YAYGIN DİN EĞİTİMİNDE UZAKTAN ÖĞRETİM UYGULAMALARI VE ONLİNE CAMİ DERSLERİ

Yıl 2022, Cilt: 58 Sayı: 4, 1551 - 1580, 20.12.2022

Yusuf Batar , Serkan Demir , Gülşen Sayın

Öz

Bu araştırmada, yaygın din eğitiminde uzaktan eğitim uygulamalarının imkânları ve sorunlarıyla ilgili teorik tartışmaların yansıra uzaktan eğitim programlarının bir uygulaması olarak çevrimiçi cami dersleriyle ilgili bir uygulamanın analizi yapılmaktadır. Çalışmanın temel problemi, cami merkezli yaygın din eğitiminin teolojik ve tarihî arka planını oluşturan “herkese ulaşma” hedefinin uzaktan erişim yoluyla gerçekleşme durumunu ve bu uygulamanın güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel yöntem benimsenmiş ve öncelikle uygulaması yapılan cami derslerinin temelini oluşturan tarihî, teolojik ve eğitimsel arka planın teorik çerçevesi üzerinde durulmuş ardından günümüzde iletişim teknolojisinin genel anlamda din hizmetleri ve özellikle yaygın din eğitimi sahasında kullanımıyla ilgili tartışmalar hakkında bilgiler verilmiştir. Araştırmanın uygulama kısmında ise camide verilen derslerin uzaktan eğitim aracılığıyla cami cemaatine ulaşması sağlanmış ve sonrasında yarı yapılandırılmış mülakat sorularıyla eğitimleri sunan hocaların ders içerik ve derslerin uzaktan yapılmasına ilişkin görüşleri toplanarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda çevrim içi eğitim yöntemlerinin güçlü ve zayıf yönlerine ilişkin bazı bulgulara erişilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Yaygın Din Eğitimi, Uzaktan Eğitim, Cami Dersleri, Çevrimiçi Cami Dersleri

Destekleyen Kurum

İnönü Üniversitesi BAP Birimi

Proje Numarası

SBA-2021-2412

DISTANCE EDUCATION APPLICATIONS AND ONLINE MOSQUE COURSES IN FORMAL RELIGIOUS EDUCATION

Öz

In addition to the theoretical discussions on the possibilities and problems of distance education in non-formal religious education, this study analyzes an application of online mosque classes as an application of distance education programs. The main problem of the study is to identify the realization of the goal of "reaching everyone", which constitutes the theological and historical background of mosque-centered non-formal religious education, through distance access and the strengths and weaknesses of this practice. The research adopts a qualitative methodology and primarily focuses on the theoretical framework of the historical, theological and educational background that forms the basis of the mosque lessons, followed by discussions on the use of communication technology in the field of religious services in general and non-formal religious education in particular. In the application part of the research, the courses given in the mosque were made available to the mosque congregation through distance education, and then the opinions of the teachers on the course content and the distance education of the courses were collected and analyzed through semi-structured interview questions. As a result of the research, some findings were reached regarding the strengths and weaknesses of online education methods.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Non-Formal Religious Education, Distance Education, Mosque Lessons, Online Mosque Lessons, Din Eğitimi, Yaygın Din Eğitimi, Uzaktan Eğitim, Cami Dersleri, Çevrimiçi Cami Dersleri

