THE ORİGİN AND EVOLUTİON OF THE LANGUAGE: STEP THEORY

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 29, 1 - 17, 30.11.2021

Ahmet Bican Ercilasun

https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.995814

Cited By: 3

Öz

This article is written for the purpose of explaining the theory of “step theory”, named by me, on the origin and evolution of the language. The theory argues that it is necessary to focus not only on the origin of language, but also on its evolution after the birth. Derek Bickerton has asked “how humans made language?” in his book named Adam’s Tongue. On the other hand, the step theory seeks an answer to the question of “how was the root language evolved after the birth?” According to the theory, the language evolved through seven steps after “direct imitation”. These steps are “overcoming time and place barriers”, “the emergence of symbolic words”, “the birth of specific meanings and functions from the types of sounds (phono semantic)”, “the reproduction of words”, “word order (syntax)”, “the emergence of inflection” and “differentiation (division into dialects and languages)” respectively. Firstly, these steps and current situation are explained in the article. Furthermore, the divergence of the languages from each other and the divergence of the words from their primary forms (the emergence of arbitrariness) are explained in eight points. Parallels between human evolution and language evolution have also been drawn attention in this study.

Anahtar Kelimeler

step theory, origin of language, language evolution, separation of languages, separation of words, step theory, origin of language, language evolution, separation of languages, separation of words

Dilin Doğuşu ve Evrimi: Basamak Teorisi

Öz

Makale, dilin doğuşu ve evrimi hakkında “basamak teorisi” adını verdiğim teoriyi açıklamak üzere yazılmıştır. Teori, sadece dilin doğuşu üzerinde değil doğuştan sonraki aşamaları üzerinde de durulması gerektiğini savunmaktadır. Adam’s Tongue adlı eserinde Derek Bickerton, “how humans made language?” (insan lisanı nasıl yarattı?) diye soruyordu. Basamak teorisi daha çok, “kök dil oluştuktan sonra nasıl gelişti?” sorusunun cevabını aramaktadır. Teoriye göre “doğrudan taklit”ten sonra dil, yedi basamaktan geçerek evrimleşmiştir. Bunlar sırasıyla “zaman ve mekân engelinin aşılması, simgesel kelimelerin doğuşu, belli anlam ve işlevlerin seslerin karakterinden doğuşu (fonosemantik), kelimelerin çoğaltılması, söz dizimi, çekimin ortaya çıkışı, farklılaşma (lehçelere ve dillere ayrılma)” basamaklarıdır. Makalede bu basamaklar anlatıldıktan ve günümüzdeki duruma da kısaca temas edildikten sonra dillerin birbirlerinden ve kelimelerin ilk biçimlerinden uzaklaşması (keyfîlik / nedensizlik özelliğinin ortaya çıkışı)’nın sebepleri sekiz madde hâlinde açıklanmaya çalışılmıştır. İnsan evrimiyle dil evrimi arasındaki paralelliklere de bu çalışmada dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

basamak teorisi, dilin doğuşu, dilin evrimi, dillerin farklılaşması, kelimelerin farklılaşması

Kaynakça

• Aksan, Doğan (2000), Her Yönüyle Dil – Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Arat, Reşid Rahmeti (1979), Kutadgu Bilig III – İndeks (Neşre hazırlayanlar: Kemal Eraslan, Osman F. Sertkaya, Nuri Yüce), İstanbul, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Bakırcı, Çağrı Mert (2021), Evrim Kuramı ve Mekanizmaları – Evrimin Temelleri ve Nasıl İşlediği Üzerine, İstanbul, Ginko Bilim.
• Bickerton, Derek (2012), Âdem’in Dili – İnsan Lisanı Nasıl Yarattı – Lisan İnsanı Nasıl Yarattı (Çeviren: Mehmet Doğan), İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Comrie, Bernard (2005), Dil Evrensellikleri ve Dilbilim Tipolojisi (Türkçesi: İsmail Ulutaş), Ankara, Hece Yayınları.
• Demirci, Kerim (2021), Türkoloji İçin Dilbilim – Konular Kavramlar Teoriler, Ankara, Anı Yayıncılık.
• Ercilasun, Ahmet B. (2021), “İlk ve Ana Türkçe Çağı”, Kökler: Yay Çeken Kavimlerin Şafağı (Dil, Arkeoloji, Tarih, Antropoloji ve Etnografya Işığında Altay Halklarının Kökeni) (editör: Sergen Çirkin), İstanbul, Ötüken Neşriyat.
• Ercilasun, Ahmet B. – Akkoyunlu Ziyat (2014), Kâşgarlı Mahmud – Dîvânu Lugâti’t-Türk – Giriş-Metin-Çeviri- Notlar- Dizin, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Fischer, Steven Roger (2010), Dilin Tarihi (Çeviren: Muhtesim Güvenç), İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Gündüzöz, Soner (2004), “Arapça’nın Potansiyeli: Arapça’da Kelime Türetim Yollarına İlişkin Bir İnceleme”, Marife, yıl 4, sayı 2 (Güz).
• Harris, Roy – Taylor, Talbot J. (2018), Dil Bilimi Düşününde Dönüm Noktaları -I- / Socrates’ten Saussure’e Batı Geleneği (Çevirenler: Eser E. Taylan – Cem Taylan), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Heine, Bernd – Kuteva, Tania (2004), World Lexicon of Grammaticalization, Cambridge, Cambridge University Press.
• Karahan, Leylâ (2008), “Tekrar Gruplarında Ünlü Düzeni – Anlam İlişkisi Üzerine Düşünceler”, Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Kerimoğlu, Caner (2020), Neandertaller Konuşur muydu? – İnsanın ve Dilin Kökenine Bir Yolculuk, İzmir, Varyant Yayınları.
• Kocaoğlu, Timur (2004), “Türk ve Dünya Dillerinde Ses-Anlam Eşitliğine Dayalı Karşıt Denklikler”, V. Uluslar Arası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II – 20-26 Eylül 2004, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Maddieson, Ian (2021), “Consonant Inventories; Vowel Quality Inventories”, WALS (Erişim: 14.08.2021).
• Magnus, Margaret (2001), What’s in a Word? – Studies in Phonosemantics, Norwegian University of Science and Technology.
• Ruhlen, Merritt (2012), “Dilin Kökeni: Geçmişe ve Geleceğe Bakış” (Çeviren: Ahmet Bican Ercilasun), Dil Araştırmaları, sayı 10 (Bahar 2012), Ankara, Avrasya Yazarlar Birliği yayını.