Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocukların Ebeveynlerinde Riskli İnternet Kullanımı ve Dürtüsellik

Yıl 2022, Cilt: 49 Sayı: 1, 131 - 141, 11.03.2022

Elif Manğal Gonca Karakuş Lut Tamam Zeynep Namlı Mehmet Emin Demirkol Perihan Çam Ray

https://doi.org/10.5798/dicletip.1086320

Öz

Amaç: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) genetik yatkınlık gösteren nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB tanılı çocukların ailelerinde ruhsal hastalıkların görülme sıklığının arttığı belirlenmiştir ancak davranışsal bağımlılıklara yönelik yeterli veri bulunmamaktadır. Bu çalışmada DEHB tanılı çocukların ebeveynlerinde riskli internet kullanımı ve internet aracılığıyla ulaşılan davranışsal bağımlılıklar ile dürtüsellik ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntemler: Çalışmaya Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı’nda DEHB tanısıyla tedavi gören 65 çocuğun ebeveyni ve herhangi bir ruhsal hastalık tanısı bulunmayan 64 çocuğun ebeveyni kontrol grubu olarak dahil edildi. Katılımcılara Wender Utah Derecelendirme Ölçegi, Barratt Dürtüsellik Ölçeği-11 (BDÖ), Young İnternet Bağımlılığı Testi kısa formu, Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği kısa formu, İnternet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği (İOOB-Ö) uygulandı.
Bulgular: DEHB tanılı çocuğu olan ebeveynler ve kontrol grubu sosyodemografik özellikler açısından benzerdi. Gruplar karşılaştırıldığında, DEHB tanılı çocuğu olan ebeveynlerin İOOB-Ö duygudurum değişimi, çatışma, nüks, çekilme alt grup ve toplam puan ortalamaları kontrol grubundan yüksekti (sırasıyla; p=0.02, p=0.03, p=0.03, p=0.03, p=0.02). DEHB tanılı çocuğu olan ebeveynlerde İOOB-Ö ile BDÖ arasında pozitif bir korelasyon belirlendi (rb=0.33; p<0.001).
Sonuç: Çalışmamızda internette oyun oynama alışkanlıklarının DEHB tanılı çocuğu olan ebeveynlerde yüksek olduğu ve bu alışkanlıkların dürtüsellikle ilişkili olduğu belirlenmiştir. DEHB tanılı çocukların ailelerinde dürtüsellik, davranışsal bağımlıklar gibi ruhsal hastalıkların tanınıp, tedavi edilmesi çocukların tedavisine de katkı sağlayabilecektir.

Anahtar Kelimeler

dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, dürtüsellik, ebeveyn, riskli internet kullanımı.

Kaynakça

• 1.American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-5 (DSM-5).Washington: American Psychiatric Association,2013.
• 2.Polanczyk GV, Salum GA, Sugaya LS, Caye A, RohdeLA. Annual Research Review: A meta-analysis of the worldwide prevalence of mental disorders in children and adolescents. J Child Psychol Psychiatry. 2015; 56: 345–65.