PSİKOLOJİK GÜÇLENDİRME BOYUTLARININ İŞ PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞIN ARACILIK ROLÜ: GÖRGÜL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 2, 161 - 176, 01.07.2016

Haluk Erdem Yunus Gökmen Ufuk Türen

Öz

Bu çalışmada iş performansına olumlu etkileri olduğu düşünülen psikolojik güçlendirme ve örgütsel bağlılık kavramları ele alınmıştır. TRB-2 Bölgesinde Van, Hakkâri, Bitlis, Muş kamuda eğitim sektöründe çalışanların katılımıyla n=437 yapılan analizler neticesinde psikolojik güçlendirme boyutlarının anlam, yetkinlik, etki, özerklik iş performansını pozitif yönlü ve anlamlı olarak etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca örgütsel bağlılığın iş performansını pozitif yönlü ve anlamlı olarak etkilediği görülmüştür. Örgütsel bağlılığın, psikolojik güçlendirmenin alt boyutlarıyla iş performansı arasındaki ilişkide aracılık rolü oynadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Güçlendirme, Örgütsel Bağlılık, İş Performansı, Kamu Çalışanları

THE IMPACT OF PSYCHOLOGICAL EMPOWERMENT DIMENSIONS ON JOB PERFORMANCE AND MEDIATING ROLE OF ORGANIZATIONAL COMMITMENT: AN EMPIRICAL STUDY

Öz

In this study, the psychological empowerment and the organizational commitment concepts, known to be influential on job performance, are scrutinized. The data are collected from educational public employees n=437 in TRB-2 region Van, Hakkâri, Bitlis, Muş of Turkey. It is found that the dimensions of psychological empowerment meaning, competency, impact and autonomy significantly and positively affect job performance and affective organizational commitment has a significant and positive impact on job performance while normative and continuance organizational commitment do not have. A significant and positive partial mediating role of organizational commitment on the association between psychological empowerment and job performance is revealed

Anahtar Kelimeler

Psychological Empowerment, Organizational Commitment, Job Performance, Government Employees

