Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Metin Değiştirimine Ömer Seyfettin’in “Rüşvet” Hikâyesi Örneği

Yıl 2020, Sayı: 22, 213 - 246, 20.10.2020

Şeyma Kökcü

https://doi.org/10.30767/diledeara.692048

Cited By: 2

Öz

İletişimin temel birimi olan metinler yabancı dil öğretiminde de önemli bir role sahiptir. Hedef dilin birinci
dil konuşurları tarafından nasıl kullanıldığını yansıtması, hedef dile ait kültürel ögeleri ve edimbilimsel
yapıları içermesi bakımından özgün metinler yabancı dil öğretiminde yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bununla birlikte, özgün metnin öğrenicilerin düzeyine uygun olmadığı durumlar olmakta ve bu durumda
özgün metin, çeşitli değiştirim işlemleriyle öğrenicilerin düzeyine uygun hâle getirilmektedir. Bu işlemler,
çoğunlukla sezgisel olarak yapılmasına rağmen metin seçiminden değiştirime kadar göz önünde bulundurulması gereken ilkeler bulunmaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmada öncelikle metnin dilbilgisel ve içeriksel
özellikleri kapsamında söz konusu ilkeler belirlenmeye çalışılmıştır. Daha sonra, bu ilkelere dayanarak B1
düzeyine göre yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrenciler için metin değiştirimi hedeflenmiştir. Değiştirim için Ömer Seyfettin’in ‘Rüşvet’ adlı hikâyesi kullanılmıştır. Hikâye, kurmaca anlatı metni olması sebebiyle öğrencilerde heyecan uyandıracağı ve evrensel retorik şemayla metnin yapısının daha kolay anlaşılacağı düşünülerek seçilmiştir. Hikâyenin çözümlemesi yapılarak kelime ve cümle düzeylerinde değiştirim
işlemleriyle hikâye B1 düzeyine uygun hâle getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi, anlatı metinleri, metin değiştirimi, metin seçim ilkeleri

Text Modification in Teaching Turkish as a Foreign Language: “Rüşvet” by Ömer Seyfettin

Öz

By enabling the verbal discourse to be permanent in written form, texts play an important role in foreign
language teaching. As they reflect cultural components and pragmatic units of the target language
(TL) and how the TL is used by native speakers, using authentic texts in teaching foreign languages
has been emphasized. On the other hand, the authentic texts may not always fit learners’ proficiency
level. In such cases, authentic texts are reconstructed according to the learners’ needs and proficiency
level through some modification. The process of modification is usually carried out intuitively by the
teachers. However, some principles should be taken into consideration before choosing a text to modify
and while modifying the text. In this respect, this study aims to identify principles of selecting and
modifying texts. Then, based on these principles, it was aimed to modify ‘Rüşvet’, a short story by
Ömer Seyfettin, to be used for B1 level Turkish as a foreign language learners. As the story is a fictional
narrative text, it was assumed that it would arouse interest in learners and they would comprehend the
text easily via the existing rhetorical structure in their minds. To modify the text, it was first analyzed
regarding its vocabulary and sentence level structure, and then it was modified accordingly.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language, narrative texts, principles of text selection, text modification

