Öz
Tarihî Kıpçak Türkçesinin, çeşitli sebeplere bağlı olarak Deşt-i Kıpçak bölgesinde, Mısır-Memlûk sahasında ve bugünkü Ukrayna civarında üç kolu bulunmaktadır. Deşt-i Kıpçak bölgesinde bulunan Codex Cumanicus’un yanı sıra, Mısır-Memlük sahasında sözlükler, gramerler, edebî ve dinî eserler, askerlik ve veterinerlikle ilgili metinler yazılmış ve çevrilmiştir. 16-17. yüzyıllarda da Kırım, Romanya, Moldava, Polonya, Ukrayna bölgelerinde Ermeni harfli Kıpçak Türkçesiyle çeşitli eserler kaleme alınmıştır. Üç bölgenin dili arasındaki benzerlikler ve farklılıklar dikkat çekicidir. Bu çalışmada Allah ve sıfatlarıyla ilgili kelimeler, Kıpçak Türkçesinin üç bölgesini yansıtan sözlüklerden yola çıkılarak dil yönüyle ve çeşitli yönlerden değerlendirilecektir. Bunun için Türkçede konu ile ilgili hangi kavramlardan yararlanıldığı, hangi dillerin ve eklerin kullanıldığı, eserlerde kelimelerin fonetik varyantları incelenecektir. Böylece bölge ve din açısından yakın olan dönemlerin kelime hazinesiyle, farklı din ve bölge eserlerinin kelimeleri bu tür bir incelemeyle daha net görülecektir.
Anahtar Kelimeler
tarihi kıpçak türkçesi mısır memluk sahası ermeni kıpçak türkçesi
Kaynakça
- ARGUNŞAH, M. (2017). “Codex Cumanicus’ta Hristiyanlığın Baba, Oğul ve Kutsal Ruh Üçlemesini Karşılayan Türkçe Söz Varlığı”, Türklük Biliminin Ulu Çınarı Zeynep Korkmaz Armağanı, TKAE Yayınları, (Ed. Leyla Karahan) Ankara, s.69-85.
- ATALAY, B. (1945). Ettuhfetü’z-Zekiyye Fi’l-Lûgâti’t-Türkiyye, İstanbul:Bürhaneddin, Klişecilik ve Matbaacılık T.A.Ş.
- CAFEROĞLU, A. (1930). Abû Hayyân, Kitâb al-idrâk li lisân al-Atrâk. (Orijinal Metin) İstanbul: Evkaf Matbaası.
- CAFEROĞLU, A. (1931). Abû Hayyân, Kitâb al-idrâk li lisân al-Atrâk. İstanbul: Evkaf Matbaası.
- DOĞAN, İ., USTA, Z. (2014). Eski Uygur Türkçesi Söz Varlığı. Ankara: Altınpost.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 13 Sayı: 25 |
