İSFAHAN’DA BÜYÜK SELÇUKLU SULTANI MELİKŞAH VE VEZİRİNE AİT OLAN TÜRBE

Yıl 2021, Sayı: 15, 179 - 200, 27.07.2021

Sepideh Şan , Hajar Babazadeh

Öz

İsfahan’ın Ahmed-Abad veya diğer ismiyle Darü’l-Bettih Mahallesi’nde bir yapının içinde birkaç mezar bulunmaktadır. Bu mekân halk arasında Nizamü’l-Mülk Türbesi olarak bilinmektedir. Mezar taşlarının sadece dört tanesinde H. 859 (1455 M.), H. 923 (1517 M.), H. 953 (1546 M.) ve 1340 H. (1922 M.) tarihleri ve mezardaki şahısların isimleri yazılıdır. Ayrıca odanın girişindeki mezar taşının ön cephesinde hace ve elmülk kelimeleri okunmaktadır ve bu yüzden Selçuklu veziri Nizamü’l-Mülk’e (ölüm H. 485/1092 M.) ait olduğu düşünülmektedir. Diğer taşlarda sadece Kuran ayetleri ve birkaç beyit şiir bulunmaktadır. Araştırmacılara göre bu mezarlar Sultan Melikşah, eşi Terken Hatun, oğulları Berkyaruk bin Melikşah ve Muhammed bin Melikşah’a ait olmalıdır. Mezar taşlarının üzerindeki yazılan hat üslubu Selçuklu zamanında yapılmadığını göstermektedir ve Safeviler zamanında yenilenmiş oldukları düşünülmektedir. Bu araştırmada tarihi kaynaklar tarandıktan sonra mezarların bulunduğu yapı ve mahallede saha çalışmaları yapılmıştır. Araştırmalar sonucunda mezarların Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah ve ailesine ait olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İsfahan, Büyük Selçuklu, Sultan Melikşah, Nizamü'l-Mülk, Mezar

Kaynakça

• Anonim (1318 hş). Mücmel el-Tevârîh ve’l-Kısas. (Tashih ve Nşr. Melikü’ş-Şu’ara Bahâr). Tahran: yayın yeri yok.
• Chardin, J. (1393 hş). Seyahetname-i İran, (çev. Eghbal Yaghmayi). Tahran: Tus Yayınları.
• Honarfar, L. (1350 hş). Genjineye Asare Tarikhiye Esfahan. Tahran: Ziba Yayınları.
• İsfahani, Haydar Ali b. Muhammed Mehdi (1391 hş).“Risale Der Tarih-i İsfahan”. (Nşr, M. Golamiyye – Y. Beyg Babapour). Payame Baharestan (17). 314-336.
• Kafesoğlu, İ. (1973). Büyük Selçuklu İmparatoru Sultan Melikşah. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Mohammadi, N. (1393 hş.). “Darü’l-Bettih Der Asr-i Selçukiyan”. Pajuheshnameye Tarikhhaye Mahalliye İran (5), 92-101.
• Müstevfi-l Kazvini, Hamdullah (1304 hş). Tarih-i Güzide, (Nşr. A. Nevayi).Tahran: Emir Kebir Yayınları.
• Nikzad Emir Hoseyni, K. (1335 hş). Tarihçe-ye Ebniye-ye Tarihi-ye İsfahan. İsfahan: Dad Yayınları.
• Ravendi, Muhammed b. Ali b. Süleyman (1386 hş). Râhatü’s-sudûr ve Ayetül-sorur Der Tarih-i al-i Selçuk. (Tashih ve Nşr. M. Eghbal).Tahran: Esatir Yayınları.
• Sahibi Nahcivani, Hinduşah b. Sencer b. Abdullah (1313 hş). Tecarib’ül-Selef. (Tashih ve Nşr. A. İkbal). Tahran: Ferdin Yayınları.