Kaç Tane Metafelsefi Yaklaşım Vardır?

Yıl 2021, Sayı: 19, 135 - 151, 30.06.2021

Serdal Tümkaya

Öz

Felsefi yaklaşımların kaç tane olduğu üzerine yürütülen tartışma sonuca varmaktan uzak olsa da sıklıkla analitik ve kıtacı felsefe şeklinde iki ana kamp olarak ele alınan günümüz felsefesinin dörtlü bölümlenme ile daha iyi kavranabileceğini öne sürüyorum: analitik, kıta, doğalcı ve post-modern felsefeler. Ortaya çıkacak en merkezi sonuç analitik felsefenin içerisinde görülen doğalcı felsefenin ona aslında son derece uzak bir felsefe yapma biçimi olduğudur. Günümüzde analitik felsefe kendisinin içinden doğduğu mantıksal deneyimciliğin metafizik karşıtlığını tam tersine çevirerek amiral gemilerini kipler limanına demirlemiştir.

Anahtar Kelimeler

metafelsefe, doğalcılık, analitik felsefe, kıta felsefesi, post-modernizm, felsefi yaklaşımlar

Teşekkür

Bu makaleyi hazırlama sürecinin her aşamasında önerileriyle yardımcı olan ODTÜ Felsefe Bölümü asistanlarından Berk Yaylım'a çok teşekkür etmek isterim.

How Many Different Metaphilosophical Approaches are There?

Öz

Though the debate over how many different philosophical camps there are, it is frequently said that there are two major camps: analytic and continental philosophy. I argue that instead of a two-fold, we should use a four-fold division: analytic, continental, naturalist, and post-modern. The central conclusion I arrive at is that though naturalism is mainly seen as a part of analytic philosophy, it is a distinct way of doing philosophy. Today’s analytic philosophy has already negated the anti-metaphysical stance of logical empiricism, of which it has borne out of and anchored to the port of the varieties of modalities.

Anahtar Kelimeler

metaphilosophy, naturalism, analytic philosophy, continental philosophy, post-modernism, philosophical approaches

