ÇUVAŞ TÜRKÇESİNDE YETERLİLİK KATEGORİSİ

Yıl 2016, Cilt: 10 Sayı: 18, 85 - 102, 31.05.2016

Feyzi Ersoy

Öz

Eski Türkçede olumsuz yeterlilik u- fiili ile; Türkçenin tarihî ve çağdaş lehçelerinde olumlu yeterlilik ise al-, bil- ve ol- fiilleri yardımıyla oluşturulmuştur. Sahip olduğu özellikler sebebiyle Türkoloji araştırmalarında ayrı bir yere sahip olan Çuvaş Türkçesinde yeterlilik ifadesi birden fazla yolla sağlanır. -mA pultar- yapısı, Çuvaşçada yeterlilik ifade etmekte en çok kullanılan yapıdır. Burada kullanılan yardımcı fiil pul- “olmak”tır. Çuvaşçada yeterlilik fiilinin olumsuzu ise -AymA- ekiyle yapılmaktadır. Çalışmada, Çuvaş Türkçesinde yeterlilik ifade eden yapılar, örnekler yardımıyla işlenerek yeterlilik yapılarının cümleye kattığı kiplik anlamlar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

türkçe, çuvaş türkçesi, fiil, yeterlik fiili

Kaynakça

• KARTALLIOĞLU, Yavuz-YILDIRIM, Hüseyin (2007). “Azerbaycan Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri (Ed. Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun), Ankara: Akçağ Yayınları.
• KASAPOĞLU ÇENGEL, Hülya (2007). “Kırgız Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri (Ed. Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun), Ankara: Akçağ Yayınları.
• KASAPOĞLU ÇENGEL, Hülya (2012). “Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi”, Dil Araştırmaları, Bahar 2012, S. 10, s. 17-81.
• KERİMOĞLU, Caner (2011). Kiplik İncelemeleri ve Türkçe, İzmir: Dinozor Kitabevi.
• KORKMAZ, Zeynep (1988). “Türkiye Türkçesinde “iktidar” ve “imkân” Gösteren Yardımcı Fiiller ve Gelişmeler”, TDAY Belleten 1959, s. 107-124.