PUBLIC ENERGY SUPPLY SECURITY POLICIES APPLIED IN TURKEY BETWEEN 2000-2020

Yıl 2022, Sayı: 10, 1 - 15, 03.01.2023

Deniz Koca Yunus Yoldaş

Öz

The fundamental problem of energy supply security is that the primary sources of energy, which are the indispensable elements of life, are not unlimited and these limited resources are not distributed evenly. As the industrialization of the world accelerates and technological developments progress very fast, the number of energy-centered blood, tears and wars has increased. Energy is a serious need for countries to ensure sustainable growth and development. Accessibility, availability, affordability and acceptability are the main dimensions of energy supply security. Policies for ensuring supply security in Turkey are summarized as; getting diversity of resource, country and route, applying certain incentives to increase the usage of domestic resource, providing efficient use of energy in production and consumption, improving liberalization in energy sector. In this study, Turkey's energy production and consumption, foreign dependency in energy and energy supply security problem will be analyzed by considering the policies implemented between 2000 and 2020 and their results.

Anahtar Kelimeler

Climate Change, Energy Policy, Fossil Fuels, Nuclear Energy, Renewable Energy

2000-2020 YILLARI ARASINDA TÜRKİYE'DE UYGULANAN KAMUSAL ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ POLİTİKALARI

Öz

Yaşamın vazgeçilmez unsuru olarak karşımıza çıkan birincil enerji kaynaklarının sınırsız olmayışı ve bu sınırlı kaynakların eş dağılmaması enerji arz güvenliğinin en temel problemini oluşturmaktadır. Dünyada sanayileşmenin hız kazanması ve teknolojinin hızla gelişmesinden dolayı, enerji merkezli savaşların sayısı da artmıştır. Enerji, ülkelerin sürdürülebilir büyüme ve kalkınma sağlayabilmeleri yolunda kesin bir gereksinimdir. Bir enerji kaynağının elde edilebilir, ulaşılabilir, üretilebilir ve sürdürülebilir olması, enerji arz güvenliğinin temel boyutlarını oluşturmaktadır. Türkiye’nin arz güvenliği politikaları; kaynak, ülke ve güzergâh çeşitliliğinin artırılması, yerli kaynak kullanımının arttırılması için belirli teşviklerin uygulanması, enerjinin üretimde ve tüketimde verimli kullanımının sağlanması, sektörde serbestleşmenin artırılması şeklinde özetlenebilir.
Bu çalışmada, Türkiye’nin enerji üretim ve tüketimi, enerjide dışa bağımlılık ve enerji arz güvenliği sorunu 2000 ve 2020 yılları arasında uygulanan politikalar ve sonuçları dikkate alınarak analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Politikası, Fosil Yakıtlar, İklim Değişikliği, Nükleer Enerji, Yenilenebilir Enerji

