YAPILANDIRMACI ÖĞRENME YAKLAŞIMININ ÖĞRENCİLERİN DERSLERE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ: BİR META-ANALİZ ÇALIŞMASI

Yıl 2016, Sayı: 47, 46 - 63, 21.01.2016

Mehmet Fatih Ayaz Hanifi Şekerci

Öz

Bu araştırmada yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin derslere
yönelik tutumlarına etkisini belirlemek amacıyla bir meta-analiz çalışması
yapılmıştır. Bunun için Türkiye’de yapılmış çalışmalarla ilgili literatür taraması
yapılmıştır. 2004–2014 yılları arasında yapılmış, araştırma problemine uygun ve
meta-analiz çalışmasına dâhil edilebilecek istatistiksel verilere sahip yüksek
lisans tezi, doktora tezi ve makaleler ulusal ve uluslararası veri
tabanlarından Türkçe ve İngilizce dillerinde taranarak
incelenmiştir. Literatür taraması sonucunda yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının
öğrencilerin akademik başarılarına etkisine ilişkin toplam 20 çalışma
meta-analize dâhil edilmiştir. Meta-analiz sonucunda yapılandırmacı öğrenme
yaklaşımının geleneksel öğretim yöntemlerine göre öğrencilerin derslere yönelik
tutumlarına pozitif etkisi olduğu belirlenmiştir. Yapılandırmacı öğrenme
yaklaşımının öğrencilerin derslere yönelik tutumlarına ilişkin genel etki
büyüklüğü değeri rastgele etkiler modeli kullanılarak 0,301 ile 1,208
güven aralığında 0,755 (%95 CI, SE=0,231) olarak
belirlenmiştir. Bu
değer, Cohen, Manion ve Morrison’un (2007)
etki büyüklüğü sınıflandırmasına göre orta düzeyde bir etki düzeyindedir. Araştırmaya
dâhil edilen 20 çalışmanın 15’inin pozitif, 5’inin negatif etki büyüklüğü
değerine sahip oldukları belirlenmiştir. Yapılan moderatör analizleri sonucunda
en yüksek etki büyüklüğü değerlerinin doktora tezlerinde, fen öğretimi
dersinde, üniversite düzeyinde olduğu görülmüştür. Çalışmanın son bölümünde,
araştırmada elde edilen sonuçlara göre uygulayıcılara, program geliştiricilere
ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yapılandırmacılık, Geleneksel Öğretim, Tutum, Meta-Analiz

THE EFFECT OF CONSTRUCTIVIST LEARNING APPROACH TO ATTITUDES OF THE STUDENTS TOWARDS LESSONS: A META-ANALYSIS STUDY

Öz

In this research,
the study of the meta-analysis is
conducted to identify that the constructivist learning approach affects the attitudes
of the students towards lessons. Therefore, related literature of studies done
in Turkey is reviewed. Master, doctoral dissertations and articles (between
2004 and 2014), related to the research problem and having statistical data
about the study of the meta-analysis, are analyzed by scanning
from national and international database in Turkish and English. There
are 20 studies including the sample about the effects of
the constructivist learning on the attitudes of the students towards lessons.
The result of the meta-analysis shows
that the constructivist learning
approach is more effective than traditional teaching methods
about the attitudes of the students towards lessons. The effect size of the constructivist learning
approach, between 0,301-1,208 confidence interval, has been found 0,755 (%95 CI, SE=0,231)
about the attitudes of the students by using random effect model. This value is
moderate level to Cohen, Manion and Morrison’s the classification of the effect
size (2007). Among the studies that are
included in this study, 15 of
20 studies have positive, 5 of 20 studies have negative
effect size value. As a result of analysis done by the moderators the
highest effect sizes have been observed at doctoral dissertations, in science learning lesson and at
university degree. At the
end of the study; according to the results of the research, there are some recommendations
for the researchers and instructors.

