Logan RF, Lowe D, et al. Acuteupper gastrointestinal bleeding in the UK: patientcharacteristics, diagnoses and outcomes in the 2007UK audit. Gut 2011; 60(10): 1327-35.
• 2.Laine L, Peterson W. Bleeding peptic ulcer.NewEngl J Med 1994; 331(11): 717-27.
• 3.Atkinson RJ, Hurlstone DP. Usefulness ofprognosticindices in upper gastrointestinalbleeding. Best PractResClinGastroenterol 2008;22(2): 233–42.
• 4. Longstreth GF. Epidemiology of hospitalization foracute upper gastrointestinal hemorrhage: apopulation-basedstudy. Am J Gastroenterol 1995;90(2): 206–10.
• 5.Barkun A, Sabbah S, Enns R, et al.TheCanadianRegistry on Nonvariceal UpperGastrointestinal Bleeding and Endoscopy (RUGBE):endoscopic haemostasis and proton pumpinhibition are associated with improved outcomesin a real-life setting. Am J Gastroenterol 2004; 99(7):1238-46.
• 6.Jairath V, Kahan BC, Logan RF, et al. Outcomesfollowing acute nonvariceal upper gastroin-testinalbleeding in relation to time to endoscopy: resultsfrom a nationwide study. Endoscopy 2012; 44(8):723-30.
• 7.Vreeburg EM, Terwee CB, Snel P, et al. Validationof theRockall risk scoring system in uppergastrointestinal bleeding. Gut 1999;44(3):331–5. 8.Tham TC, James C, Kelly M. Predictingoutcome ofacute non-variceal upper gastrointestinalhaemorrhage without endoscopy using the clinicalRockall Score. Postgrad Med J 2006; 82(973):757–9.
• 9.Glasgow-Blatchford O, Murray WR, Glasgow-Blatchford M. A risk score to predict need fortreatment for upper-gastrointestinal haemorrhage.Lancet 2000; 356(9238): 1318–21.
• 10.Saltzman JR, Tabak YP, Hyett BH, et al. A simplerisk score accurately predicts in-hospital mortality,length of stay, andcost in acuteupper GI bleeding.Gas-trointestEndosc 2011; 74(6): 1215–24.
• 11.Camellini L, Merighi A, Pagnini C, et al.Comparison of threedifferent risk scoringsystems innon-varicealuppergastrointestinalbleeding. DigestLiverDis 2004; 36(4): 271-7.
• 12.Stanley AJ, Dalton HR, Blatchford O, et al.Multicentre comparison of the Glasgow Blatch-fordand Rockall scores in theprediction of clinicalend-points after upper gastrointestinal haemorrhage.Aliment Pharmacol Ther 2011; 34(4): 470-5.
• 13.Pang SH, Ching JYL, Lau JYW, et al.ComparingtheBlatch-fordandpre-endoscopicRockall score in predicting the need for endoscopictherapy in patients with upper GI hemorrhage.Gastrointest Endosc 2010; 71(7): 1134-40.
• 14.World MedicalAssociation. World MedicalAssociation Declaration of Helsinki: ethicalprinciples for medical research involving humansubjects. JAMA 2013; 310(20): 2191–4.
• 15.Sostres C, Lanas A. Epidemiology anddemographics of upper gastrointestinal bleeding:prevalence, incidence, and mortality. GastrointestEndosc Clin N Am. 2011; 21(4): 567-81.
• 16.Gralnek IM, Stanley AJ, Morris AJ, et al.Endoscopic diagnosis and management ofnonvariceal upper gastrointestinal hemorrhage(NVUGIH): European Society of GastrointestinalEndoscopy (ESGE) Guideline - Update 2021.Endoscopy. 2021 Mar; 53(3): 300-32.
• 17.Wang CH, Chen YW, Young YR, Yang CJ, Chen IC.A prospective comparison of 3 scoring systems inupper gastrointestinal bleeding. Am J EmergMed. 2013; 31(5): 775-8.
• 18.Stanley AJ, Laine L, Dalton HR, et al. Comparisonof risk scoring systems for patients presenting withupper gastrointestinal bleeding: internationalmulticentre prospective study. BMJ 2017; 356:i6432.
• 19.Gu L, Xu F, Yuan J. Comparison of AIMS65,Glasgow-Blatchford and Rockall scoring approachesin predicting the risk of in-hospital death amongemergency hospitalized patients with uppergastrointestinal bleeding: a retrospectiveobservational study in Nanjing, China. BMC Gas-troenterol 2018; 18(1): 98.
• 20.Saeed ZA, Ramirez FC, Hepps KS, et al.Prospective validation of the Baylor bleeding scorefor predicting the likelihood of rebleeding afterendoscopic hemostasis of peptic ulcers. GastrointestEndosc 1995; 41(6): 561-5.
• 21.Bryant RV, Kuo P, Williamson K, et al.Performance of the Glasgow-Blatchfordscore inpredicting clinical outcomes and intervention inhospitalized patients with upper GI bleeding.Gastrointest Endosc 2013;78(4): 576-83.
• 22.Oakland K, Kahan BC, Guizzetti L, et al.Development, validation, and comparativeassessment of an international scoring system todetermine risk of upper gastrointestinal bleeding.Clin Gastroenterol Hepatol 2019 May;17(6):1121-9.
• 23.Martínez-Cara JG, Jiménez-Rosales R, Úbeda-Muñoz M, et al. Comparison of AIMS65, Glasgow-Blatchfordscore, andRockallscore in a Europeanseries of patients with upper gastrointestinalbleeding: performance when predicting in-hospitaland delayed mortality. United EuropeanGastroenterol J. 2016; 4(3): 371-9.
• 24.Dicu D, Pop F, Ionescu D, Dicu T. Comparison ofrisk scoring systems in predicting clinical outcomeat upper gastrointestinal bleeding patients in anemergency unit. Am J EmergMed. 2013; 31(1): 94-99.
• 25.CurdiaGoncalves T, Barbosa M, Xavier S, et al.Optimizing the risk assessment in uppergastrointestinal bleeding: comparison of 5 scorespredicting 7 outcomes. GE Port J Gastroenterol2018; 25(6): 299-307.