UMRAN ANLAYIŞI PERSPEKTİFİNDEN GÜNÜMÜZ TÜRKYE’SİNDE YAŞANAN KRİZLERİN ANALİZİ

Yıl 2005, Cilt: 6 Sayı: 2, 237 - 252, 01.07.2005

Ensar Nişancı

Öz

Bu çalışmada Türk toplumunun bugün sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel alanlarda derin krizlerle yüzyüze bulunduğu vurgulanmakta ve bu krizlerin arkasındaki nedenlerin analizi yapılmaktadır. Böylesi bir analiz yapılırken İbn Haldun'un Umran b ilmi metodu kullanılmakta ve bu medeniyet tarihçisinin tarihin özü ve temel yasası diye tanımladığı asabiyye temel değişkenin günümüz Türk toplumunda zayıfladığı vurgulanmaktadır. Tartışma konusunun netliğe kavuşması bakımından asabiyye değişkeninin tam olarak neyi içerdiği konusunda bir tanımlama çabasını da içeren bu çalışma, aynı zamanda onu zayıflatan temel nedenlerden de söz etmektedir. Asabiyyenin öz, toplum, egemen gücün, etik ve kültürün ise suret olduğunun vurgulandığı bu çalışmada maddenin öz yerine geçmesinin krizi doğuran yani asabiyyeyi zayıflatan temel unsur olduğu vurgulanmaktadır. Umran anlayışına göre asabiyye öz, toplum ise maddedir; toplum öz yerine konduğunda ise, egemen güç ise maddedir. Böylesi bir dizge toplumsal refah ve bayındırlığın aynı zamanda formülüdür. Bu çalışmada Türkiye'de sosyal, siyasal, ekonomik ve bireysel düzeylerde yaşanan krizlerin temelinde söz konusu formülün tersyüz edilmiş olmasının yattığı ileri sürülmektedir. Tarihin dinamizmi ve her türlü gelişmenin açıklayıcı ilkesi olan asabiyye Türk toplumunda zayıflamıştır; çünkü ne siyasette eşitlik ilkesi, ne bölüşümde adalet ve ne de hukukla sınırlandırılmış devlet gerçeklik kazanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Asabiyye, Umran İlmi, Yabancılaşma, Egemen Güç, Adalet

THE ANALYSIS OF CR
SES PREVAILING IN CONTEMPORARY TURKEY FROM THE STANDPOINT OF UMRANIAN UNDERSTANDING

Öz

In this article, it is being underlined that Turkey are face to face with social, political economic and cultural crises. As the method of this topic’s research, two concepts which were developed by bn Khaldun will be used: “ilmi umran” and “asabiyya”. To shed light upon the discussion, the content of the asabiyya and the factors weakening it will be studied and enlightened. The main reason paving the way to crisis is argued to be the replacement of essence by form. That is to say, a form matter replaces the essence and so essence starts to weaken. Within this context, it is argued that the regulatory power in Turkey was distorted, which puts itself into the core and define the society to the periphery and form it accordingly. In this study, it is argued that behind crises available in Turkey in different spheres there lies the reversal of this formula. Asabiyya, which is the dynamic of history and sole variable explaining all developments, has been weakened in Turkey. There exist neither rule of law nor well functioning democracy or equity in the economic resources of country

Anahtar Kelimeler

Asabiyya, Science of Umran, Alienation, Power, Justice

Kaynakça

• Al-AZMEH, A. (1981), Ibn Khaldun, Frank Cass and Company Ltd, London.
• ARSLAN, A. (1987), bn Haldun’un ilim ve fikir dünyası, Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları, Ankara.
• (1997). bn Haldun, Vadi, 2. bs., Ankara.
• BAALI F, WARDI, A.(1981) bn Khaldun and slamic thought-styles: a social perspective, G.K. Hall and Co., Boston.
• BATTAH, A. M., (1994), Ibn Khaldun’s principals of political economy: rudements of a new science, A Bell Howel Compony, Michagen
• ÇAHA, Ö.(2000), “ deoloji ile hukuk arasında devlet”, Do u Batı, sayı 13.
• GENCER, B. (2000) “Türkiyede laikli in tarihi dinamikleri” Toplum ve Bilim, s. 84
• GURALP, H. (1998) “The Eurocentrism of dependency theory and the question of ‘authenticity’: a view from Turkey” , Third World Quarterly, vol. 19, No 5,
• HASSAN, Ü. (1998), bn Haldun’un metodu ve siyaset teorisi, Toplumsal Dönü üm Yayınları, stanbul
• HAYEK, F A. (1976), The Constitution of liberty, Routledge and Kegan Paul, London.
• HEPER, M. (1985), The State tradition in turkey, Eathon Press, Beverley.
• HALDUN, I. (1990) Mukaddime, Çeviren Z. K. UGAN, MEB Yayınları, İstanbul
• MAHDI, M. (1957), Ibn Khalduns philosophy of history, George Allen Unwin Ltd., London
• KOZAK, .(1985) bn Haldunda nsan toplum ve Ekonomi, Pınar Yayınları, İstanbul
• NISANCI, E. (2001), Geleneksel patrimonyalizmden modern neo-patrimonyalizme: bir modernle me denemesi, Haliç Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• POPPER, K.(1985), Açık toplum ve dü manları, C:.I İngilizceden Çeviren, Mete Tuncay, Remzi Kitabevi, stanbul.
• ÜLKEN, H. Z. (1931), A k ahlakı, Ekspres matbaası, İstanbul
• (1998) slam felsefesi, 5. bs. Ülken Yayınları, İstanbul
• (2001), Ahlak, 2. Baskı, Ülken Yayınları, İstanbul
• ÜLKEN H. Z, FINDIKO LU Z, (1940), bn Haldun, Kanaat Kitabevi, İstanbul