Kara Kıtada İki Değişim Öyküsünün Kahramanları: Gottschalk ve Marlow

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 108 - 118, 31.12.2018

Elif Aktürk

Öz

Sömürgeciliğin farklı bakış açılarıyla sorunsallaştırıldığı postkolonyal düşünce, kimi yazarları derin bir etki altına alarak söz konusu yaklaşımlara ilişkin düşüncelerini yazınsal yapıtlarında yansıtma olarak açığa çıkmıştır. Bu yazarlardan biri olan çağdaş Alman Edebiyatının en önemli isimlerinden Uwe Timm, 1978 yılında kaleme aldığı ve 1904-1907 yılları arasında geçen sürede Almanya’nın söz konusu dönemde sömürgesi olan Güney Afrika’da yaşamakta olan yerliler ile Almanlar arasındaki mücadelenin konulaştırıldığı Morenga adlı tarihsel romanında kurguladığı Gottschalk karakterinin “Beyaz Kıta”dan “Kara Kıta”ya gelişiyle birlikte kişisel ve sosyal yaşamına ilişkin yaşadığı değişimleri gözler önüne sermiştir. Polonya asıllı İngiliz yazar Joseph Conrad ise, 1899 yılında yazdığı Karanlığın Yüreği adlı yapıtında, “Kara Kıta”ya bir iş için görevlendirilen Marlow’un kıtanın derinliklerinde beyazların yerlilere uyguladığı işkencelerle birlikte deneyimlediklerini anlatılaştırır. Bu bağlamda, postkolonyal kuram ışığında karşılaştırmalı ve metin içkin yöntemle irdelenecek olan söz konusu çalışmada öncelikle postkolonyalizmin bir kuram olarak ortaya çıkışı ve postkolonyal edebiyatın sınırlarına değinilecek, söz konusu iki yapıtta, Afrika topraklarına görevlendirilen başkahramanların kıtada kaldıkları süre boyunca geçirdiği değişim irdelenecek, bir sonuç değerlendirmesi yapılarak çalışma sonlandırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Postkolonyal Kuram, Timm, Conrad, Karşılaştırmalı Yöntem, Metni İçkin Yöntem, Değişim

Helden zweier Wandlungsgeschichten auf dem Schwarzen Kontinent: Gottschalk und Marlow

Öz

Das postkoloniale Denken, das den Kolonialismus aus verschiedenen Aspekten thematisiert, hat so manchen Schriftsteller beeinflusst und den betreffenden Ansatz in ihren Werken als eine Art Reflexion zum Vorschein gebracht. Uwe Timm, einer der wichtigsten Namen der deutschen Gegenwartsliteratur, schrieb sein Werk Morenga im Jahre 1978 nieder. Der historische Roman handelt über den Kampf der Deutschen und der Eingeborenen in Südafrika zwischen den Jahren 1904-1907, das zu der Zeit noch Mandatsgebiet Deutschlands war. Thematisiert werden die Veränderungen von Gottschalks Charakter mit seiner Abfahrt vom „weißen Kontinent“ und seiner Ankunft am „schwarzen Kontinent“ und den Veränderungen in seinem Wesen und Gesellschaftsleben. Der englische Schriftsteller polnischer Herkunft Joseph Conrad thematisiert in seinem Werk Herz der Finsternis, das 1899 verfasst wurde, die Erfahrungen des Marlows, der auf dem Schwarzen Kontinent beauftragt wurde und in den Tiefen des Kontinents sieht, wie die Weißen die Schwarzen foltern und dieser mit all diesen Erfahrungen zusammen gegen Ende des Werkes eine Art Aufklärung erlebt. In diesem Zusammenhang wird in der vorliegenden Arbeit anhand der postkolonialen Theorie und zusammen mit der komparatistischen und werkimmanenten Methode versucht, das Aufkommen der postkolonialen Theorie und die Grenzen der postkolonialen Literatur anhand der zwei genannten Werke mit den in Afrika beauftragten Helden und deren Wandlung auf dem Kontinent aufzuzeigen, zu analysieren und somit ein Resultat zu ziehen.

Anahtar Kelimeler

Postkoloniale Theorie, Timm, Conrad, Komparatistische Methode, Werkimmanente Methode, Wandlung

Kaynakça

• Conrad, Joseph (1982): Karanlığın Yüreği. 2. Baskı, (İngilizceden Çev.: Sinan Fişek), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Fanon, Frantz (2007): Yeryüzünün Lanetlileri. 2. Baskı, (İngilizceden Çev. Şen Süer), İstanbul: Versus Yayınları.
• Hook, Derek (Ed.) (2004): Frantz Fanon, Steve Biko, ‘Psychopolitics’ and Critical Psychology. İçinde: Critical Psychology. s. 84-114. London: Lansdowne, South Africa, Juta Academic Yayınları.
• Loomba, Ania (2000): Kolonyalizm Postkolonyalizm. 1. Baskı, (İngilizceden Çev.: Mehmet Küçük), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Meriç, Övünç (2011): Slumdo Millionaire- Batı Doğu İmgesini Yeniden Üretiyor. Erciyes İletişim Dergisi “akademia”, Cilt: 2, Sayı:1, s. 106-116.
• Praveen V., Ambesange (2016): Postcolonialism: Edward Said & Gayatri Spivak. Research Journal of Recent Sciences, Cilt: 5, Sayı: 8, s. 47-50.
• Reif-Hülser, Monika (2006): Fremde Texte als Spiegel des Eigenen Postkoloniale Literaturen und ihre Auseinandersetzung mit dem kulturellen Kanon, Münih: Wilhelm Fink.
• Said, Edward (2016): Şarkiyatçılık – Batı’nın Şark Anlayışları. 9. Baskı, (İngilizceden Çev. Berna Yıldırım), İstanbul: Metis Yayınları.
• Sawant G., Datta (2011): Perspectives on Post-colonial Theory: Said, Spivak and Bhabha. Literary Endeavor Dergisi, Sayı: 2, s. 129-135.
• Timm, Uwe (2010): Morenga. 1. Baskı, (Almancadan Çev. Rasin Güçhan), İstanbul: Can Yayınları.
• Vogel, Daniel (2012): Joseph Conrad in The Light of Postcolonialism. Yearbook of Conrad Studies, Cilt: VII, s. 97–112.