Kaynakça

• Afzali, A., Motahari, A. A. ve Loghman, H. S. (2014). Investigating the influence of perceived organizational support, psychological empowerment and organizational learning on job performance: an empirical investigation. Tehnički Vjesnik, 21(3), 623-629.
• Akbaş, T. (2010). Örgütsel etik iklimin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Mobilya sanayi büyük ölçekli işletmelerinde görgül bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(19), 121-137.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: Güvenin aracılık rolü. Yönetim ve Ekonomi, 19(1), 105-135.
• Allen, N.J. ve Meyer J.P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance, and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
• Ambad, S. N. A. ve Bahron, A. (2012). Psychological empowerment: The influence on organizational commitment among employees in the construction sector. The Journal of Global Business Management, 8(2), 73-81.
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173-1182.
• Bogler, R. ve Somech, A. (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Teaching & Teacher Education, 20(3), 277-289.
• Bülbül, H. ve Demirer, Ö. (2008). Hizmet kalitesi ölçüm modelleri Servqual ve Serperf’in karşılaştırmalı analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 181-198.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Carmeli A., Gilat G. ve Waldman D. A. (2007). The role of perceived organizational performance in organizational ıdentification, adjustment and job performance. Journal of Management Studies, 44(6), 972-992.
• Chen, K. P. (2011). A study on the impact of empowerment on employee performance in the automotive industry in Malaysia (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Open University, Malaysia.
• Chen, Z. X. ve Francesco, A. M. (2003). The relationship between the three components of commitment and employee performance in China. Journal of Vocational Behavior, 62(3), 490–510.
• Cohen, A. (2006). The relationship between multiple commitments and organizational citizenship behavior in Arab and Jewish culture. Journal of Vocational Behavior, 69, 105- 118.
• Conger, J. A. ve Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of Management Review, 13(3), 471-482.
• Çekmecioğlu, H. ve Eren, E. (2007). Psikolojik güçlendirme, örgütsel bağlılık ve yaratıcı davranış arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. Yönetim, 18(57), 13-25.
• Çelik, M. ve Çıra, A. (2013). Örgütsel vatandaşlık davranışının iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisinde aşırı iş yükünün aracılık rolü. Ege Akademik Bakış, 13(1), 11-20.
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• DPT, Devlet Planlama Teşkilatı (2014). Kamu personeli istatistikleri. Erişim adresi http://www.dpb.gov.tr/tr-tr/istatistikler/kamu-personeli-istatistikleri
• Efraty D. ve Wolfe D. M. (1988). The effect of organizational identification on employee affective and performance responses. Journal of Business and Psychology, 3(1), 105-112.
• Fernandez, S. ve Moldogaziev, T. (2013). Employee empowerment, employee attitudes and performance: Testing a causal model. Public Administration Review, 73(3), 490–506.
• Gillet N., Colombat, P., Michinov, E., Pronost, A. M. ve Fouquereau, E. (2013). Procedural justice, supervisor autonomy support, work satisfaction, organizational identification and job performance: the mediating role of need satisfaction and perceived organizational support. Journal of Advanced Nursing, 1, 1-12.
• Gohar, F. R., Bashir, M., Abrar, M. ve Asghar, F. (2015). Effect of psychological empowerment, distributive justice and job autonomy on organizational commitment. International Journal of Information, Business and Management, 7(1), 144-173.
• Gümüşlüoğlu, L. ve Karakitapoğlu, Z. (2010). Bilgi çalışanlarının adalet ve güçlendirme algılarının örgüte, lidere ve işe bağlılık üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Dergisi, 25(66), 21-36.
• Gümüştekin, G. E. ve Emet, C. (2007). Güçlendirme algılarındaki değişimin örgütsel kültür ve bağlılık üzerinde etkileşimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 1- 26.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1995). Evaluating model fit, içinde: R. H. Hoyle (Ed.), Structural equation modeling: Concepts, issues, and applications. CA: Sage.
• Jaramillo, F., Mulki, J. P. ve Marshall, G. W. (2005). A meta-analysis of the relationship between organizational commitment and job performance. Journal of Business Research, 58, 705-14.
• Kaplan, M. (2010). Otel işletmelerinde etiksel iklim ve örgütsel destek algılamalarının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Kapadokya örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Kaya, N. ve Selçuk, S. (2007). Bireysel başarı güdüsü organizasyonel bağlılığı nasıl etkiler. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(2), 175-190.
• Kenny D. A., Kashy, D. ve Bolger, N. (1998). Data analysis in socialpsychology, (Ed) D. Gilbert, S. Fiske, & G. Lindzey, The handbook of social psychology içinde (ss.203-227). Berlin: Springer-Verlag.
• Liou, K. ve Nyhan, R. C. (1994). Dimensions of organizational commitment in the public sector: An empirical assessment. Public Administration Quarterly, 18(1), 99-118.
• Marsh, H. W. ve Hocevar, D. (1985). Application of confirmatory factor analysis to the study of self-concept: First- and higher-order factor models and their invariance across groups. Psychological Bulletin, 97, 562–582.
• Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1997). Commitment in the workplace: Theory, research, and application, London: Sage Publications.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 113-130.
• Quinones, M., Van Den Broeck, A. ve De Witte, H. (2013). Do job resources affect work engagement via psychological empowerment? A mediation analysis. Journal of Work and Organizational Psychology, 29(3), 127-134.
• Schermelleh E. K., Moosbrugger, H. ve Muller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Seçgin, Y. (2007). Otel işletmelerinde personel güçlendirme ve bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Seibert, S. E., Wang, G. ve Courtright, S.H. (2011). Antecedents and consequences of psychological and team empowerment in organizations: A meta-analytic review. Journal of Applied Psychology, 96(5), 981–1003.
• Shearman, M. S. (2013). American workers' organizational identification with a Japanese multinational manufacturer. International Journal of Human Resource Management, 24(10), 1968-1984.
• Shoemaker, D. J., Snizek, W.E. ve Bryant, C. D. (1977). Toward a further clarification of becker's side-bet hypothesis as applied to organizational commitment. Social Forces, 56(2), 598-603.
• Sigler, T. H. ve Pearson, C. M. (2000). Creating an empowering culture: Examining the relationship between organizational culture and perceptions of empowerment. Journal of Quality Management, 5, 27–52.
• Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and validation. Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465.
• Spreitzer, G. M. (1996). Social structural characteristics of psychological empowerment. Academy of Management Journal, 39(2), 483-504.
• Steers, R. M. (1977). Antecedents and outcomes of organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 22, 46-56.
• Steiger, J. H. (1990). Structural model evaluation and modification: An interval estimation approach. Multivariate Behavioural Research, 25, 173-180.
• Tabachnic, B. G. ve Fidel, L. S. (2007). Using multivariate statistics. 5th Ed., Boston: Pearson Edu. Inc.
• Tatlıdil, H. (1996). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel analiz. Ankara: Cem Web Ofset Ltd.Şti.
• Thomas, K. W. ve Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An “interpretive” model of intrinsic task motivation. Academy of Management Review, 15(4), 666-681.
• TÜİK (2006). Bölgesel göstergeler, Erişim adresi http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod =KitapDetay&KT_ID=0&KITAP_ID=129
• Türköz, T., Polat, M. ve Coşar, S. (2013). Çalışanların örgütsel güven ve sinizm algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki rolü. Yönetim ve Ekonomi, 20(2), 285-302.
• Ullman, J. B. (2001). Structural equation modeling, Içinde: B. G. Tabachnick ve L. S. Fidel (Ed.), Using multivariate statistics, (4th ed) içinde (653- 771.ss.), MA: Allyn&Bacon.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yürür, S. ve Demir, K. (2011). Örgütsel adalet ve psikolojik güçlendirme: Karşılıklı etkileri üzerine bir araştırmai. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 311-335.