Multipl Sklerozisli Hastalarda Serum sFas, sFas Ligand Düzeyleri ile FAS ve FASLG Polimorfizmleri Arasındaki İlişkinin Araştırılması

Yıl 2020, Cilt: 47 Sayı: 2, 331 - 339, 17.06.2020

Gülay Gülbol Duran İsmet Murat Melek Taşkın Duman Ramazan Güneşaçar

https://doi.org/10.5798/dicletip.755730

Öz

Amaç: Multiple Sklerozis (MS) otoreaktif T lenfositlerin miyelin antijenlerine karşı gösterdiği reaksiyon sonucu ortaya çıkan otoimmün bir hastalıktır. Fas-FasL yolağı T hücre apoptozisinde önemli bir rol oynamaktadır ve otoimmun hastalıklarda Fas-FasL yolağında defektler olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada FAS -670 A/G ve FASLG -844 T/C fonksiyonel gen polimorfizmleri ile serum sFas ve sFasL düzeylerinin MS gelişimine ve hastalığın patogenezine katkısının araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntemler: Çalışmaya 108 MS hastası ve kontrol grubu olarak da 98 sağlıklı birey dahil edilmiştir. FAS -670 A/G ve FASLG -844 T/C polimorfizmlerinin belirlenmesi için PCR-RFLP tekniği kullanılmıştır. sFas ve sFasL düzeyleri solid fazlı sandviç ELISA kiti kullanılarak ölçülmüştür.
Bulgular: MS hastalarında FAS -670 AG genotipi frekansı (%55,55) sağlıklı kontrollere (%72,44) göre düşük (p=0.014), GG genotipi frekansı ise hasta grubunda (%19,44) sağlıklı kontrollere (%3,06) göre anlamlı derecede yüksek bulundu (p = 0.0001). Hasta ve kontrol grupları arasında FASLG -844 T/C polimorfizmi açısından anlamlı bir fark bulunamadı (p > 0.05). Serum sFasL düzeyleri MS grubunda, sağlıklı kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yüksek bulunmakla (p = 0.015) birlikte, sFas düzeyleri gruplar arasında benzer bulundu (p = 0.705). FAS - FASLG polimorfizmleri ile serum sFas - sFasL düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı.
Sonuç: Sonuçlarımız FAS -670 AG genotipinin MS riskini azaltarak (RR = 0.475, p = 0.014) koruyucu bir rol oynayabileceğini, GG genotipinin ise MS ile ilişkili güçlü bir risk faktörü (RR = 7.644, p = 0.0001) olabileceğini, serum sFasL düzeylerindeki artışın ise bu faktörün MS patogenezine katkı sunabileceğini gösterebilir.

