GÖREVE YÖNELİK LİDERLİK DAVRANIŞLARI VE YAŞAM DOYUMUNUN İŞYERİ ARKADAŞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 2, 35 - 52, 18.07.2021

Dilek Işılay Üçok

https://doi.org/10.31671/doujournal.972982

Cited By: 1

Öz

İşyeri arkadaşlığı, aynı örgütte çalışan kişilerin birbirlerine karşı duymuş oldukları karşılıklı güven, bağlılık, beğeni ve bunun sonucunda paylaşmış oldukları ilgi alanlarını ve değerleri içeren işyeri ilişkileri olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada, yöneticilerin göreve yönelik liderlik davranışlarının ve çalışanların yaşam doyumu düzeylerinin, işyerindeki arkadaşlık ilişkileri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmanın örneklem tespitinde kolayda örneklem yöntemi kullanılmış olup, çalışma hayatında 312 kişiye anket dağıtılmıştır. Araştırma sonuçları, yöneticilerdeki göreve yönelik liderlik davranışlarının ve çalışanların yaşam doyumu düzeylerinin işyeri arkadaşlığı üzerinde pozitif yönlü etkisinin olduğunu göstermiştir. Daha önce ulusal yazında bu ilişkiyi inceleyen bir çalışmanın bulunmaması nedeniyle, bu çalışmada elde edilen bulguların hem yöneticilere hem de konuyla ilgili çalışan diğer araştırmacılara yol göstereceğine ve ilgili yazına katkı sağlayacağına inanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İşyeri Arkadaşlığı, Göreve Yönelik Liderlik Davranışları, Yaşam Doyumu

