Türkiye'de İktisadi Planlama : DPT'ye İhtiyaç Var Mı?

Yıl 2003, Cilt: 4 Sayı: 2, 167 - 182, 01.07.2003

Alkan Soyak

Öz

IMF ve Dünya Bankası, özellikle 1980'lerden sonra gelişmekte olan birçok ülkede kendi tasarladığı ekonomi politikalarını dayatma şansı bulmuştur. Uygulatılan bu politikaların özünde liberalleştirme, özelleştirme, para ve maliye politikalarında kontrol gücünün bazı uluslar üstü kurumlara devredilmesi, yani kısaca ulus devletin ekonomideki kalkınmacı rolünün tasfiye edilmesi olgusu bulunmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler için kalkınma söylemi ve uygulamalarının yerini küresel pazara uyum sağlama ideali almaktadır. Ulusal kalkınma planlaması da bu süreçte hızla önemini kaybetmekte ve dönüşüm yaşamaktadır. Bu çalışmada, dünyada ve Türkiye'de iktisadi planlamanın evrimi bağlamında, Türkiye'de ulusal kalkınma planlaması ve DPT kurumlarının işlevsiz hale gelmesinin dinamikleri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

İktisadi Planlama, Imf - Dünya Bankası, Türkiye Ekonomisi, Devlet Planlama Teşkilatı

ECONOMIC PLANNING IN TURKEY : IS THERE A NEED FOR THE STATE PLANNING ORGANIZATION?

Öz

IMF-World Bank’s economic policies have been more closely applied in many developing economies since 1980’s. Particularly, the practics of liberalization and privatization have been insisted by those institutions to many countries in the globalization process. Therefore national development plannig has lost its place in the increasingly globalized world. Consequently, there have been vital reflections of their insistent economic policies on Turkey’s development strategy and planning actions. The aim of this study is to examine some effects of neo-liberal economic policies on the national development planning and the State Planning Organization in Turkey

Anahtar Kelimeler

: Economic Planning, IMF-World Bank, Turkish Economy, the State Planning Organization

Kaynakça

• AYANOĞLU, K. ve diğerleri. (1996) Kamu yatırım projelerinin planlanması ve analizi, Ankara, DPT Yayınları.
• BAŞKAYA, F. (1994) Kalkınma iktisadının yükselişi ve düşüşü. Ankara, İmge Kitabevi.
• BORATAV, K (1985) Türkiye iktisat tarihi (1908-1985). İstanbul, Gerçek Yayınevi.
• DPT. (1991) Türkiye’de planlama ve serbest piyasa ekonomisi. Ankara, DPT Yayınları.
• DPT. (1999) Sekizinci beş yıllık kalkınma (2001-2005) özel ihtisas komisyonları el kitabı. Ankara, DPT Yayınları.
• EROĞLU, N. (2002) Finansal küreselleşme : devletin düzenleyici rolü üzerine etkileri. İçinde: der. A. SOYAK. Küreselleşme : iktisadi yönelimler ve sosyopolitik karşıtlıklar. İstanbul, Om Yayınları. ss. 13-50
• ERTEL, N. (1986) Beş yıllık kalkınma planlarının amaçları ve araçları : karşılaştırmalı inceleme, Türkiye ekonomisi ve Türk ekonomi ilmi. M.Ü Yayınları. 155-163.ss.
• GÜLER, B. A. (2002) Devletin yeniden yapılandırılması, [Internet] Erişim Adresi : <http : //www.bes.org.tr/yorum/yenidenyapilanma.htm> [Erişim Tarihi : 12.11.2002].
• GÜNCE, E. (1981) Türkiye’de planlamanın dünü, bugünü, yarını. ODTÜ Gelişme, Özel Sayı, 117-130.ss.
• HWANG, H. (2000) The rise and demise of national development plans : a cross- national study, 1929-1995, Stanford University, April.
• HERSHLAG, Z.Y. (1968) Türkiye’de iktisadi planlama, (Çev : S. AKAT). İktisadi Araştırmalar Vakfı.
• HUBERMAN, L. (1990) Feodal toplumdan yirminci yüzyıla. İstanbul, İletişim Yayınları.
• İŞGÜDEN, T. (1988), Makro iktisat. Eskişehir, Bilim Teknik Yayınevi.
• KEPENEK, Y. (1987) Türkiye ekonomisi. Ankara, Teori Yayınları.
• (1999) Türkiye’nin 1980 sonrası sanayileşme süreci. 75 Yılda Çarklardan Chip’lere. İçinde, ed. O. BAYDAR İstanbul, Tarih Vakfı Yayınları.
• KONDONASSIS, J. ve diğerleri. (2000) Swings of the pendulum : a review of theory and practice in development economics. American Economist, Spring, Vol. 44, Issue 1, 17-24.ss.
• KONUKMAN, A. (1995) Projeksiyonları projesine uymayan bir planın hikayesi. Ekonomik Yaklaşım, cilt 6, Sayı 17-18, 5-31.ss.
• KÜÇÜK Y. (1971) Planlama, kalkınma ve Türkiye. İstanbul, Gerçek Yayınevi.
• MESS. (1979) Hür teşebbüs ve devlet planlaması. Ankara, MESS Yayınları, No : 76
• OULES, F (1966) Economic planning and democracy, London. Penguin Books.
• ÖNEY, E. (1986) İktisadi planlama, Ankara : Savaş Yayınları.
• SAMARRY, C. (1992) Plan, piyasa ve demokrasi. (Çev : D. IŞIK), İstanbul, Yazın Yayıncılık.
• SEVENTH FIVE YEAR DEVELOPMENT PLAN 1996-2000 [(1995). Ankara, State Planning Organization]
• SEZEN, S. (1999) Devletçilikten özelleştirmeye Türkiye’de planlama. TODAEİ Yayınları.
• SOYAK, A. (1999) Planlı dönemde sanayileşme, 75 yılda çarklardan chip’lere. İçinde, ed. O. BAYDAR. İstanbul, Tarih Vakfı Yayınları.
• SÖNMEZ, S. (2001) Ulusal bir iktisat politikasına doğru 5. [Internet] Erişim adresi : <http : //www.evrensel.net/01/03/13/dosya.html> [Erişim Tarihi : 24.1 2002]
• STIGLITZ, J. (2002) Küreselleşme : büyük hayal kırıklığı, (Çev : A. TAŞÇIOĞLU, D. VURAL). İstanbul, Plan B Yayınları.
• TANDON, B.C. (1963) Economic planning : principles and problems. Chaitanya Publishing House.
• TEKELİ, İ., İLKİN, S. (1974) Savaş sonrası ortamında 1947 Türkiye iktisadi kalkınma planı. Ankara, ODTÜ Yayınları.
• TEZEL, Y. S. (1986) Cumhuriyet döneminin iktisadi tarihi (1923-1950). Ankara, Yurt Yayınları.
• TINBERGEN, J. (1964) Central planning, Yale University Press.
• WATERSTON, A. (1965) Development planning : lessons of experience. Baltimore, Jhon Hopkins Press.
• YILMAZ, C. (1999) Piyasa ekonomilerinde ulusal planlama ve çeşitli planlama yaklaşımları. Amme İdaresi Dergisi, cilt 32, sayı 1, Mart, 85-101.ss.