VİCDANİ LİDERLİĞİN İŞ VE İŞLETME PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: KÜTAHYA İL ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Sayı: 9, 47 - 54, 30.07.2022

Dursun Boz

Öz

Küreselleşme ve beraberinde getirdiği yoğun rekabet ortamında varlıklarını sürgit kılmak isteyen işletmelerin bilgi ve iletişim teknolojilerine ayak uydurmak zorunda kalmaktadırlar. Bu zorunluluğun üstesinden gelinmesinde çalışanlar önemli rol oynamaktadır. İşletmelerin amaç ve hedeflerine ulaşmasında liderlik de önemli diğer rollerden biridir. Bu rollerin doğru şekilde yönetilebilmesi işletmeler açısından hayati konumunu sürdürmektedir. Vicdani liderler çalışanlarını güçlendirip koruyan, toplumsal duyarlılığa önem veren, görev ahlakı yüksek, bilinçli farkındalık sahibi, tevazu gösteren, etik değerleri içselleştirmiş, yaratıcıya sorumlu davranan kişilerdir. Bu değerler temelinde işletmelerin yapı ve işleyişlerine sihirli dokunuşlar yaparak rekabet avantajı elde etmek ve sürdürmek mümkün olabilir. Bu bağlamda çalışmanın amacı vicdani liderliğin çalışanların iş performansı ile işletme performansı üzerine etkisinin tespitidir. Belirlenen amaç için Kütahya Organize Sanayi Bölgesi’ndeki 3 ayrı işletmenin 313 mavi ve beyaz yakalı çalışanına gönüllülük temelinde ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde vicdani liderliğin çalışan performansı üzerinde (β=0,269; p<0,05) pozitif yönlü etkisi belirlenmiştir. Ayrıca vicdani liderliğin işletme performansı üzerinde (β=0,278; p<0,05) pozitif yönlü etkisi belirlenmiştir. Vicdani liderlik hem çalışanların iş performansını hem de işletme performansını pozitif yönde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Vicdani Liderlik, İş performansı, İşletme Performansı

THE IMPACT OF CONSCİENTİOUS LEADERSHİP ON JOB AND BUSİNESS PERFORMANCE: THE CASE OF KÜTAHYA

Öz

In context of globalization and the intense competition it brings with it, businesses that want to maintain their assets have to keep up with information and communication technologies. Employees play an key role in overcoming this obligation. Leadership is also other important roles in achieving the goals and objectives of businesses. The correct management of these roles continues to be vital for businesses. Conscientious leaders are people who empower their employees, have a high social sensitivity, have a superior duty ethic, have a high conscious awareness, have humility, are responsible to the creator and internalize ethical values. These values, it may be possible to gain and maintain competitive advantage by making magic touches to the structure and functioning of businesses. In context, the aim of study is to determine the impact of conscientious leadership on job and business performance. For aim, 313 blue and white collar employees of 3 different enterprises in the Organized Industrial Zone of Kütahya were reached on a voluntary basis. Result of the results obtained, a positive impact of conscientious leadership on employee job performance (β=0.269; p<0.05) was determined. In addition, the positive impact of conscientious leadership on business performance (β=0.278; p<0.05) was determined. Conscientious leadership positively affects both the job performance of employees and business performance.

