The place of Langar Dialect in Khorasan Turkic

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 15, 61 - 69, 01.12.2014

Sultan Tulu

Öz

Through the conclusion of research excursions from Göttingen in 1968-1976, it turned out that the former knowledge about linguistical studies had involved so many mistakes and it was accessed new knowledge. The most significant outcome of the excursion was the discovery of unknown dialects of the Turkic language spoken in Khorasan. For instance, the dialects spoken in Northern Khorasan used to be identified as “Turkman” by some Turkologists, but through the excursion it was recognized that it was nothing else but Khorasan Turkic. The Turkic dialects spoken in Northern Khorasan which are mixed with Iranian elements are not Turkman, but Khorasan Turkic or the dialects of Eastern Oghuz. This fact makes us think over the existence of an Old Khorasan Turkic. Khorasan Turkic dialects, so far, have been classified by an analysis based on the present continious tense, copulas and subjunction. By the classification, six languages have been distinguished: 1) Northwest = Bocnurd etc., 2) North = Quçan etc., 3) Northeast = Gucgi etc., 4) South = Soltanabad etc., 5) Southeast = Xarw-e Olya etc., and 6) Langar. In this paper, we strive to define the place of Langar dialect in the classification of Khorasan Turkic. The Langar dialect indicates the influence of Eastern Turkic, i.e. Uzbek, so much and contains Oghuz characteristics. In this way, Langar dialect must be a remnant of Old Khorasan Turkic

Anahtar Kelimeler

Langar dialect, Khorasan Turkic, Turkic languages in Iran, linguistical classification

Die Stellung der Mundart Langar im Chorasantürkischen

Öz

1968-1976 yılları arasında Göttingen’den yapılan araştırma gezileri sonucunda İran’daki dil incelemeleri üzerine daha önce tespit edilen eski verilerin birçok yanlış bilgi içerdiği anlaşılmış ve yeni bilgilere ulaşılmıştır. Yapılan bu araştırma gezilerinin en önemli sonucu, Horasan’da konuşulan Türkçenin daha önce bilinmeyen ağızlarının keşfedilmesi olmuştur. Örneğin, önceden Kuzey Horasanda konuşulan ağızlar Türkologlarca Türkmence olarak adlandırılmıştı, fakat bunun Horasan Türkçesinden başka bir ağız olmadığı tespit edilmiştir.Kuzey Horasan’da konuşulan, İranca unsurlarla karışmış olan Türk Lehçeleri Türkmence değil, Horasan Türkçesi veya Doğu Oğuzcanın lehçeleridir. Bu dilin tarihî bir Horasan Türkçesinin varlığına işaret ettiği bizi düşündürmektedir.Horasan Türkçesinin ağızları şimdiye dek şimdiki zaman ekleri, bildirme ekleri ve istek kipi özellikleri esasında incelenerek sınıflandırılmış ve bunların ağız özellikleri belirlenmiştir. Bu özellikler esasında altı lehçe ayırt edilmiştir. 1. Kuzeybatı= Bocnurd vb. 2. Kuzey = Quçan vb. 3.Kuzeydoğu =Gucgi vb. 4.Güney = Soltanabad vb. 5. Güneydoğu =Xarw-e Olya vb. 6. LangarBu çalışmada biz Langar ağzının Horasan Türkçesinin sınıflandırılmasında yerini belirlemeğe çalıştık.Langar ağzı Doğu Türkçesinin etkisini oldukça fazla hissettirmekte, aynı zamanda Oğuzca özellikleri de taşımaktadır. Langar ağzı, bu yönü ile Horasan’da konuşulan tarihî bir Horasan Türkçesinin uzantısı olmalıdır

Anahtar Kelimeler

Langar Ağzı, Horasan Türkçesi

Kaynakça

• Doerfer, G. - Hesche, W. (1993) Chorasantürkisch, Turkologica 16, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• Doerfer, G. (1998), “Turkic Languages of Iran”, The Turkic Languages, (Hrsg. Lars Johanson, Eva A. Csato), London and New York: Routledge, 273-282.
• Doerfer G. - Hesche, W. (1998), Türkische Folkore-Texte aus Chorasan, Turkologica 38, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• Doerfer, G.: “Die Volksliteratur der Türken Chorasans. Eine Übersicht.” (Unveröffentisches