Kaynakça

• Aristotle. (2015). Metafizik. (Y. G. Sev, Tran.). Pinhan Yayıncılık.
• Baş, H. B. (2017). Klasik epistemoloji yaklaşımıyla yeni epistemolojiyi değerlendirmek. Felsefe Dünyası, (66), 131–159.
• Baş, H. B. (2018). W. V. Quine, Metafizik ve Pragmatizm. Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 8(1), 19–31. Retrieved from http://www.beytulhikme.org/Makaleler/147904434_02_Basdag_(19-31).pdf
• Batak, K. (2017). Naturalizm Çıkmazı. Dennett’ten Dawkins’e Yeni Ateizm’in Felsefi Temelleri ve Teistik Eleştirisi. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Beaney, M. (2013). What is Analytic Philosophy? The Oxford Handbook of The History of Analytic Philosophy in. Oxford University Press. doi:10.1093/oxfordhb/9780199238842.013.0039
• Beaney, M. (2016). Analysis. (E. N. Zalta, Ed.) The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Retrieved from http://plato.stanford.edu/archives/sum2016/entries/analysis/
• Carnap, R. (1959). The Elimination of Metaphysics through Logical Analysis of Language. A. J. Ayer (Ed.), Logical Positivism in (pp. 60–81). Glencoe, Ill.: Free Press.
• Carnap, R. (2014). Dilin Mantıksal Analiziyle Metafiziği Eleme. Dört Öğe, (6), 165–181. Retrieved from http://www.dortoge.org/wp-content/uploads/2015/09/14-Dilin-Mantıksal-Analiziyle-Metafiziği-Eleme.pdf Coplestone, F. (2013). Aristoteles. (A. Yardımlı, Tran.) (3rd ed.). İstanbul: İdea.
• Dreben, B. and Floyd, J. (2011). Frege-Wittgenstein Correspondence. E. De Pellegrin (Ed.), Interactive Wittgenstein. Essays in Memory of Georg Henrik von Wright in (Vol. 349, pp. 15–73). Springer.
• Dreyfus, H. L. (1991). Being-in-the-World. A Commentary on Heidegger’s Being and Time, Division I. Cambridge, MA and London, England: The MIT Press.
• Glock, H.-J. (2004). Was Wittgenstein an Analytic Philosopher? Metaphilosophy, 35(4), 419–444. doi:10.1111/j.1467-9973.2004.00329.x
• Güven, Ö. (2015). Analitik Felsefenin Tanımlayıcı Özellikleri Üstüne. Kutadgubilig, 0(28), 11–24.
• Heidegger, M. (1962). Being and Time. (J. Macquarrie and E. Robinson, Trans.). Oxford, OX, UK ; Cambridge, Mass., USA: Blackwell.
• Irzık, G. (2010). 20. Yüzyıl Bilim Felsefesi Tarihini Yeniden Yazmak. S. Kibar, S. Bayram and A. Sol (Eds.), Anlam Kavramı Üzerine Yeni Denemeler in (pp. 33–46). Legal Yayınları.
• Kusch, M. (1995). Psychologism: A Case Study in the Sociology of Philosophical Knowledge. London: Routledge.
• Kuşçu, E. S. (2016). Analitik Felsefe: Dile Dönüşten Ontolojiye Dönüşe. Kutadgubilig, 0(31), 117–140.
• Kuşçu, E. S. (2017). Güncel Analitik Felsefenin Ontolojisinde Yeni-Aristotelesçilik: Gerçekten Yeni mi? Kutadgubilig, 0(34), 631–657.
• Overgaard, S., Gilbert, P. and Burwood, S. (2013). An Introduction to Metaphilosophy. New York, N.Y.: Cambridge University Press.
• Özer, M. and Şahin, E. Y. (2015). Quine’ın Doğallaştırılmış Epistemolojisinin Normatifliği Üzerine. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), (20), 17–38.
• Öztürk, F. S. M. (2008). Carnap, Quine, Natüralizm. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), (6), 101–116. Retrieved from http://www.flsfdergisi.com/sayi6/101-116.pdf Pinker, S. (2010). Boş Sayfa. İnsan Doğasının Modern İnkarı. (M. Doğan, Tran.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Preston, A. (n.d.). Analytic Philosophy. Internet Encyclopedia of Philosophy. Retrieved from http://www.iep.utm.edu/analytic/
• Reichenbach, H. (2013). Felsefe ve Tabiat Bilimleri. R. Demir and İ. Kalaycıoğulları (Eds.), Bilime Yeni Pozitivist Bakış. İstanbul Konferansları in (pp. 13–21). Ankara: Epos Yayınları.
• Rossi, J.-G. (2013). Analitik Felsefe. (A. Altınörs, Tran.) (Gözden geç.). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Russell, B. (1919). The Philosophy of Logical Atomism. The Monist, 29(3), 345–380. doi:10.2307/27900748
• Russell, B. (2005). On Denoting. Mind, 114(456), 873–887.
• Russell, B. (2010). Logical Atomism. London: Routledge.
• Sayan, E. (n.d.). Kıta Felsefesi — Bilim ve Akla Muhalefet Çabasındaki Bir Felsefe Geleneğinin Eleştirisi. Retrieved from https://www.academia.edu/22027426/KITA_FELSEFESİ_BİLİM_VE_AKLA_MUHALEFET_ÇABASINDAKİ_BİR_FELSEFE_GELENEĞİNİN_ELEŞTİRİSİ
• Sayan, E. (2015). Pozitivizm Eleştirisi mi, Bilim ve Akıl Düşmanlığı mı? Retrieved from https://www.youtube.com/watch?v=L9cao5hSgIM
• Tümkaya, S. (2020). Analitik Felsefe Diye Bir Felsefe Okulu Var mıdır? Felsefe Dünyası, (72), 290–309.
• Tümkaya, S. (2021). Analitik Felsefe Neden Natüralizme Karşıdır? Kaygı, 20(1), 289–305.
• Uebel, T. (2016). Vienna Circle. (E. N. Zalta, Ed.) The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Stanford University. Retrieved from https://plato.stanford.edu/entries/vienna-circle/
• Vallicella, B. (2017). On Continental Philosophy: Response to a German Reader. Maverick Philosopher. Retrieved from http://maverickphilosopher.typepad.com/maverick_philosopher/2017/02/on-continental-philosophy.html
• Wittgenstein, L. (2007). Mavi Kitap Kahverengi Kitap. (D. Şahiner, Tran.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.