On the Origin of the Pronominal n

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 15, 95 - 104, 01.12.2014

Vügar Sultanzade

Öz

So called pronominal n appears before case suffixes when they are added to some pronoms, to the third person possessive suffixes and to the suffix -ki. Pronominal n exists in the most of the Turkic languages, including Turkish. The paper critically reviews the Turcological literature on the origin of this element and proposes a new approach to the topic. According to this view, the reason of why a pronominal n appears is the historical nasal feature of the preceding vowels. When the case suffixes were added to such vowels, a /n/ was being perceived between them because of nasality and was fixed as pronominal n in the course of time

Anahtar Kelimeler

Turkish, pronominal n, personal pronoms, third

Zamir n’sinin Kaynağı Hakkında

Öz

Bazı zamirlere, üçüncü şahıs iyelik ekine ve aitlik ekine hâl ekleri ilave edildiğinde, aralarında bir n sesi ortaya çıkar. Zamir n’si olarak adlandırılan bu unsur, Türkiye Türkçesi dahil Türk dillerinin büyük çoğunluğunda vardır. Makalede bu unsurun kaynağıyla ilgili Türkolojide ortaya atılan varsayımlar eleştirel bakışla değerlendirilmiş ve konuya ilişkin yeni bir görüş ileri sürülmüştür. Bu görüşe göre, zamir n’sinin ortaya çıkma sebebi, ondan önce gelen ünlülerin eskiden genizsi özelliğe sahip olmasıdır. Hâl ekleri bu tür ünlüyle biten dil birimlerinin üzerine ilave edildiğinde, nazallıktan dolayı aralarında sanki bir n sesi varmış gibi algılanmış ve bu, zamanla dilde sabitlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Türkçe, zamir n’si, şahıs zamirleri

Kaynakça

• AŞNİN, F. D. (1988). “Liçnıe i Liçno-ukazatel’nıe Mestoimeniya”. Sravnitel’no-İstoriçeskaya Grammatika Tyurkskix Yazıkov. Morfologiya. Moskva: Nauka, s. 202-209.
• BLAGOVA, G. F. (1988). “Kategoriya Padeja”. Sravnitel’no-İstoriçeskaya Grammatika Tyurkskix yazıkov. Morfologiya. Moskva: Nauka, s. 28-136.
• BOGORODİTSKİY, V. A. (1953). Vvedenie v Tatarskoe Yazıkoznanie v Svyazi s Drugimi Tyurkskimi Yazıkami. Kazan: Tatknigoizdat.
• DEMİR Nurettin, Emine YILMAZ (2005). Türk Dili El Kitabı. Ankara: Grafiker.
• DIRENKOVA, N. P. (1963). “Tofalarskiy Yazık”. Tyurkologiçeskie İssledovaniya. Moskva- Leningrad: Vostoçnaya Literatura, s. 6-23.
• DMİTRİEV, N. K. (1948). Grammatika Başkirskogo Yazıka. Moskva-Leningrad: İzdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
• DUL’ZON, A. P. (1976). “Protyurkskie Formantı Glagol’nogo Lica”. Tyurkologiçeskie İssledovaniya. Moskva: Nauka, s. 126-131.
• ERGİN, Muharrem (2000). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak.
• GADJİYEVA, N. Z. (1975). Problemı Tyurkskoy Areal’noy Lingvistiki. Moskva: Nauka.
• GEMALMAZ, Efrasiyap (1996). “Türkçede İsim Tamlamalarının Derin Yapısı”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 4, s. 165-172.
• KONDRATEV, V. G. (1970). Oçerk Grammatiki Drevnetyurkskogo Yazıka. Leningrad: İzdatel’stvo Leningradskogo Universiteta.
• KONONOV, A. N. (1980). Grammatika Yazıka Tyurkskix Runiçeskix Pamyatnikov VII-IX vv. Leningrad: Nauka.
• KORKMAZ, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• LEVİTSKAYA, L. S. (1984). “Reprezentatsiya Pratyurkskogo Vokalizma v Sovremennıx Tyurkskix Yazıkax i Dialektax”. Sravnitel’no-İstoriçeskaya Grammatika Tyurkskix Yazıkov. Fonetika. Moskva: Nauka..
• NASİLOV, V. M. (1960). Yazık Orxono-Eniseyskix Pamyatnikov. Moskva: İzdatel’stvo Vostoçnoy Literaturı.
• ÖLMEZ, Z., KAÇALİN M. (2011). XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• ÖZDEMİR, Hakan (2014). “III. Teklik Kişi İyelik Eki +(s)I ve Zamir n’si Üzerine Bir