Anahtar Kelimeler

Conscientious Leadership, Job Performance, Business Performance

Kaynakça

• Akal, Z. (2011). İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi: Çok Yönlü Performans Göstergeleri, 7. Baskı, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
• Aşık, N. A. (2016). Özyeterlilik ve İşle Bütünleşmenin Çalışanların İş Performansına Etkisi. Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(32), 24-34.
• Avolio, B.J., Gardner, W.L., Walumbwa, F.O., Luthans, F. ve May, D.R. (2004). Unlockingthe mask; a look at the process by which authentic leaders impact follower attitudes and behavior. The Leadership Quarterly, 15, 801- 823.
• Bakoğlu, R. (2001). Örgütsel Performans Kavramı ve Gelişimi. Öneri Dergisi, 4(15): 39-45.
• Bastari, A., Eliyana, A., ve Wijayanti, T. (2020). Effects of transformational leadership styles on job performance with job motivation as mediation: A study in a state-owned enterprise. Management Science Letters, 10(12), 2883-2888.
• Baş M. (2022). Kamu çalışanlarının kapsayıcı liderlik algısı üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 343-354.
• Bedük, A. (2012). Karşılaştırmalı İşletme-Yönetim Terimleri Sözlüğü, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Behdioğlu, S., Boz, D., Duran, C., ve Aktı, Ü. (2019). Vicdani Liderlik Ölçeği, (Vicdani Liderlik İnsanlığa İnsanlığın Sesi, Ed. Dursun Boz içinde), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Beğenirbaş, M., ve Turgut, E. (2016). Psikolojik Sermayenin Çalışanların Yenilikçi Davranışlarına ve Performanslarına Etkileri: Savunma Sektöründe Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1): 57-93.
• Bekmezci, M., Saygın, M., ve Orçanlı, K. (2021). Girişimci Liderlik Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması ve Girişimci Liderliğin Bireysel Performansa Etkisi. Savunma Bilimleri Dergisi, (39), 249-274.
• Bolat Acar, B. (2010). Firma performansını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi , Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, SBE., İstanbul.
• Boz, D., Aktı, Ü., Duran, C., ve Behdioğlu, S. (2020). Vicdani Liderlik Ölçeği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (66): 1-21.
• Burke, C.S., Stagl, K.C., Klein, C., Goodwin, G.F., Salas, E., ve Halpin, S.M. (2006). What type of leadership behaviors are functional in teams? A meta-analysis. Leadership Quarterly. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2006.02.007
• Campbell, J.P. (1990). Modeling the performance prediction problem in industrial and organizational psychology. In M. D. Dunnette & L. M. Hough (Eds.), Handbook of İndustrial and Organizational Psychology (2nd ed., Vol. 1, pp. 687– 732). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
• Choi, S.B., Tran, T.B.H. ve Park, B.I. (2015). Inclusive leadership and work engagement: Mediating roles of affective organizational commitment and creativity. Social Behavior and Personality, 43(6), 931–944.
• Chen, A. S., Bian, M. ve Hou Y. (2015). Impact of transformational leadership on subordinate’s el and work performance. Personnel Review, 44(4), 438-453.
• Díaz-Vilela, L.F., Rodríguez, N.D., Isla-Díaz, R., Díaz-Cabrera, D., Hernández- Fernaud, E., & Rosales-Sánchez, C. (2015). Relationships Between Contextual and Task Performance and Interrater Agreement: Are There Any?. PloS One, 10, 10. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0139898
• Doğan, H. (2020). İşletmelerde Finansal Performansın Kurumsal İtibara Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi İİBF Dergisi, (5-6), 16-27.
• Doh, J.P., Stumpf, S.A. ve Tymon Jr., W.G. (2011). Responsible Leadership Helps Retain Talent in India. Journal of Business Ethics, (98), 85-100.
• Dönmez, B. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ile işe ilişkin duyuşsal iyilik algısı, iş doyumu, işgören performansı ve yaşam doyumu ilişkilerinin seyahat acentası çalışanları örnekleminde incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Ebener, D.R., ve O'connell, D.J. (2010). How might servant leadership work?. Nonprofit Management ve Leadership, 20(3), 315-335.
• Efe, M. N. (2021). Dönüştürücü Liderlik Algısının İş Performansına Etkisinde İçsel Motivasyonun Aracı Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(4), 3152-3163.
• Elloy, D. (2005). The Influence of Super-Leader Behaviors on Organization Commitment, Job Satisfaction and Organization Self-Esteem in a Self-Managed Work Team, Leadership and Organizational Development Journal, 26(2), 120-127.
• Ensley, M.D., Preface, C.L., ve Hameiliski, K.M. (2004). The Moderating Effect of Environmental Duwamish of the Relationship Between Entrepreneurial Leadership ve New Venture Performance, Journal of Leadership Education, 3(1): 1-20.
