Türk Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisine Olan Etkilerinin Girdi-Çıktı Analiziyle İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 2, 69 - 87, 01.07.2019

Selen Işık Maden Merve Ertürk

Öz

Turizm sektörünün ekonomik, toplumsal ve çevresel birçok etkisi bulunmaktadır. Ekonomik bağlamda milli gelirin artmasında, ödemeler dengesi açıklarının kapatılmasında, istihdam ve katma değer yaratılmasında önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte diğer sektörlerle de mal ve hizmet alışverişinde bulunmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinin öncü sektörlerinden biri olan turizm sektörünün diğer sektörlerle üretim ilişkisi ve sektörel ağırlığı girdi-çıktı yöntemi ile analiz edilmektedir. Yapılan analizler sonucunda turizm sektörünün geri bağlantıları kuvvetli çıkmış ve kilit sektör sıralamasında ikinci kategoride yer aldığı görülmüştür. Bunun sonucu olarak turizm sektörü ekonomiyi uyarıcı ve canlandırıcı bir sektör olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turizm Sektörü, Girdi-Çıktı Analizi, Geri Bağlantı Etkileri, Üretim ve İstihdam Çarpanı

Evaluation of the Economic Effects of Turkish Tourism Sector with Input-Output Analysis

Öz

Tourism sector has many economic, social and environmental impacts. In terms of economy, tourism has an important effect on increasing national income, correcting the balance of payments deficits, creating employment and added value. At the same time, tourism is also involved in product and service exchanges with other sectors. The aim of this study is determining the production relation of the tourism sector which has an important role in the economy with other sectors. As a result of the analysis, it is found that the tourism sector has strong backward linkages and tourism has been ranked in the second category in the key sector rankings. Thus, the tourism sector has been identified as a stimulating and refreshing sector of the economy

Anahtar Kelimeler

Tourism Sector, Input-Output Analysis, Backward Link Effects, Production and Employment Multiplier