Anahtar Kelimeler

Multiple Sklerozis (MS), Fas, Fas Ligand

Kaynakça

• 1. Volpe E, Sambucci M, Battistini L, Borsellino G. Fas–Fas Ligand: Checkpoint of T Cell Functions in Multiple Sclerosis. Front Immunol. 2016; 7: 382.
• 2. Mohammadzadeh A, Pourfathollah AA, Sahraian MA, et al. Evaluation of apoptosis-related genes: Fas (CD94), FasL (CD178) and TRAIL polymorphisms in Iranian multiple sclerosis patients. J Neurol Sci. 2012; 312: 166-9.
• 3. Xia B, Yu HY, Guo QS, et al. Association of Fas-670 gene polymorphism with inflammatory bowel disease in Chinese patients. World J Gastroenterol. 2005; 11: 415-17.
• 4. Kim KM, Lee K, Hong YS, Park HY. Fas-mediated apoptosis and expression of related genes in human malignant hematopoietic cells. Exp Mol Med. 2000; 32: 246-54.
• 5. Kischkel FC, Hellbardt S, Behrmann I, et al. Cytotoxicity-dependent APO-1 (Fas/CD95)-associated proteins form a death-inducing signaling complex (DISC) with the receptor. EMBO J. 1995; 14: 5579–88.
• 6. Gilhar A, Yaniv R, Assy B, et al. Fas pulls the trigger on psoriasis. Am J Pathol. 2006; 168: 170-5.
• 7. Jalali SA, Shandiz HF, Afshari JT, et al. Status of FAS and FAS Ligand Gene Polymorphisms in Patient with Breast Cancer in Northeastern IRAN. Rep Biochem Mol Biol. 2018; 7: 23-29.
• 8. Elmore S. Apoptosis: A Review of Programmed Cell Death. Toxicol Pathol. 2007; 35: 495–516.
• 9. Nagata S, Golstein P. The Fas death factor. Science 1995; 267: 1449-56.
• 10. Meynier S, Rieux-Laucat F. FAS and RAS related Apoptosis defects: From outoimmunity to leukemia. Immunol Rev, 2019; 287: 50-61
• 11. Rieux-Laucat F, Magerus-Chatinet A, Neven B. The Autoimmune Lymphoproliferative Syndrome with Defective FAS or FAS-Ligand Functions. J Clin Immunol. 2018; 38: 558-68.
• 12. Kantarcı OH, Hebrink DD, Achenback SJ, et al. CD95 polymorphisms are associated with susceptibility to MS in women. A population-based study of CD95 and CD95L in MS. J Neuroimmunol. 2004; 146: 162-70.
• 13. Huang QR, Danis V, Lassere M, Edmonds J, Manolios N. Evaluation of a new Apo-1/Fas promoter polymorphism in rheumatoid arthritis and systemic lupus erythematosus patients. Rheumatology. 1999; 38: 645-51.
• 14. Fisher GH, Rosenberg FJ, Straus SE, et al. Dominant interfering fas gene mutations impair apoptosis in a human autoimmune lymphoproliferative syndrome. Cell. 1995; 81: 935-46.
• 15. Takahashi T, Tanaka M, Inazawa J, et al. Human Fas ligand: gene structure, chromosomal location and species specificity. Int Immunol. 1994; 6: 1567-74.
• 16. Huang QR, Morris D, Manolios N. Identification and characterization of polymorphisms in the promoter region of the human Apo-1/Fas (CD95) gene. Mol Immunol. 1997; 34: 577-82.
• 17. Sibley K, Rollinson S, Allan JM, et al. Functional FAS promoter polymorphisms are associated with increased risk of acute myeloid leukemia. Cancer Res. 2003; 63 432: 7-30.
• 18. Kanemitsu S, Ihara K, Saifddin A, et al. A functional polymorphism in Fas (CD95/APO-1) gene promoter associated with systemic lupus erythematosus. J Rheumatol. 2002; 29: 1183-8.
• 19. Wu J, Metz C, Xu X, et al. A novel polymorphic CAAT/enhancer-binding protein element in the FasL gene promoter alters Fas ligand expression: a candidate background gene in African American systemic lupus erythematosus patients. J Immunol. 2003; 170: 132-8.
• 20. van Veen T, Kalkers NF, Crusius JBA, et al. The FAS-670 polymorphism influences susceptibility to multiple sclerosis. J Neuroimmunol. 2002; 128: 95-100.
• 21. Huang QR, Teutsch SM, Buhler MM et al. Evaluation of the apo-1/Fas promoter mva I polymorphism in multiple sclerosis. Mult Scler. 2000; 6: 14-18.
• 22. Niino M, Kikuchi S, Fukazawa T, et al. An examination of the Apo-1/Fas promoter Mva I polymorphism in Japanese patients with multiple sclerosis. BMC Neurol. 2002; 2: 8.
• 23. Mohammadzadeh A, Pourfathollah AA, Sahraian MA, et al. Evaluation of apoptosis-related genes: Fas (CD94), FasL (CD178) and TRAIL polymorphisms in Iranian multiple sclerosis patients. J Neurol Sci. 2012; 312: 166-69.
• 24. Kaminska J, Koper OM, Piechal K, Kemona H. Multiple sclerosis- etiology and diagnostic potential. Postepy Hig Med Dosw. 2017; 71: 551-63.
• 25. Sakai T, Inoue A, Koh CS, Osame M. Serum levels of apoptosis-related molecules in patients with multiple sclerosis and human T-lymphotropic virus Type I-associated myelopathy. J Interferon Cytokine Res. 1999; 19: 999-1004.
• 26. Zipp F, Weller M, Calabresi PA, et al. Increased serum levels of soluble CD95 (APO-1/ Fas) in relapsing-remitting multiple sclerosis. Annals of Neurology. 1998; 43: 116-120.
• 27. Moreno M, Saenz-Cuesta M, Castillo J, et al. Circulating levels of soluble apoptosis-related molecules in patient with multiple sclerosis. J Neuroimmunol. 2013; 263: 152-4.
• 28. Ciusani E. Frigerio s, Gelati M, et al. Soluble Fas (Apo-1) levels in cerebrospinal fluid of multiple sclerosis patients. J Neuroimmunol. 1998; 82: 5-12.