The Impact of Religion and Spirituality on Solving Family Problems Among Turkish Immigrants in Strasbourg

Yıl 2025, Cilt: 61 Sayı: 4, 1519 - 1556, 26.12.2025

Tuba Kevser Şahin

https://doi.org/10.61304/did.1766984

Öz

This article examines the phenomenon of father absence, which has emerged alongside the disintegration of the family institution amid the social, cultural, and intellectual transformations of the postmodern era, from a multidimensional perspective. Processes such as modernization, individualization, rising divorce rates, shifts in gender roles, and feminist discourses have weakened the traditional authority and guiding role of fathers, creating ruptures that negatively affect children’s psychosocial, cognitive, and spiritual development. The study aims to reveal how the structural and cultural dynamics of postmodern society contribute to father absence and to analyze its multilayered consequences at the individual, family, and societal levels. In this context, it highlights the risks father absence poses for family stability and social cohesion, emphasizing the need for targeted social policies. The research is grounded in the literature of sociology, psychology, and family studies, employing a qualitative framework with descriptive and document analysis techniques, and adopting a multidisciplinary approach.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion , Father Absence , Postmodern Family , Individualization , Social Policy

Aile İçi Problemlerinin Çözümünde Din ve Maneviyat: Strazburg’daki Türk Göçmenler Üzerine Nitel Bir Araştırma

Öz

Bu çalışma, aile içi sorunları ve bu sorunların çözümünde din ile maneviyatın rolünü Fransa’nın Strazburg kentinde yaşayan Türk ve Müslüman göçmen aileler özelinde incelemektedir. Nitel araştırma desenine göre yapılandırılan çalışmada, farklı yaş, eğitim ve kuşaklardan toplam 96 katılımcı ile yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılmış ve veriler tematik analiz yoluyla çözümlenmiştir. Bulgular, göçmen ailelerde en sık karşılaşılan sorunların çocuk ve akraba kaynaklı problemler, iletişim eksikliği ve kuşak çatışması olduğunu göstermektedir. Din ve maneviyatın ise bireylerin bu zorluklarla başa çıkmalarında güçlü bir psikososyal destek kaynağı olarak işlev gördüğü tespit edilmiştir. Ayrıca katılımcıların manevi danışmanlık hizmetlerine yönelik farkındalıklarının düşük olduğu, ancak bu tür hizmetlere duyulan ihtiyacın yüksek olduğu belirlenmiştir. Çalışma, göçmen ailelerin uyum süreçlerini desteklemek için din temelli manevi danışmanlık hizmetlerinin profesyonel bir çerçevede yapılandırılması gerekliliğine dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi , Din ve Maneviyat , Manevi Danışmanlık ve Rehberlik , Göçmen Aileler , Aile İçi Sorunlar

Etik Beyan

Doktora çalışması için etik kurul izni alınmıştır. Gerekmesi halinde tarafınıza iletilebilir.