Kaynakça

• Alparslan. A. M., Çiçek. H. ve Soydemir. S. (2015). The antecedent strengthening personorganization fit: Workplace friendship. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (32), 175 – 194.
• Arnold, K. A., Connelly, C. E., Walsh, M. M. ve Ginis, K. A. M. (2015). Leadership styles, emotion regulation, and burnout. Journal of Occupational Health Psychology, 20(4), 481-490.
• Berman, E. M., West, J. P. ve Richter, M. N. (2002). Workplace relations: Friendship patterns and consequences. Public Administration Review, 62(2), 217–230.
• Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. New York: John Wiley Blake, R. ve Mouton, J. (1964). The managerial grid: The key to leadership excellence. Houston, TX: Gulf Publishing Company.
• Butler, J. ve Kern, M. L. (2016). The PERMA-Profiler: A brief multidimensional measure of flourishing. International Journal of Wellbeing, 6(3), 1-48.
• Cowley, W. H. (1931). The traits of face-to-face leaders. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 26(3), 304-313.
• Cropanzano, R. ve Mitchell, M. (2005). Social exchange theory: An interdisciplinary review. Journal of Management, 31(6), 874-900.
• Çekmecelioğlu, H. G. (2014). Göreve ve insana yönelik liderlik tarzlarının örgütsel bağlılık, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkileri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 21-34.
• Daft, R. L. (2007). The leadership experience (International Student Edition). Boston: Cengage Learning.
• Dağlı, A. ve Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1263.
• Dedeoğlu,T., Özdevecioğlu, M. ve Oflazer, S. (2016). Örgütlerde işe gömülmüşlüğün çalışanların iş ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisi: İyimserliğin rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, 135-146.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95, 542–575.
• Diener, E. (2009). Positive psychology: Past, present, and future. S. J. Lopez ve C.R. Snyder (Ed.), Oxford Handbook of Positive Psychology içinde (7-11. ss.). Oxford: Oxford University Press.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life. Scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
• Diener, E. ve Diener, C. (1996). Most people are happy. Psychological Science, 7(3), 181-185.
• Diener, E., Sandvik, E., Seidlitz, L. ve Diener, M. (1993). The relationship between income and subjective well-being: Relative or absolute? Social Indicators Research, 28, 195-223.
• Domfeh, K. A., Obuobisa-Darko, T. ve Asare, L. O. (2016). Leadership style and employee behaviour: A reciprocal relationship. African Research Review, 10, 1-15.
• Erdoğan, İ. (1983). İşletmelerde kişi değerlemede psikoteknik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Fatima, T., Majeed, M. ve Shah, S. (2018). Jeopardies of aversive leadership: A conservation of resources theory approach. Frontiers in psychology, 9, 1935.
• Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human Relations, 7, 117-140. Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56, 218–226.
• Froneman, M. (2014). The relationship between the quality of a best friendship and well-being during emerging adulthood. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). University of Johannesburg, Johannesburg.
• Goleman, D. (2014). Duygusal zekâ. (Çev. O. Deniztekin, Dü., & B. S. Yüksel) İstanbul: Varlık Yayınları. Granovetter, M. S. (1973). The strength of weak ties. The American Journal of Sociology, 78 (6), 1360-1380.
• Heller, D., Judge, T. A. ve Watson, D. (2002). The confounding role of personality and trait affectivity in the relationship between job and life satisfaction. Journal of Organizational Behavior, 23, 815-835.
• Hemphill, J. K. ve Coons, A. E. (1957). Development of the leader behavior description questionnaire. In R. M. Stogdill and A. E. Coons (Eds.), Leader behavior: Its description and measurement. Columbus: Bureau of Business Research, Ohio State University.
• Jiang, S. (2017). The role of social media use in improving cancer survivors' emotional well-being: a moderated mediation study. Journal of Cancer Survivorship, 11(3), 386-392.
• Kasser, T. ve Sheldon, K. (2009). Time affluence as a path toward personal happiness and ethical business practice: Empirical evidence from four studies. Journal of Business Ethics, 84(2), 243-255.
• Katz, D., Maccoby, N. ve Morse, N. C. (1950). Productivity, supervision, and morale in an office situation. Part 1. Institute for Social Research, University of Michigan.
• Keser, A. (2005). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. Çalışma ve Toplum, 4, 77-96.
• Keskes, I. (2014). Relationship between leadership styles and dimensions of employee organizational commitment: A critical review and discussion of future directions. Intangible Capital, 10, 26-51.
• Khaw, D. ve Kern, M. (2014). A cross-cultural comparison of the PERMA model of well-being. Undergraduate Journal of Psychology at Berkeley, 8, 10-23.
• Khan, I., Nawaz, A. ve Khan, M. S. (2013). Determining the organizational commitment of Academicians in public sector universities of developing countries like Pakistan. International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 2(1), 361-374.
• Khuong, M. N. ve Khanh, L. K. (2016). The influence of leadership styles on employee mood and job performance: A study of hotels and restaurants in Ho Chi Minh City, Vietnam. International Journal of Trade, Economics and Finance, 7(4), 140-147.
• Koçel, T. (2011). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Kram, K. E. ve Isabella, L. A. (1985). Mentoring alternatives: The role of peer relationships in career development. Academy of Management Journal, 28(1), 110-132.
• Lambe, C. J., Wittmann, C. M. ve Spekman, R. E. (2001). Social exchange theory and research on business-to business relational exchange. Journal of Business to Business Marketing, 8(3), 1-36.
• Likert, R. (1961). New patterns of management. New York: McGraw-Hill. Mueller, B. H. ve Lee, J. (2002). Leader-Member exchange and organizational communication satisfaction in multiple contexts. The Journal of Business Communication, 39(2), 220-244.
• Nıelsen, I. K., Jex, S. M. ve Adams, G. A. (2000). Development and validation of scores on a two-dimensional workplace friendship scale. Educational and Psychological Measurement, 60(4), 628-643.
• Neugarten, B. L., Havighurst, R. J. ve Tobin, S. S. (1961). The measurement of life satisfaction. Journal of Gerontology, 16, 134-143.
• Northouse, P. G. (2007). Leadership: Theories and practices. Thousand Oak: Sage Publications.
• Nougarou, J. C. (2017). The effect of workplace friendship, team-member exchange and leader-member exchange on organizational citizenship behavior. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). St. Cloud State University, St. Cloud.
• Odden, C. M. ve Sias, P. M. (1997). Peer communication relationships, psychological climate, and gender. Communication Quarterly, 45, 153-166.
• Özdevecioğlu, M. ve Aktaş, A. (2007). Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: İş-aile çatışmasının rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28, 1-20.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireylerarası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
• Özdevecioğlu, M. ve Kanıgür, S. (2009). Çalışanların ilişki ve görev yönelimli liderlik algılamalarının performansları üzerindeki etkileri. KMU İİBF Dergisi, 11(16), 53-82
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2001). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları, No.111.
• Pavot, W. ve Diener, E. (1993). Review of the satisfaction with life scale. Psychological Assessment, 5(2), 164-172.
• Peterson, C., Park, N. ve Seligman, M. E. P. (2005). Orientations to happiness and life satisfaction: The full life versus the empty life. Journal of Happiness Studies, 6, 25-41.
• Polatçı, S. (2015). Örgütsel ve sosyal destek algılarının yaşam tatmini üzerindeki etkisi: İş ve evlilik tatmininin aracılık rolü. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 25-44.
• Riordan, C. M. ve Griffeth, R.W. (1995). The opportunity for friendship in the workplace: An underexplored construct. Journal of Business and Psychology, 10(2), 141-154.
• Saruhan, Ş. C. ve Yıldız, M. G. (2013). Çağdaş yönetim bilimi. İstanbul: Beta Basım Yayım. Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. New York, NY, US: Free Press.
• Shimazu, A., Schaufeli, W., Kamiyama, K. ve Kawakami, N. (2015). Workaholism vs. work engagement: The two different predictors of future well-being and performance. International Journal of Behavioral Medicine, 22, 18-23.
• Sias, P. M. ve Jablin, F. M. (1995). Differential superior-subordinate relations, perceptions of fairness, and co-worker communication. Human Communication Research, 22(1), 5- 38.
• Sias, P. M., Heath, R. G., Perry, T., Silva, D. ve Fix, B. (2004). Narratives of workplace friendship deterioration. Journal of Social and Personal Relationships, 21, 321-340.
• Sias, P. M., Smith, G. ve Avdeyeva, T. (2003). Sex and sex-composition differences and similarities in peer workplace friendship development. Communication Studies, 54(3), 322-340.
• Sias, P. ve Cahill, D. J. (1998). From coworkers to friends: The development of peer friendships in the workplace. Western Journal of Communication, 62, 273-299.
• Spector, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, causes, and consequences. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
• Stogdill, R. M. (1963). Manual for the leader behavior description questionnaire form XII. Columbus: Bureau of Business Research, The Ohio State University.
• Şahinbaş, F. (2018). Pozitif örgütsel davranış yaklaşımıyla işyeri arkadaşlığı ve işe adanma ilişkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson
• Thibaut, J. W. ve Kelley, H. H. (1959). The social psychology of groups. NY: John Wiley & Sons. Tse, H. H. M. ve Lam, W. (2008). Transformational leadership and turnover: The roles of LMX and organizational commitment. Academy of Management Annual Meeting Proceedings, 1, 1-6.
• Yahaya, R. ve Ebrahim, F. (2016), Leadership styles and organizational commitment: literature review. Journal of Management Development, 35(2), 190-216.
• Yılmaz, H. (2011). Güçlendirici liderlik. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Yukl, G. (2012). Effective leadership behavior: what we know and what questions need more attention. Academy of Management Perspectives, 26(4), 66-85.