• Frolick, M. N., ve Ariyachandra, T. R. (2006). Business performance management: One truth. IS Management, 23(1): 41-48.
• George, J.M., ve Jones, G.R. (2012). Understanding and Managing Organizational Behavior, 6th. Ed., New Jersey: Prentice-Hall.
• George, D., ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17. 0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Gül, E. ve Çakıcı, A. B. (2021). Kapsayıcı Liderlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması ve Kapsayıcı Liderliğin İş Performansı Üzerindeki Etkisinde Psikolojik Güvenliğin Aracılık Rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24 (2), 323-339.
• Güler, M., ve Cinnioğlu, H. (2021). Algılanan Otantik Liderlik Davranışının Çalışanların Örgütsel Bağlılık Ve Performans Düzeylerine Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Journal of Hospitality and Tourism Issues, 3(2), 124-139.
• Güriş, S., ve Çağlayan, E. (2005). Ekonometri (2. Basım).İstanbul: Der Yayınları.
• İmamoğlu, S. Z., Erat, S., Ayber, E. D., ve Işık, M. Z. (2021). Liderlik tarzı, açık inovasyon, özümseme kapasitesi ve firma performansı ilişkisi üzerine bir çalışma. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 54-70.
• Kalaycı, Ş. (2014). Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karasoy, H.A. (2014). Türk Kamu Yönetiminde Performans Yönetimine Bir Bakış, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10 (22): 257-274.
• Koçel, T. (2015). İşletme Yöneticiliği, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Krishnan, V. R. (2005). Leader–Member Exchange, Transformational Leadership and Value System, EIBQ, 10(1): 14–20.
• Özer, Ö. (2011). Kurumsal girişimcilik ve işletme performansı ilişkisi: Dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Rego, A., ve Pina e Cunha, M. (2008). Workplace spirituality and organizational commitment: an empirical study. Journal of organizational change management, 21(1): 53-75.
• Rita, M., Payangan, O.R., Rante, Y., Tuhumena, R., ve Erari, A. (2018). Moderating effect of organizational citizenship behavior on the effect of organizational commitment, transformational leadership and work motivation on employee performance. International Journal of Law and Management.
• Sidik, I.G. (2012). Conceptual Framework Of Factors Affecting SME Development: Mediating Factors On The Relationship Of Entrepreneur Traits and SME Performance, Procedia Economics and Finance, (4): 373-383.
• Sökmen, A. (2010). Yönetim ve Organizasyon, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Stahl, G. K. ve De Luque, M. S. (2014). Antecedents of Responsible Leader Behavior: A Research Synthesis, Conceptual Framework, and Agenda for Future Research. The Academy of Management Perspectives, (28), 235-254.
• Suriyankietkaew, S., ve Avery, C.G. (2014). Employee satisfaction and sustainable leadership practices in Thai SMEs. Journal of Global Responsibility, 5(1), 160-173.
• Taticchi, P., Tonelli F., ve Cagnazzo, L. (2010). Performance Measurement and Management: a Literature Review and a Research Agenda. Measur. Bus. Excellence, 14(1): 4-18.
• Turunç, Ö., ve Çelik, M. (2010). Örgütsel özdeşleşme ve kontrol algılamalarının, çalışanların işten ayrılma niyeti ve iş performansına etkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3): 163-181.
• Tutar, H. ve Altınöz, M. (2010). Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi Ostim İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 65(2): 196-218.
• Tüfekci, N., ve Haqe, S. H. (2019). Yöneticilerin Örgütsel Çatışma Yönetiminde Modern Liderlik Tarzlarının Rolü: Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Journal of Current Researches on Health Sector, 9 (1): 9-24.
• Ünal, E., Erdil, O., ve İnce, H. (2021). Liderlik ve yetenek geliştirme programlarının performansa etkisi: Perakende satış temsilcileri üzerine bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 9(2), 603-624.
• Wang, H., Sui, Y., Luthans, F., Wang, D. ve Wu, Y. (2014). Impact of authentic leadership on performance: role of followers’ positive psychological capital, and relational processes. Journal of Organizational Behavior, 35, 5-21.
• Yeyrek, M. (2018). Geleneksel yönetim ve vizyoner liderlik davranışlarının, çalışanların performansına etkilerine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi SBE., İstanbul.
• Yıldız, S. (2011). Entelektüel sermayenin işletme performansına etkisi: bankacılık sektöründe bir araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3): 11–28.
• Yukl, G. (2010). Leadership in organizations (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.