Öz
Amaç: Multipl Sklerozda (MS) yaşam kalitesinin bozulması tedavi uyumunu ve klinik takibi güçleştirir. Çalışmamızda hastaların yaşam kalitesine etki eden faktörlerden fiziksel nedenler ile psikolojik olarak en fazla gözlenen depresif bulgular arasında karşılaştırma yaparak, bu konunun önemini vurgulamayı amaçladık.
Yöntemler: Mc Donalds kriterlerine göre relapsing-remitting tanısı almış 100 hasta çalışmaya dahil edildi. Sosyodemografik özellikleri, hastalık başlangıç yaşları, hastalık süreleri, özürlülük düzeyleri, Beck Depresyon Ölçeği, Yorgunluk Şiddet Ölçeği ve Kısa Form Yaşam Kalitesi Ölçeği skorları kaydedildi.
Bulgular: 65’i kadın, 35’i erkek 100 hastanın yaş ortalaması 35,21 ± 8,86 (min-max:18-63) yıldı. Ortalama Krutzke Genişletilmiş Dizabilite Durum Skalası (EDSS) skorları 1,65 ± 1,47 (min-max:0-6,5) olarak kaydedildi. Beck Depresyon Ölçeği skorları kadınlarda erkeklere göre daha yüksek gözlendi (13,8 ± 11,02 vs 10,17 ± 6,15; p:0,036). Depresyonu olan hastaların depresyonu olmayanlara göre; yorgunluk şiddet ve yorgunluk etki ölçeği skor ortalamaları daha yüksekken, yaşam kalitesi ölçeği skorları daha düşük izlendi (p<0,001). Depresyon varlığının ve EDSS skorlarının yaşam kalitesi skorlarına etkisi incelendiğinde, yaşam kalitesi ölçeği ile EDSS skorları arasında istatistiksel açıdan anlamlı negatif yönlü orta şiddette bir ilişki gözlendi (r=-0,508; p<0,001). Yaşam kalitesi ile depresyon skorları arasında istatistiksel açıdan anlamlı negatif yönlü orta şiddette bir ilişki saptandı (r=-0,507; p<0,001).
Sonuç: MS hastalarının fiziksel özürlülüğü nedeniyle ortaya çıkan yaşam kalitesi bozukluğu benzer şekilde depresif bulgular için de geçerlidir. Sonuçlarımız fiziksel özürlülük oluşmaması için gereken özenin (tedavi seçimi, yeni tedavi arayışları gibi) depresif bulgular için de gösterilmesi ve multipl skleroz hastasına multidisipliner yaklaşımın gerekliliğini bir kez daha ortaya koymuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1.Bilgi E, Özdemir HH, Bulut S. Multipl sklerozluhastalarda depresyon ve kognitif fonksiyonbozukluğu sıklığının belirlenmesi. Türk Nörol Derg.2013; 19: 11-4.
- 2.Mavioğlu H, Tülek Z, Bakar E, Tavşanlı NG.Multiple Sklerozda Yaşam Kalitesi ve Ölçümü. TürkNörol. Derg. 2014; 1: 18-23.
- 3.Onat ŞŞ, Delialioğlu SÜ, Özel S. Multipl Sklerozdadepresyon, fonksiyonel durum ve yaşam kalitesiilişkisi: Bir rehabilitasyon merkezi deneyimi. FTR BilDer. 2015; 18: 139-45.
- 4.Baumstarck K, Boyer L, Boucekine M, Michel P,Pelletier J, Auquier P. Measuring the Quality of Lifein Patients with Multiple Sclerosis in ClinicalPractice: A Necessary Challenge. Multiple SclerosisInternational Volume 2013 (2013), Article ID524894, 8 pages
- 5.Güler BS, Ersin F. Multiple skleroz hastalarininyaşam kalitesi ve ruhsal durumları AnadoluHemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018; 21: 42-50.
- 6.Aygünoğlu SK, Çelebi A, Vardar N, Gürsoy E.Multıpl skleroz hastalarında yorgunluğundepresyon, özürlülük ve yaşam kalitesi ile ilişkisi.Arch Neuropsychiatr. 2015; 52: 247-51.
- 7.Güven ŞŞ, Özcan DS, Aras M, Köseoğlu BF, Ak F.Multipl sklerozlu hastalarda ağrınındeğerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk vedepresyon ile ilişkisi. Turk J Phys Med Rehab 2016;62: 123-31.
- 8.Kurtzke JF. Rating neurologic impairment inmultiple sclerosis: An Expanded Disability StatusScale (EDSS). Neurology. 1983; 33: 1444–52.
- 9.Hisli N. Beck Depresyon Envanteri’nin geçerliğiüzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi 1988; 6: 118-26.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Eylül 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Temmuz 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 47 Sayı: 3 |