Christie'nin Ölümle Randevu ve Ölüm Adası Eserlerinde Doğulu Odaklanılanın Karşılaştırmalı Anlatıbilimsel Analizi

Yıl 2024, Sayı: 29, 238 - 251, 21.03.2024

Yağmur Sönmez Demir

https://doi.org/10.30767/diledeara.1414596

Öz

Agatha Christie'nin eserlerinin etkileri çok yönlüdür; ancak çağdaşlarının eserleri ile kıyaslandığında metinleri yeterince incelenmemiştir. Polisiye türünün genel nitelikleri ve eserlerinde kadınların ve sınıf hiyerarşilerinin temsili hakkında çok şey yazılmıştır. Ancak, metinleri nadiren anlatıbilimsel analize tabi tutulmuştur. Ölümle Randevu (1938) ve Ölüm Adası (1964) adlı polisiye eserleri Britanya’nın eski sömürgelerinde geçer ve Christie, Batılı anlatıcılar ve odak karakterler aracılığıyla Oryantalist bir bakış açısı sunar. Bu romanlarda izleyiciler ve anlatıcılar Batılılar iken, anlatılarının nesneleri Doğu manzaraları ve insanlarıdır. Edebi bir metinde okuyucuya sunulan odaklanma nesnelerinin imgesi odaklayıcılar tarafından inşa edildiğinden, anlatı onların öznel görüşleriyle doludur. Okur, bir metni yakından okuyarak odaklayıcı ve odaklanılanla ilişkisi hakkında içgörü kazanabilir. Bu romanlarda, Batı’nın Doğu üzerindeki hegemonyası ve Batılıların önyargılı algıları açıkça ortaya konmaktadır. Bu romanlardaki odaklanılan nesnelerin karşılaştırmalı anlatıbilimsel analizi yoluyla, Christie’nin romanlarının Batılıların Doğulu odaklanılanlara yönelik önyargılı tutumlarını nasıl ortaya koyduğuna yeni açıdan ele alınması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Agatha Christie, Orientalizm, Anlatıbilim, Doğulu odaklanılan.

Etik Beyan

Bu çalışma yazarın 2017 yılında düzenlenen 23rd Metu British Novelists Conference: Agatha Christie and Her Work Konferansında sunduğu “Appointment with Death: Agatha Christie’s Orientalism Revealed” başlıklı bildiriden yola çıkılarak yazılmışır. Fakat söz konusu bildiri metni kuramsal açıdan ve incelenen eserler açısından genişletilmiş ve revize edilmiştir.

A Comparative Narratological Analysis of the Oriental Focalized in Christie’s Appointment With Death and A Caribbean Mystery

Öz

The implications of Agatha Christie’s works are multifarious; however, her texts are understudied when compared to those of her contemporaries. Much has been written about the generic qualities of her detective fiction, and the representation of women and class hierarchies in her works. However, her texts are rarely subjected to narratological analysis. Her works of detective fiction Appointment with Death (1938) and A Caribbean Mystery (1964) are set in former colonies of Britain, and through Western narrators and focal characters, Christie presents an Orientalist perspective. While the onlookers and the tellers are Westerners in these novels, the objects of their narration are oriental landscapes and people. As the image of the objects of focalization presented to readers in a literary text is constructed by the focalizers, the narrative abounds with their subjective views. By closely reading a text, a reader can gain insight into the focalizer and its relationship to the focalized. In these novels, the hegemony of the West over the East, and the Westerners’ biased perceptions are made apparent. Through a comparative narratological analysis of the focalized objects in these novels, this study aims to shed new light on how Christie’s novels lay bare the biased attitudes of Westerners towards the Oriental focalized.

Anahtar Kelimeler

Agatha Christie, Orientalism, Narratology, Oriental Focalized.

Kaynakça

• Bal, M. (1999). Narratology: Introduction to the Theory of Narrative. University of Toronto Press.
• Barry, P. (2009). Beginning Theory: An Introduction to Literary and Cultural Theory. Manchester University Press.
• Christie, A. (1968). Appointment with Death. Fontana.
• ---. (1981). A Caribbean Mystery. Fontana.
• Fludernik, M. (1996). Towards a ‘Natural’ Narratology. Routledge.
• Gulddal, J. (2020). ‘That deep underground savage instinct’ narratives of sacrifice and retribution in Agatha Christie’s Appointment with Death. Textual Practice, 34 (11), 1803–1821.
• Hall, S. (1997). The spectacle of the 'other'. In S. Hall, (Ed.), Representation: Cultural Representations and Signifying Practices (pp. 225-239). Sage.
• Knight, S. (2003). “The Golden Age” The Cambridge Companion to Crime Fiction. (M. Priestman, Ed.). pp. 77-94. Cambridge University Press.
• Lassner, P. (2009). The Mysterious New Empire: Agatha Christie’s Colonial Murders. In R. Hackett, F. Hauser, G. Wachman, (Eds.), At home and abroad in the empire: British women write the 1930s, (pp. 31-50). Rosemont Publishing.
• Light, A. (1991). Forever England: Femininity, Literature and Conservatism between the Wars. Routledge.
• Öğünç, Ö. (2018). The Sense of Uncanny in Agatha Christie’s A Caribbean Mystery. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (1), 149-163.
• Reitz, C. (2004). Detecting the Nation: Fictions of Detection and the Imperial Venture. The Ohio State UP.
• Rowland, S. (2001). From Agatha Christie to Ruth Rendell: British Women Writers in Detective and Crime Fiction. Palgrave.
• Said, E. (2003). Orientalism. London: Penguin. 3rd edition.
• Shohat, E. & Stam, R. (1994). Unthinking Eurocentrism: Multiculturalism and the Media. Routledge.
• Thompson, J. (1993). Fiction, Crime, and Empire: Clues to Modernity and Postmodernism. University of Illinois Press.
• Young, R. J.C. (2001). Postcolonialism: An Historical Introduction. Blackwell Publishers.