Teşekkür

İlgilendiğiniz için şimdiden teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akdoğan Öztürk, Sevinç - Yücelsin Taş, Yaprak Türkan. “Fransa’daki Üçüncü Kuşak Türklerin Kültürel Uyum Durumlarının İncelenmesi”. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11/1 (2018), 55-66.
• Akıncı, Mehmet Ali. “Fransa’daki Türk Göçmenlerinin Etnik ve Dinî Kimlik Algıları”. Bilig 70 (2014), 29-58.
• Altuntaş, Serkan - Durmuş, Emine. “Evlilikte Problem Çözmeyi Yordayan Değişkenlerin İncelenmesi”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 30 (2018), 321-331.
• Aslan Türkşen, Funda. Fransa’da Yaşayan Türklerin Manevi Danışmanlık İhtiyacı. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Ataman, Kemal. “Yapısal Adaptasyon ya da Caminin Asli Fonksiyonlarını Üstlenme Süreci”. III. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri. 531-538 Ankara: DİB Yayınları, 2005.
• Ayten, Ali v.dğr. “Dinî Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi: Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 12/2 (2012), 45-79.
• Balcı Arvas, Fatma - Hökelekli, Hayati. “Dindarlık ile Evlilik Doyumu ve Evlilikte Sorun Çözme İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. Değerler Eğitimi Dergisi 15 (34), 129-160.
• Baş, Melike v.dğr. “Göç Eden Ailelerin Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Değişiminin Kadın Ve Çocuk Yaşamına Etkisi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6/3 (2017), 1680-1693. https://doi.org/10.15869/itobiad.309437
• Baynal, Fatma. “Boşanma Sonrası Başa Çıkmada Dinî ve Manevi Etkilerin İncelenmesi”. Bilimname 35 (2018)., 253-282. https://doi.org/10.28949/ bilimname.396376
• Béraud, Céline v.dğr. De la Religion en Prison. Presses Universitaires de Rennes, 2016.
• Bonelli, Raphael v.dğr. “Depresyonda Dinî ve Manevi Faktörler: Araştırmaların Bir Araya Getirilmesi ve Değerlendirilmesi”. çev. Nurten Kimter. Dinî Araştırmalar 16/43 (2013), 224-244.
• Boniface, Xavier. “Les enjeux de l’aumônerie musulmane dans l’armée française de 1914 à 1962”. Revue Historique des Armées 241 (2005), 91-105.
• Doğan, Mebrure. “Ailede Değerlerin İnşasına Psikolojik ve Pedagojik Yaklaşım: Sevgi, Saygı, Sabır, Hoşgörü Değerleri Örneği”. Kastamonu Eğitim Dergisi 31/1 (2023), 92-111. https://doi.org/10.24106/kefdergi.1157168
• Doğan, Mebrure - Karaca, Fatih. “Covid-19 Salgın Sürecinde Aktif Çalışan Sağlık Çalışanlarında Ölüm Kaygısı ile Dinî Başa Çıkma Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 55 (2021), 327-351.
• Düzgüner, Sevde - Ayten, Ali. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Temel Bilgiler Kılavuzu. Ankara: DİB Yayınları, 2020.
• Elkins, David v.dğr. “Toward a Humanistic-Phenomenological Spirituality.” Journal of Humanistic Psychology 28/4 (1988), 5-18.
• Ekşi, Halil. Aile Terapisi: Manevi Yönelimli Bir Perspektif. Ankara: Nobel Yayınları, 2020.
• Emmons, Robert A. The Psychology of Ultimate Concerns: Motivation and Spirituality in Personality. Guilford Press, 2005.
• Ercan, Leyla v.dğr. “Göç Sürecinde Göçmenlerin Karşılaştıkları Sorunlar”. International Social Sciences Studies Journal 5/43 (2019), 4785–4792. doi : 10.26449/sssj.1726
• France3. “Denis Ledogar, l’aumônier qui célèbre la vie au chevet des mourants”. 11 Ekim 2013 https://france3-regions.francetvinfo.fr/grand-est/2013/10/11/denisledogar- l-aumonier-qui-celebre-la-vie-au-chevet-des-mourants-336327.html
• Geçioğlu, Ahmet Rıfat - Kayıklık, Hasan. “Dindarlık ve Evlilik Uyumu İlişkisi: Evli Bireyler Üzerine Bir İnceleme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 19/1 (Haziran 2019), 202-224. https://doi.org/10.30627/ cuilah.536797