Kaynakça

• Akkuyu Nükleer Rosatom (2021). “Akkuyu NGS İnşaat Projesi” http://www.akkunpp.com/ (Erişim Tarihi: 22.11.2021).
• Altınay, G. (2019). “Enerji Tüketimi”, (Ed.) E.T. Karagöl, Enerji Ekonomisi, Politika, Piyasa ve Düzenleme, Kocaeli, Umuttepe Yayınları: 169-196.
• Avar, A. (2018). Türkiye'nin Enerji Arz Güvenliğinin Ekonometrik Analizi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
• Aydın, L. (2019). “Enerji Fiyatları ve Fiyatlandırılması”, (Ed.) E.T. Karagöl, Enerji Ekonomisi, Politika, Piyasa ve Düzenleme, Kocaeli, Umuttepe Yayınları: 105-131.
• Çalışkan, Ş. (2009). “Türkiye’nin Enerjide Dışa Bağımlılık ve Enerji Arz Güvenliği Sorunu”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25: 297-310.
• Çetinkaya, Ş. (2019). Enerji Güvenliği Rusya-Batı Gerilimi ve Türkiye (1997-2016), İstanbul, Gece Kitaplığı Yayınevi.
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, “2019-2023 Stratejik Planı”, https://webdosya.csb.gov.tr/db/strateji/editordosya/kapakli_csb_%202019_2023%20_stratejik_plani.pdf (Erişim Tarihi:18.12.2021).
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, “Misyon/Vizyon”, https://csb.gov.tr/misyon-vizyon-i-83459 (Erişim Tarihi:18.12.2021).
• Çolak, İ., Bayındır, R. ve Demirtaş, M. (2010). “Türkiye'nin Enerji Geleceği”. TÜBAV Bilim Dergisi, 1 (2): 36-44.
• Demir, E., (2017). Enerji Şartı Anlaşması. T.C. Dışişleri Bakanlığı, https://www.mfa.gov.tr/enerji-sarti-anlasmasi.tr.mfa (Erişim Tarihi: 24.11.2021).
• Dikmen, A.Ç. (2019). Enerji Projeleri ve İklim Değişikliği, Kocaeli, Umuttepe Yayınları.
• Ediger, V. Ş. (2009). “Türkiye’nin Sürdürülebilir Enerji Gelişimi”. TÜBA Günce, 39: 18-25.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (2021), “2019-2023 Stratejik Planı”, https://sp.enerji.gov.tr/bir_bakista.html (Erişim Tarihi: 22.11.2021).
• Engin, N. (2013). “Nükleer Enerji Gelecekteki Enerji İhtiyacına Çözüm Olabilir mi?”. Marmara Coğrafya Dergisi, 27: 575-591.
• Erdal, L. (2011) Enerji Arz Güvenliğini Etkileyen Faktörler Ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Alternatifi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Aydın.
• Erdal, L. ve Karakaya, E. (2012). “Enerji Arz Güvenliğini Etkileyen Ekonomik, Siyasi ve Coğrafi Faktörler”. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1):107-136.
• Gedikli, A. ve Erdoğan, S. (2019) “Enerji Bağımlılığı, Enerji Arz Güvenliği ve Enerji Politikaları”, (Ed.) E.T. Karagöl, Enerji Ekonomisi, Politika, Piyasa ve Düzenleme, Kocaeli, Umuttepe Yayınları: 241-268.
• Gül, U. (2018). Türkiye, Rusya Ve Avrupa Birliği Üçgeninde: Enerji Arz Güvenliği Ve Politik Ekonomisi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• İlbaş, M. (2017) “Türkiye’nin Kaya Gazı Potansiyeli”, https://www.tespam.org/turkiyennin-kaya-gazi-potansiyeli/, (Erişim Tarihi: 24.11.2021).
• İnternet: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, “Türkiye İklim Değişikliği Stratejisi 2010-2023” https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/editordosya/file/strateji%20belgesi/Turkiye%20Iklim%20Degisikligi%20Strateji%20Belgesi_TR.pdf (Erişim Tarihi: 18.12.2021).
• İşeri, E. Ve Özen, C. (2012). “Türkiye’de Sürdürülebilir Enerji Politikaları Kapsamında Nükleer Enerjinin Konumu”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47: 161-180.
• Kansu, Z. N. (2014) “Enerji Arz Güvenliği Bağlamında Avrupa Birliği’nin Güney Gaz Koridoru ve Türkiye’nin Konumu”, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3): 288-306.
• Karagöl, E. T., Özgür, Ö. ve Görüş, M.Ş. (2019). “Türkiye’nin Milli Enerji ve Maden Politikası: Enerji Arz Güvenliği, Yerlileştirme, Öngörülebilir Piyasa”, (Ed.) E.T. Karagöl, Enerji Ekonomisi, Politika, Piyasa ve Düzenleme, Kocaeli, Umuttepe Yayınları: 9-24.
• Kartal, G. (2020). Politik İstikrarsızlık ve Enerji Güvenliği Ekseninde Ortadoğu Ekonomileri, İstanbul, Hiper Yayınları.
• Kocatepe, N. (2019). “Enerji Güvenliğinde Türkiye’nin Rolü”. Akademik Bakış Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 71: 57-67.
• Koç, E. ve Şenel, M. C. 2013. “Dünyada ve Türkiye’de Enerji Durumu- Genel Değerlendirme,” Mühendis ve Makina, 54 (639): 32-44.
• Koç, Ö.E. ve Gülşen, M.A. (2018) “Elektrik Enerjisi Piyasasında Regülasyon ve Bağımsız Düzenleyici Kurumlar: Türkiye Örneği”, Sosyoekonomi Dergisi, 26(38): 37-51.
• Oral, M. (2019). “Küresel Enerji Talebinde Konvansiyonel Olmayan Kaynakların Rolü”. Journal of Awareness, Cilt: 3, Sayı: Özel Sayı, 279-286.
• Özalp, M. (2019). “Küresel Ölçekte Türkiye’nin Enerji Arz ve Talep Güvenliği”, Turkish Studies Dergisi, 14 (1): 537-552.
• Özbuğday, F.C. (2019). “Enerji Verimliliği”, (Ed.) E.T. Karagöl, Enerji Ekonomisi, Politika, Piyasa ve Düzenleme, Kocaeli, Umuttepe Yayınları: 147-168.
• Özcan, B. (2019). “Çevresel Kuznets Eğrisi ve Enerji Tüketimi”, (Ed.) E.T. Karagöl, Enerji Ekonomisi, Politika, Piyasa ve Düzenleme, Kocaeli, Umuttepe Yayınları: 197-216.
• Saltık, H.H. (2015). Enerji Arz Güvenliği Ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Sever C., Türeci, D., Artar, N. ve Dağ, O. (2019). “Enerji”, (Ed.) R. G. Türeci, Ortaöğretim Fizik 9 Ders Kitabı, Ankara, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları: 162-209.
• Sevim, C. (2019). Küresel Enerji Stratejileri ve Jeopolitik, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu (2021). https://sozluk.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 22.11.2021).
• Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO). “2020 Petrol ve Doğal Gaz Sektör Raporu”, https://www.tpao.gov.tr/file/2110/tpao-sektor-raporu-2020-sunum-191021-596616ff74617f07.pdf (Erişim Tarihi: 09.05.2022).
• Uçkun, A. (2015). “Arz Güvenliği ve İklim Değişikliği Açısından Nükleer Enerji Bir Zorunluluk Mudur?”, Enerji Ve Diplomasi Dergisi, 4: 46-71.
• Yıldırım, Ö. S. (2017). “Türkiye’nin Enerji Görünümü ve Diplomasisi”, MTA Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni, 23: 37-41.