Proje Numarası

SBA-2021-2412

Kaynakça

• Akpınar, Ali. “Donanımlı İslam İnsanının Yetişmesinde Cami Derslerinin Önemi (Konya Örneği)”. Uluslararası Cami Sempozyumu-Sosyal ve Kültürel Açıdan-. haz. Fikret Karaman vd. 2/473-488. Malatya: İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2018.
• Altaş, Nurullah. “Türkiye’de Dinî Yükseköğretim Alanında Uzaktan Eğitimle İlgili Algı Sorunları ve İLİTAM Uygulamaları”. Değerler Eğitimi Dergisi 14/31 (2016), 7-42.
• Arat, Turgay – Bakan, Ömer. “Uzakta Eğitim ve Uygulamaları”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi 14/1-2 (2014), 363-374.
• Baptism Preparation Program (For Either Godparents or Parents)”. Erişim 11 Mart 2022. https://www.catechismclass.com/shop/lessons_detail.php?id=85
• Buchta, Roman vd. “Religious Education in Poland during the COVID-19 Pandemic from the Perspective of Religion Teachers of the Silesian Voivodeship”. Religions 12/8 (17 Ağustos 2021), 650. https://doi.org/10.3390/rel12080650
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmaîl. el-Câmiʿu’s-sahîh. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. Dâru Tavki’n-Necât, 1422/2001.
• Çakır, Ruşen – Bozan, İrfan. Sivil Şeffaf ve Demokratik Bir Diyanet İşleri Başkanlığı Mümkün mü?. İstanbul: TESEV Yayınları, 2005.
• Çapçıoğlu, İhsan - Kaya, Emine. Pandemi Döneminde Türkiye’de Dinî Hayat- Din Görevlileri Örneğinde Din Hizmetlerine Genel Bir Bakış-. Ankara: Türkiye Diyanet ve Vakıf Görevlileri Sendikası Yayınları, 2021.
• Çelebi, Ahmet. İslam’da Eğitim ve Öğretim Tarihi. çev. Ali Yardım. İstanbul: Damla Yayınları, 1976.
• Çinemre, Semra. “Yaygın Din Eğitiminde Dijitalleşme: Almanya Protestan Kilisesi’nin Sunduğu Dijital Hizmetler Üzerinden Bir İnceleme”. ATEBE 6 (Aralık 2021): 79-102. https://doi.org/10.51575/atebe.1016452.
• Çoban, Serhat. “Uzaktan ve Teknoloji Destekli Eğitimin Gelişimi”. XVI. Türkiye’de İnternet Konferansı Bildiri Kitabı. İstanbul: 2013.
• Demir, Ekrem. “Uzaktan Eğitime Genel Bir Bakış”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 39 (2014), 2071-2079.
• Devran, Yusuf - Elitaş, Türker. “Uzaktan Eği̇ ti̇ m: Fırsatlar ve Tehdi̇ tler”. Online Academic Journal of Information Technology 8/27 (2016), 31-40.
• Doğan, Lütfi. “Camiler ve Eğitim”. Diyanet İlmî Dergi 4/12 (1965), 231-234.
• Eken, Metin. “Enformasyon Toplumunda Dini Bilgi Edinme: İnternet Ortamındaki Dini Enformasyonun Güvenilirliği ve Kalite Kriterleri Üzerine Bir İnceleme”. Journal of International Social Research 11/58 (30 Ağustos 2018), 894-906.
• Gözütok, Şakir. İslam’ın Altın Çağında İlim. İstanbul: Nesil Yayınları, 2012.
• Güşen, Seyit Ali. “Cumhuriyet Dönemi Fatih Camii’nde Hadis Eğitimi”. Uluslararası Cami Sempozyumu-Sosyal ve Kültürel Açıdan-. haz. Fikret Karaman vd. 1/409-426. Malatya: İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2018.
• Hamidullah, Muhammed. Hz. Peygamber’in Altı Orijinal Diplomatik Mektubu. çev. Mehmet Yazgan. İstanbul: Beyan Yayınları, 1990.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. çev. Salih Tuğ. İstanbul: İrfan Yayınevi 1990.
• Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî. er-Rıhle fî talebi’l-hadis. nşr. Nûreddîn Itr. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye. 1395/1975.
• Isaac, E. Paulette. Expanding the Boundaries of Adult Religious Education: Strategies, Techniques, and Partnerships for the New Millenium. San Francisco: Jossey-Bass, 2012. http://site.ebrary.com/id/10546597.
• İbn Hişâm, Ebû Muḥammed Abdulmelik b. Hişâm el-Himyerî. es-Sîretü’n-nebeviyye. nşr. Mustafâ es-Sakkâ vd. Mektebetu Mustafâ el-Bâbî’l-Halebî, 1375/1955.
• Kevserî, Muhammed Zâhid. “Çeşitli İslam Merkezlerine Gönderilen Mushaflar ve Müslümanların Kur’an’a Verdikleri Önem”. çev. Muhittin Akgül. Usûl: İslâm Araştırmaları 7 (2007), 169-186.
• Kırık, Ali Murat. “Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişimi ve Türkiye’deki Durumu”. Marmara İletişim Dergisi 21 (2014), 73-94.
• Köten, Akif. “Asrı Saadette Suffa Ashabı”. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslam. ed. Vecdi Akyüz. 4/381-416. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
• Kuzudişli, Bekir. Hadis Tarihi. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2019.
• Küçükaşcı, Mustafa Sabri. “Recî‘ Vak'ası”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/reci-vakasi (04.02.2022).
• Lorne L. Dawson, Douglas E. - Jenna Hennebry. “New Religions and the Internet: Recruiting in a New Public Space”. Religion Online: Finding Faith on the Internet. ed. Lorne L. Dawson. 151-173. New York: Routledge, 2004.
• Müslim. Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiu’ṣ-sahîh. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkī. Kahire: 1374-75/1955-56.
• Önkal Ahmet - Bozkurt, Nebi. “Cami”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7/46-56. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Önkal, Ahmet. “Bi’rimaûne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. https:// islamansiklopedisi.org.tr/birimaune (04.02.2022).
• Tirmîzî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ. es-Sünen (el-Kütübü’s-sitte içerisinde). Riyad: Dâru’s-Selâm, 2000.
• Vâkıdî, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ömer b. Vâkıd el-Eslemî. el-Meğâzî. nşr. Marsden Jones. Beyrût: Dâru’l-Alemî, 1409/1989.
• Yücel, Ahmet. “Bir Hadis Terimi Olarak “Sahafî” ve Hadis Tarihi Açısından Önemi”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11-12 (1993-1994), 197-204.
• Zengin, Fethullah. “Hz. Peygamber Dönemi Medine’sinde Mescid’in Sosyal ve İdari Rolleri Üzerine”. Uluslararası Cami Sempozyumu -Sosyal ve Kültürel Açıdan-. haz. Fikret Karaman vd. 2/831-838. Malatya: İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2018.
• “https://cdu.edu ”. Erişim 17 Mart 2022.
• “https://cor.org/live”. Erişim 17 Mart 2022.
• “https://urj.org”. Erişim 17 Mart 2022.
• “https://www.islamicity.org”. Erişim 17 Mart 2022.
• “https://zmm.org”. Erişim 17 Mart 2022.
• “https://diniyayinlar.diyanet.gov.tr/detay/425/Dijital-Yayinlar-Daire-Baskanligi
• “https://www.newstatesman.com/politics/religion/2020/04/how-coronavirus- leading-religious-revival