Kaynakça

• Alp, E. (2016). “Türkiye İmalat Sanayinin Üretim Yapısının Girdi-Çıktı Analizi Yardımıyla İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Bursa.
• Aydın, L. (2012). “Girdi – Çıktı Fiyat Modeli İle Artan Enerji Fiyatlarının Türkiye Ekonomisinin Endüstriyel Üretim Maliyetleri Üzerine Etkilerinin Analizi”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1): 65 – 86.
• Aydoğuş, O. (1999). “Girdi-Çıktı Modellerine Giriş; Teori ve Uygulama”, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aydoğuş, O. (2010). “Girdi- Çıktı Modellerine Giriş”, Ankara: Efil Yayınevi.
• Bayramoğlu, Z., ve Gündoğmuş, E. 2007. “Konya İli Tarıma Dayalı Sanayi İşletmelerinde Tamamlayıcı İthalatın Etkisi”, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(42): 110-119.
• Bocutoğlu, E. (1990). “Endüstrilerarası İktisat, Teori ve Türkiye Uygulamaları”, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi.
• Boucher, M. (1976). “Some Further Results on the Linkage Hypothesis”, The Quarterly Journal of Economics, Oxford University Press, 90(2): 313-318.
• Canlı, B. (2010). “Türk Turizm Sektörünün Girdi-Çıktı Modeli İle Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, İzmir.
• Çakır, M., ve Bostan, A. (2000). “Turizm Sektörünün Ekonominin Diğer Sektörleri ile Bağlantılarının Girdi-Çıktı Analizi ile Değerlendirilmesi” Anatolia:
• Turizm Araştırmaları Dergisi, 11, Eylül- Aralık, 35-44.
• Dilber, İ. (2007). “Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkisinin GirdiÇıktı Tablosu Yardımıyla Değerlendirilmesi” Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2): 205–220.
• Egeli, H. A. (1997). “Türk Turizminin Dış Ticaret ve Sektörlerarası Bağlantılar Açısından Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 52(1): 235- 246.
• Ersungur, Ş. M. (1996). “Erzurum Alt Bölgesi Girdi – Çıktı Analizi”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Erzurum.
• Frechtling, D. C. ve Horváth, E., (1999), “Estimating the Multiplier Effects of Tourism Expenditures on a Local Economy through a Regional Input-Output Model” Journal of Travel Research, 37(4), 324–332.
• Han, E., Tosunoğlu, T. ve Özsoy, C., (2011), “Türk İmalat Sanayiinde Geri ve İleri Bağlantılar: Girdi – Çıktı Tablosuna Dayalı Yapısal Bir Çözümleme”, TİSK Akademi Dergisi, 6 (11): 104 – 129.
• Işık Maden, S. ve Ertürk, M., (2018). “Türk Turizm Sektörünün İthalata Bağımlılığının Değerlendirilmesi Üzerine Ampirik Bir Analiz” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(59).
• İlhan, B. (2008). “Türk İnşaat Sektörünün Girdi- Çıktı Analizi ve İthalata Bağımlılığı”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İloğlu, H. (1993). “Kilit Sektörlerin Belirlenmesi ve Türkiye Ekonomisine Uygulanması - Girdi-Çıktı Analizi Çözümlemesiyle-”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karrarı, S. (2014). “İran Ekonomisinin Yapısal Analizi: Girdi – Çıktı Yöntemiyle Bir Uygulama”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Koç, E. (2015). “Türkiye Turizm Sektörünün İkincil Ekonomik Etkilerinin Çarpan ve Girdi- Çıktı Analizi Yöntemi İle İncelemesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İşletme Yönetimi Bilim Dalı, İstanbul.
• Kweka, J. P., Morrissey, O., ve Blake, A. T. (2001). “Is Tourism a Key Sector in Tanzania?: Input-Output Analysis of Income, Output Employment and Tax Revenue”, Christel De Haan Tourism and Travel Research Institute, University of Nottingham.
• Leontief, W. W. (1949). “Structural Matrices of National Economics, Econometrica”, 17.Supplement Report of The Washington Meeting, 273-282.
• Mazumder, M.N.H., Murad, M.W. ve Al-Amin, A.Q. (2011), “Identifying Economically Potantial Inbound MarkeJournal of Vacation Marketing, 17(1): 31-50. Namlı, M. (2016). “Elazığ Organize Sanayi Bölgesi Sektörler Arası Girdi-Çıktı Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, Sivas.
• Öney, E. (1987). “İktisadi Planlama”, Ankara: Savaş Yayınları. Özdemir A. ve Mercan M. (2012). “Türkiye’de Enerji Sektöründe Yapısal Bağınlaşma: Girdi-Çıktı Analizi”, Business and Economics Research Journal, 3(2): 111-133.
• Özışık, İ. (2009). “Hizmetler Sektöründe Çarpan Katsayılarının Girdi- Çıktı Analiz Yöntemiyle İncelenmesi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, Zonguldak.
• San Cristobal, J. R., ve Biezma, M. V. (2006). “The Mining Industry In The European Union: Analysis of Inter-Industry Linkages Using Input–Output Analysis”, Resources Policy, 31(1): 1-6.
• Sarıışık, M., Akova, O., Türkay, O. ve Sarı, D. (2011). “Turizmin Türk Ekonomisine Etkilerinin Girdi- Çıktı Analizi İle Değerlendirilmesi” Avrupa Ekonomileri
• Uluslararası Konferansı 2011, Bölüm 3B: Turizm ve Mikroekonomi, Kırgızistan.
• Surugiu, C., Frent, C. ve Surugiu, M. (2009). “Tourism and Its Impact Upon The Romanian Economy: An Input-Output Approach”. Analele Stiintifice Ale
• Universitatii, “Alexandru Loan Cuza”din Lasi-Stiinte Econominice, (56): 355-376.
• Thirlwall, A. P. (1990). “Growth and Development”, London: McMillan Education Ltd.
• Tunca, Z. (1981). “Türk İmalat Sanayiinde İthal İkamesi ve Gelişmenin Kaynaklan (1965- 1975)”, Sayı: 1194, İstanbul: lT:; Matbaası.
• TÜİK (2017). Girdi-Çıktı Tabloları, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1021 , (16.11.2017)
• Uğurlu, A. A., ve Tuncer, İ. (2017). “Türkiye’de Sanayi ve Hizmet Sektörlerinin Büyüme ve İstihdama Katkıları: Girdi- Çıktı Analizi” , Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1): 131-165, İzmir.
• Yay, G. G., ve Keçeli, S. (2009). ‘’The Intersectoral Linkage Effects in Turkish Economy: An Application of Static Leontief Model’’, Panoeconomicus, 56(3): 301- 326.
• Yılancı, V. (2008). “Türkiye Ekonomisi İçin Kilit Sektörün Belirlenmesi - Girdi Çıktı Analizi Yaklaşımı” İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 58(2): 75- 86.
• Yıldırım, C. (2005). “Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisindeki Yeri” Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Bolu.