Kaynakça

• Al Azri, Rashid Hamed ve Al-Rashdi, Majid Hilal (2014). “The effect of using authentic materials in teaching”. Internatıonal Journal of Scıentıfıc & Technology Research 3 (10): 249-254.
• Aziz, Anealka, Chan Yuen Fook ve Zubaidah, Alsree (2010). “Scientific Structural Changes within Texts of Adapted Reading Materials”. English Language Teaching 3 (4): 216-223.
• Bakan, Hande (2012). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Metin Dilbilimsel Ölçütler Çerçevesinde Bir Sadeleştirme Denemesi: Sait Faik Abasıyanık, Meserret Oteli. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Bakır, Sinan (2015). “Orhan Kemal’in Hikâyelerinde Anlatıcı ve Bakış Açısı”. Türkiyat Mecmuası 25: 31-60.
• Brown, Penelope ve Levinson, Stephen C. (1987). Politeness: Some universals in language usage. Cambridge: Cambridge University Press.
• Crossley, Scott A. (2018). Authentic and simplified texts. J. I. Liontas ve M. DelliCarpini (Ed) The TESOL Encyclopedia of English Language Teaching içinde (s. 1-7).
• Crossley, Scott A., David B. Allen ve Danielle S. Mcnamara (2011). “Text Readability and Intuitive Simplification: A Comparison of Readability Formulas”. Reading in a Foreign Language 23 (1): 84-102.
• Dilidüzgün, Şükran (2008). Türkçe Öğretiminde Metindilbilimsel Bağlamda Uygulamalı Bir Yaklaşım. (Yayımlanmış Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Durmuş, Mustafa (2013a). “Metin Değiştirimin Dilbilimsel Süreçleri Üzerine”. International Journal of Social Science 6 (4): 391-408.
• Durmuş, Mustafa (2013b). “İkinci/Yabancı Dil Öğretiminde Sadeleştirilmiş Metin Sorunları Üzerine”. Bilig 65: 135-150.
• Durmuş, Mustafa (2019). Kültürel içeriklerin belirlenmesi ve sunumunda yeterlilik. Dil öğretiminde öğretici yeterlilikleri ve pedagojik muhakeme becerisi içinde (s. 51-74). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Eziler Kıran, Ayşe (2015). Anlambilim ve dil öğretimi. Ece Korkut ve İrem Onursal Ayırır (Ed.), Dil Bilimleri ve Dil Öğretimi içinde (s. 63-101). Ankara: Seçkin.
• Harmer. Jeremy (1991). The practice of English language teaching. London: Longman Group UK Limited.
• Korkut, Ece (2015). Metin dilbilimi ve dil öğretimi. Ece Korkut ve İrem Onursal Ayırır (Ed.), Dil Bilimleri ve Dil Öğretimi içinde (s. 159-188). Ankara: Seçkin.
• Kramsch, Claire (2013). “Culture in Foreign Language Teaching”. Iranian Journal of Language Teaching Research 1 (1): 57-78.
• Krashen, Stephen (1982). Principles and Practice in Second Language Acquisition. Oxford: Pergamon.
• Labov, William (1972). The transformation of experience in narrative syntax. William Labov (haz) içinde Language in the Inner City: Studies in the Black English Vernacular, ss. 354-396.
• Oh, Sun-Young (2001). “Two Types of Input Modification and EFL Reading Comprehension: Simplification versus Elaboration”. Tesol Quarterly 35 (1): 69-96.
• Özmen, Ceren (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Metin Değiştirim Teknikleriyle Öykülerin Yeniden Oluşturulması. Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Ros i Solé, Cristina (2007). “Language Learners’ Sociocultural Positions in The L2: A Narrative Approach”. Language and Intercultural Communication 7 (3): 203-216.
• Safari, Mahmood ve Montazeri, Mana Mohaghegh (2017). “The Effect of Reducing Lexical and Syntactic Complexity of Texts on Reading Comprehension”. Journal of Teaching Language Skills 36 (3): 59-83.
• Searle, John. R. (1979). Expression and Meaning: Studies in The Theory of Speech Acts. Cambridge: Cambridge University Press.
• Seyfettin, Ömer. Ömer Seyfettin Türk Klasikleri Seçme Hikâyeler MEB Yayınları S: 151
• Taşıgüzel, Selver (2004). “İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Öğretici Nitelikli Metinlerdeki Eşdizimsel Örüntülemelerin Görünümleri”. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/123456789/62464 (Erişim Tarihi: 08.01.2020) 72-87.
• Ülper, Hakan (2010). Okuma Anlamlandırma Sürecini Etkileyen Metinsel Etmenler, Okuma ve Anlamlandırma Becerilerinin Kazandırılması içinde, Anlara: Nobel Yayıncılık, s. 100-117.
• Wardhaugh, Ronald ve Janet M. Fuller (2015). An introduction to sociolinguistics. West Sussex: Blackwell Publishing.
• Yano, Yasukata, Michael H. Long ve Steven Ross (1994). “The Effects of Simplified and Elaborated Texts on Foreign Language Reading Comprehension”. Language Learning 44: 189–219.
• Yazıcı, Nermin (2013). “Deli Dumrul’da Anlatının Düzenlenişi ve Retorik Şemanın Görünümü”. Milli Folklor 25 (98): 87-99.
• Yazıcı, Nermin (2017). “Kurmaca Anlatılarda Kahramanın Sunumu: Metinleştirme Stratejisi Olarak Gönderim Ve Eksiltme”. Türkbilig 34: 117-134.
• Yemenici, Alev (1996). “Söylem Çözümlemesi: Türk, İngiliz ve Amerikan Kültürlerinde Anlatılan Öykülerin Kültürel Bir Çerçeve İçinde İncelenmesi”. Dilbilim Araştırmaları 37-57.
• Yule, George (1996). Pragmatics. Oxford, UK: Oxford University Press.