RUS EDEBİ ESERLERİNİN İRAN’DA TANINMASI VE “KAŞTANKA” İLE “AYLAK KÖPEK” ESERLERİNİN KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2015, Sayı: 15, 22 - 39, 01.01.2015

Nükhet Eltut Kalender

Öz

Çehov’un “Kaştanka” adlı eseri 1887 yılında yazılmış olup, Hidayet’in “Aylak Köpek” adlı eseri 1942 yılında yayımlanmıştır. Ancak “Kaştanka”nın Farsça ilk çevirisi “Aylak Köpek” eserinin yayımlanmasından yaklaşık on altı yıl sonra yapılmıştır. Dolayısıyla, Sadık Hidayet’in hemen hemen bütün eserlerinde Çehov’un izlerinin görülmesinin bir tesadüften ibaret olamayacağı durumunun açıklanması gerekliliği doğmuştur. Bu durum, çalışmaya öncelikli olarak “Kaştanka” ve “Aylak Köpek” eserlerinin karşılaştırılabilmesi ve iki eser arasındaki benzerliğin nereden kaynakladığının açıklanabilmesi için, Çehov’un edebi eserlerinin Farsçaya çevrilmesinden, hatta İranlı okurların Rus yazarlarıyla ve Rus edebi eserleriyle tanışma sürecinden başlanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada XX.yüzyıl Rus yazarı Anton Pavloviç Çehov’un XX. yüzyıl İran yazarı Sadık Hidayet’in üzerinde bıraktığı etki irdelenmekte ve A.P. Çehov’un “Kaştanka” adlı eseri ile S.Hidayet’in “Aylak Köpek” eseri karşılaştırılmaktadır

Anahtar Kelimeler

İran, Rus Edebiyatı, A.P. Çehov, Kaştanka, Sadık, Hidayet, Aylak Köpek

THE RECOGNITION OF RUSSIAN LITERARY WORKS IN IRAN AND THE COMPARISON OF “KASHTANKA” AND “THE STRAY DOG”

Öz

Chekhov’s work named “Kashtanka” has been written in 1887 and Hidayat’s work named “The Stray Dog” has been published in 1942. However, the first Persian translation of “Kashtanka” was about sixteen years after the publication of “The Stray Dog”. Thus, it is required to disclosure of the situation can not be coincidence that almost all the works of Hedayat, where seems the traces of Chekhov. This case, firstly, obliges to begin from translation of Chekhov’s work into Persian, even from the recognition process of Iranian readers with Russian authors and their Works to compare “Kashtanka” and “The Stray Dog”, and to explain, where the similarities between them stem from. In this paper, the influence of the XX. the century Russian author A.P. Chekhov, on the Iranian XX. Century writer S.Hidayat is examined, and also their works “Kashtanka” and “ The Stray Dog” are compared

Anahtar Kelimeler

Iran, Russian Literature, A. P. Chekhov, Kashtanka, Sadiq, Hedayat, The Stray Dog.

Kaynakça

• ABİDİNİ, Hasan-i Mir, İran Öykü ve Romanının Yüzyılı I, Çev: Derya Örs, Nüsha Yayınları, Ankara, 2002.
• ABİDİNİ, Hasan-i Mir, İran Öykü ve Romanının Yüzyılı II, Çev: Hicabi Kırlangıç, Nüsha Yayınları, Ankara, 2002.
• BLAGOVOLİNA,Yu.P. (Redaktör), Literaturnoye nasledstvo, Çehov i mirovaya literatura, KOMİSSAROV, D.S.,Çehov v İrane, Cilt:100, 3. Kitap, Moskva, İmli Ran, 2005 (ISBN: 5-02-011193-7 / ISBN: 5-9208-0229-6).
• ÇEHOV, A.P., Belolobıy-Rasskazı dlya detey, Kaştanka, İzd. dom: Prof-Press, Rostov-na-Donu, 2012 (ISBN: 978-5-378-06873-9).
• DEHKHODA, A. E., Lugat-i Dehkhoda, İsfahan, c.4.
• DJANOLLAH, Karimi-Motahar, “Kaştanka” A.P. Çehova i “Brodyaçaya sobaka” Sadeka Hedayata, Russkiy yazık za rubejom, 1998/4.
• Djanollah, Karimi Motahar, “Kaştanka” A.P.Çehova i “Brodyaçaya sobaka” Sadeka
• Hedayata, Russkiy yazık za rubejom, 1998/4, sf. 96.
• literatura, Kollektiv Avtorov, Ran i Nauka, Cilt:100, 3. Kitap, sf. 204-206. (ISBN: 5-02
• 7 / ISBN: 5- 9208-0229-6)
• ENVERİ, Hasan, Ferheng-i Ruz-i Sohen, Tahran, H.1383 (2004).
• HİDAYET, Sadık, Aylak Köpek, Çev: Mehmet Kanar, 2. Basım, İstanbul, 2001.
• KANAR, Mehmet, İran Tiyatrosundan Bir Eser Sadık Hidayet’in Sasan Kızı Pervin’i, Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölüm Dergisi, 2003/2, sf.191.
• (http://www.journals.istanbul.edu.tr/tr/index.php/tiyatro/article/view/11649/10914)
• KARSAN, Çağdaş, Simin Danişver’in Sevuşun ve Cezire-i Sergerdani Romanlarında Üslup, YL Tezi, Ankara Ünv, SBE, Ankara, 2004.
• ÖZKAYA, Tüten, Rus Edebiyatı Üzerine Yazılar, San Matbaası, Ankara, 1977.
• WEHMEIER, S. (Editor), Oxford Wordpower Dictionary, Oxford University Press, 10th impression, 1996, p. 454
• http://www.vajehyab.com/dekhoda/تاپ
• http://www.fransizcasozluk.gen.tr/sozluk.php?word=ayak