Yaşam ve Yazın Oyunları: Tehlikeli Oyunlar’da Oyun Kavramı

Yıl 2024, Sayı: 30, 31 - 52, 21.10.2024

Mesude Gülnar

https://doi.org/10.30767/diledeara.1457809

Öz

Oğuz Atay yazınının merkezinde konumlanan oyun kavramı, Tehlikeli Oyunlar’ın kurgu, dil ve içerik boyutlarını birbirine bağlayan çok yönlü anlamlarıyla, romanın temel izleği olan gerçeklik meselesinin sorunsallaştırılmasında kilit bir kavramdır. Eserin adından başlayıp kurgu tekniklerine kadar sirayet eden “oyun” / “oyunsuluk”, çocuk oyunlarından dil oyunlarına; gündelik dilden edebiyat, felsefe ve diğer pek çok disiplinin terminolojisine kadar ulaşan geniş anlam yelpazesiyle romana derinlik katmaktadır. Metnin motif düzleminde kötü olarak değerlendirilen gerçek hayat oyunlarından kurgusal dünyanın iyi oyunlarına kaçışın çift kutuplu anlamını veren, biçim düzleminde oyunsu kurgu ve anlatı tekniklerinin sembolü olan oyun imgesi, romanda bireyin kendisiyle, geçmişle, dille, gündelik yaşam pratikleriyle, modernliğin sonuçlarıyla hesaplaşmasında, bütün bu meselelerin ortak paydası olan gerçeklik sorunsalı etrafında işlevsel kılınmıştır. Tehlikeli Oyunlar’ı, romanın ruhu olarak tanımlayabileceğimiz oyun kavramı üzerinden incelemenin hem romanın kapsamlı bir incelemesini yapmak hem modernist ve postmodern metinlerle birlikte edebiyat dünyasında başat bir yer kazanan oyun kavramının etraflı bir analizini gerçekleştirmek hem de Oğuz Atay’ın düşünce dünyasını, bu dünyanın yansıması olan sanat anlayışıyla beraber araştırmak adına faydalı olacağı kanısıyla kaleme alınmış olan bu akademik çalışma, “Oyun Kavramı Işığında Tehlikeli Oyunlar Romanı Üzerine Bir İnceleme” başlıklı yüksek lisans tezimden yararlanarak hazırlanmıştır. Çalışmalarıma kıymetli fikirleriyle katkıda bulunan tez danışmanım Prof. Dr. Ali Şükrü ÇORUK’a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Anahtar Kelimeler

Oyun, Tehlikeli Oyunlar, Oğuz Atay, modernizm, postmodernizm

Kaynakça

• Atay, O. (2017). Günlük. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atay, O. (2017). Tehlikeli Oyunlar, 43. bs., İstanbul: İletişim Yayınları.
• Calinescu, M. (2017). Modernliğin Beş Yüzü: Modernizm, Avangard Dekadans, Kitsch, Postmodernizm. (S. Gürses, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
• Dursun, Y. (2019). Oyunun Ontolojisi. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Ecevit, Y. (2017). Ben Buradayım: Oğuz Atay’ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ecevit, Y. (2016). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Freud, S. (2016). Espriler ve Bilinçdışı ile İlişkileri. (E. Kapkın, Çev.). İstanbul: Payel Yayınları.
• Huizinga, J. (2017). Homo Ludens. (A. Önal, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Jahn, M. (2015). Anlatıbilim: Anlatı Teorisi El Kitabı. (B. Dervişcemaloğlu, Çev.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Makaryk, I. R. (1993). Encyclopedia of Contemporary Literary Theory: Approaches, Scholars, Terms. Toronto: University of Toronto Press.
• Platon. (2007). Yasalar. (C. Şentuna, S. Babür, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Sarup, M. (2004). Post-yapısalcılık ve Postmodernizm. (A. Güçlü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Schiller, F. (2020). İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine. (G. Aytaç, Çev.). Ankara: Fol Kitap.
• Winnicott, D.W. (2017). Oyun ve Gerçeklik. (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Marx, K. ve Engels, F. (1980), Manifesto, (T. Ağaoğlu, Çev.). İstanbul: Öncü Kitabevi Yayınları.