• Gül, Hatice. “Değişen Kent Ailesinde Sevgi Anlayışları ve İlişkilerine Sosyolojik Bir Yaklaşım”. Din ve Bilim: Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 3/2 (2020), 83-96. https://doi.org/10.47145/dinbil.837193
• Güngör, Özcan. “1.5 ve 2. Nesil Türk Gençlerinin Ailede Dinî Sosyalleşmeleri: New Jersey, USA Örneği”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 53(2) (2012), 1-20.
• Gürbüz, Abdülcelil. “Diasporada Din ve Kimlik: Almanya’daki Genç Türk Göçmenler Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Türk Din Psikolojisi Dergisi 7 (2023), 71-91. https://doi.org/10.59379/tdpd.1251852
• Işık, Esra - Ertuğrul, Fatmagül. “Mülteci Ruh Sağlığında Güncel Yaklaşımlar”. Sağlık ve Akademik Bakış Dergisi (SABD) 12/1 (2022), 180–187. https://doi. org/10.33631/sabd.1055671
• İnal, Salihanur - Gürsu, Orhan. “Kanser Hastalığını Kabul, Anlamlandırma ve Açıklamada Manevi Danışmanlık Hizmetlerinin Etkisi”. Turkish Academic Research Review 8/2 (2023), 957-977, https://doi.org/10.30622/tarr.1288125.
• Ünsal, Sueda Nur. “Göçün Kuşaklar Arası Sonuçları: Türkiye ve Avrupa’da Durağanlığın ve Değişimin Sosyo-Ekonomik, Ailesel ve Kültürel Kalıpları”. Turkish Journal of Diaspora Studies 5/1 (2025), 96-99. https://doi.org/10.52241/ tjds.1621259
• Kaaniche, Habib S. L’Accompagnement Spirituel en Milieu Hospitalier. Paris: L’Harmattan, 2005.
• Kabasakal, Zekavet - Soylu, Yağmur. “Evli Bireylerin Evlilik Doyumunun Cinsiyet ve Eş Desteğine Göre İncelenmesi”. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 5/4 (2016), 208-214.
• Karacan, Durali. “Islamophobia and Values in Western Societies: An Analysis of the Impacts on Muslim Men of Islamophobic Attacks in the UK”. Değerler Eğitimi Dergisi 21/46 (2023), 425-449. https://doi.org/10.34234/ded.1366107
• Karacan, Durali. “How do Muslim Men in the UK Employ Religion as a Coping Method With Islamophobia?”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 24/1, (2024a), 17-28. https://doi.org/10.30627/cuilah.1437973
• Karacan, Durali. “How the Challenges for Somali Muslim Men in the UK Affect Their Identity Resilience?”. Mütefekkir 11/21 (2024b), 219-242. https://doi. org/10.30523/mutefekkir.1501614
• Karadağ, Şule. Evlilik Uyumu Ilişkisinde Aile İçi İletişimin Rolü. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
• Karagöz, Sema - Gümüş Böke. Emine Aile ve Dinî Rehberlik Merkezlerinde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri. ed. Sevde Düzgüner - Ali Ayten. Ankara: DİB Yayınları, 2020.
• Karakaş, Ahmet - Koç, Mustafa. “Stresle Başa Çikma ve Dinî Başa Çıkma Yöntemleri Arasındaki İlişki: Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 3/3 (2014), 610-631. https://doi. org/10.15869/itobiad.88954
• Karataş, Kasım. “Batı Avrupa’da Yaşayan Göçmen Türk Ailelerinin Uyum ve Bütünleşme Sorunları”. Toplum ve Sosyal Hizmet 14/1 (2003), 25–39.
• Karlık, Zeynep - Kula, M. Naci. “Manevi Danışmanlık ve Rehberlikte Krize Müdahale Yaklaşımları”. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi 5 (2022), 99-128. https://doi.org/10.56432/tmdrd.1094333
• Kaya, Ayhan. “Euro-Türkler, Kuşaklararası Farklılıklar, İslam ve Entegrasyon Tartışmaları”. Göç Araştırmaları Dergisi 1 (2015), 44-79.
• Kelebek Küçükarslan, Görkem - Atasü Topcuoğlu, Reyhan. “Boşanmış Türk Göçmen Kadınlara Sağlanan Sosyal Hizmetler: Belçika Modeli Örneği”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19/3 (2024), 752–774. https://doi.org/10.17153/oguiibf.1434353
• Kılınçer, Hatice. Aileye Tutunmak: Maneviyat Yönelimli Aile Danışmanlığı. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2022.
• Köçer, Gülhan - Çınar, Fatih “Ödül ve Ceza Olmadan Çocuk Disiplini Mümkün mü?” Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14/2 (2021), 410- 429. https://doi.org/10.46790/erzisosbil.885803
• Kula, M. Naci. “Zorluk ve Sıkıntılarla Başa Çıkma Süreçlerinde Manevi Destek Örneği Olarak İnşirah Suresi Üzerine Psikolojik Analizler”. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi 3 (2021), 9-23.
• Le Figaro. “La Difficile Pratique des Religions en Prison”. 15 Nisan 2023 https:// www.lefigaro.fr/actualite-france/2011/04/14/01016-20110414ARTFIG00691-ladifficile- pratique-des-religions-en-prison.php
• Levent Abul, Lamia. “Ailede İletişim”. Soru ve Cevaplarla Aile Hayatı: Güncel Sorunlar ve Çözüm Önerileri. ed. Zekiye Demir. İstanbul: İz Yayınları, 2018.
• McGrath, Alister. E. Christian Spirituality: An Introduction. Blackwell Publishers, 1999.
• Pargament, Kenneth I. The Psychology of Religion And Coping: Theory, Research, Practice. Guilford Press, 1997.
• Pargament, Kenneth I. “From Research to Practice: Three Waves in the Evolution of the Psychology of Religion and Spirituality”. Spiritual Psychology and Counseling 8/3 (2023), 207-225. https://doi.org/10.37898/spc.2023.8.3.191
• Perspektif. “TBMM Avrupa’da Yaşayan Türklere Dair Raporunu Açıkladı”. 29 Mart 2018 https://perspektif.eu/2018/03/29/turkiye-tbmm-avrupada-yasayanturklere- dair-raporunu-acikladi/
• Rauer, Amy J - Volling, Brenda L. “The Role of Relational Spirituality in Happily-Married Couples’ Observed Problem-Solving”. Psychology of Religion and Spirituality 7/3 (2015), 1- 11.
• Richards, P. Scott - Bergin, Allen E. A Spiritual Strategy for Counseling and Psychotherapy. American Psychological Association. 2011.
• Sayar, Kemal. Terapi. İstanbul: Timaş Yayınları, 7. Basım, 2019.
• Settoul, Elyamine. “Musulmans dans les Armées Françaises”. Migrations Société 120/6 (2008), 35–48. https://doi.org/10.3917/migra.120.0035
• Şahin, Tuba Kevser. “Göçün Sosyolojik, Psikolojik ve Ailevî Boyutları: Kur’an Perspektifinden Günümüz Türk Göçmenlerine”. Göç: Tarih ve Toplum. ed. Zeynel Özlü. 125-146. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları, 2025.
• Şahin, Tuba Kevser. “Göçmen Gençlerin Kimlik ve Aidiyet İnşasında DİTİB Camilerindeki Dinî Sosyalleşmenin Etkisi: Strazburg Örneği”. Değişen Dünyada Aile ve Gençliğin İnşası. ed. Coşkun Baba v.dğr. 513-532. İstanbul: Ravza Yayınları, 2025.
• Şeker, Şeymanur. Göçmenlere Değer Odaklı Manevi Güçlenme ve Bakım Programının Uygulanması: Almanya Örneği. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Blimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Şirin, Turgay - Dursun, Neslihan. “Evli ve Bekâr Bireylerde Yaşamın Anlamı ve Maneviyat Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. EKEV Akademi Dergisi 85 (2021), 469-482.
• Ünsal, Hüseyin. “Göç ve Aile: Göçün Aile Üzerindeki Etkileri”. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 2/3 (2022), 84-93.
• Vaughan, Frances. “Spiritual Issues in Psychotherapy”. Journal of Transpersonal Psychology 23/2 (1991), 105-119.
• Wolfinger, Nicholas H. - Wilcox, W. Bradford. “Happily Ever After? Religion, Marital Status, Gender and Relationship Quality in Urban Families”. Social Forces 86/4 (2008), 1311–1337. https://doi.org/10.1353/sof.0.0040
• Yamaç, Muhammed, “Avrupa’da Yaşayan Türklerin Dinî ve Sosyo-Kültürel Hayatında Diyanet Vakıfları’nın Yeri ve Önemi”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25/2 (Aralık 2020), 181-208.
• Yazıcıoğlu, Yahşi. Aile ve Yaşam Döngüsü. Aile İçi Uyumlu Etkileşim ed. M. Bahaaddin Acat. 2–25. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2015.
• Yılmaz, Esma - Günay, Gülay. “Göçmenler ve Göçmen Ailelerin Karşılaştıkları Sorunlara İlişkin Bir Değerlendirme”. Karabük Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (UNIKA Toplum ve Bilim) Dergisi 2/1 (2022). 1-19.
• Zinnbauer, Brian J. V.dğr. “Religion and Spirituality: Unfuzzying the Fuzzy”. Journal for the Scientific Study of Religion 36/4 (1997), 549-564.