Anahtar Kelimeler

Constructivism, Traditional Teaching, Attitude, Meta-Analysis, Effect Size

Kaynakça

• Akgöz, S., Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Meta-analizi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(2), 107–112.
• Akınoğlu, O. (2004). Yapılandırmacı öğrenme ve coğrafya öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 10, Temmuz. 73-94.
• Akınoğlu, O. (2012). Öğrenme-öğretmede yeni yönelimler. Ed: Behçet Oral: öğrenme öğretme kuram yaklaşımları içinde (s: 413-446). Ankara: Pegem Akademi. 2. Baskı.
• Akpınar, B. (2010). Yapılandırmacı yaklaşımda öğretmenin, öğrencinin ve velinin rolü. Eğitim-Bir-Sen Dergisi, 6 (16), 16-20.
• Aktaş, M. (2013). 5E öğrenme modeli ve işbirlikli öğrenme yönteminin biyoloji dersi tutumuna etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1). 109-128.
• Allport, G. W. (1967). Attitudes. M. Fishbein içinde, Readings in attitude theory and measurement (s. 1-14). New York: John WileyandSons Inc.
• Altınok, H. (2004). İşbirlikli ve bireysel kavram haritalamanın başarı düzeyine göre fen başarısı ve güdü üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 10(4), 484-503.
• Anagün, Ş. S., Yalçınoğlu, P. ve Ersoy, A. (2012). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersi öğretme-öğrenme sürecine ilişkin inançlarının yapılandırmacılık açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 1-16.
• Arkün, S. ve Aşkar, P. (2010). Yapılandırmacı öğrenme ortamlarını değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39. 32-43.
• Arslan, A. (2009). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı ve türkçe öğretimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 143-154.
• *Bahadır, E. (2011). İlköğretim 8. sınıf “maddenin halleri ve ısı ünitesi’nin öğretiminde işbirlikli öğrenme temelli bilimsel mektupların kullanılmasının öğrencilerin tutum, başarı ve bilimsel-okuryazarlıklarına etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Erzincan: Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• *Bayburtlu, B. (2005). Webquest öğretim yönteminin öğrencilerin yaratıcı düşünme beceri ve motivasyon düzeylerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bilen, M. (2002). Plandan uygulamaya öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Borenstein, B., Hedges, L.V., Higgins, J.P.T. ve Rothstein, H.R. (2013). Meta-analize giriş. (S. Dinçer, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Borenstein, M., Hedges, L.V., Higgins, J.P.T., and Rothstein, H.R. (2009). Introduction to meta-analysis . United Kingdom: John Wiley and Sons, Ltd. Publication.
• Bryant, F. B., Kastrup, H., Udo, M., Hislop, N., Shefner, R., and Mallow, J. (2013). Science anxiety, science attitudes, and constructivism: A binational study. Journal of Science Education and Technology, 22(4), 432-448.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. New York: Academic Press.
• Cohen, L., Manion, L., and Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th Edition). New York: Routledge.
• Cooper, H., Hedges, L. V., and Valentine, J. C. (2009). The handbook of research synthesis and meta-analysis (2nd edition). New York: Russell Sage Publication.
• Cooper, H. (2010). Research synthesis and meta-analysis: A step-by-step approach. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Cunningham, D., and Duffy, T. (1996). Constructivism: Implications for the design and delivery of instruction. Handbook of Research for Educational Communications and Technology, 170-198.
• *Çalışkan, İ. ve Aksu, M. (2013). Yapılandırmacı öğretimin fen öğretimi dersinde başarı ve tutuma etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 47-61
• *Çelebi, C. (2006). Yapılandırmacılık yaklaşımına dayalı işbirlikli öğrenmenin ilköğretim 5. Sınıf sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin erişi ve tutumlarına etkisi. Yüksek lisans tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• *Çetin, O. (2005). İlköğretim 6. sınıf Fen Bilgisi dersinde yer alan “vücudumuzda neler var? çevremizi nasıl algılıyoruz?” ünitesinin yapılandırmacılık (constructivism) kuramına dayalı öğretimi. Yüksek lisans tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Delil, A. ve Güleş, S. (2007). Yeni ilköğretim 6. sınıf matematik programındaki geometri ve ölçme öğrenme alanlarının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı açısından değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1), 35-48.
• Duman, B. (2014). Eğitimde çağdaş yaklaşımlar. Ed. Gürbüz Ocak. Öğretim İlke ve Yöntemleri İçinde (s: 360-384). Ankara: Pegem Akademi Yayınları. 4. Baskı.
• Ellis, P. D. (2010). The essential guide to effect sizes: Statistical power, meta-analysis, and the interpretation of research results. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ergene, T. (1999). Effectiveness of test anxiety reduction programs: A meta-analysis review. Doktora tezi. Ohio: Ohio Üniversitesi.
• Evrekli, E., İnel, D., Balım, A. G. ve Kesercioğlu, T. (2009). Fen öğretmen adaylarına yönelik yapılandırmacı yaklaşım tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(2), 134-148.
• Gömleksiz, M. N. ve Bulut, İ. (2006). Yeni sosyal bilgiler dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 12(3), 393-421.
• *Gül, Ş. ve Yeşilyurt, S. (2011). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına dayalı bilgisayar destekli öğretimin öğrencilerin tutumları ve başarıları üzerine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 94- 115.
• Haney, J. J., and McArthur, J. (2002). Four case studies of prospective science teachers' beliefs concerning constructivist teaching practices. Science Education, 86(6), 783-802.
• Hedges, L.V., and Olkin, I. (1985). Statistical methods for meta-analysis. New York: Academic Press.
• Huffcutt, A. (2002). Research perspectives on meta analysis. S. G. Rogelberg içinde, Handbook of research methods in industrial and organizational psychology (s. 198–215). Oxford: Blackwell Publishers Ltd.
• Hunter, J.E., and Schmidt, F.L. (1990). Methods of meta-analysis: Correcting error and bias in research findings. London: Sage Publications.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatay, H. (2010). Türkçe dersi öğretim araçlarında yapılandırmacılık: Metinlerarasılık Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14). 155 – 178
• *Kaya, Z. (2014). Koro eğitiminde yapılandırmacı yaklaşımın tutum, öz-yeterlik algısı ve akademik başarıya etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1). 52-62.
• *Kutu, H. ve Sözbilir, M. (2011). Yaşam temelli ARCS öğretim modeliyle 9. Sınıf kimya dersi “Hayatımızda Kimya” ünitesinin öğretimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1). 29-62.
• Lipsey, M., and Wilson, D. (2001). Practical meta-analysis. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
• Mathew Myers, J., and Halpin, R. (2002). Teachers’ attitudes and use of multimedia technology in the classroom: Constructivist-based professional development training for school districts. Journal of Computing in Teacher Education, 18(4), 133-140.
• Miles, M. B., and Huberman, A. M. (2002). The qualitative researcher’s companion. California: Sage Publications.
• Öztürk, M. ve Dikyol, D. Ç. (2013). 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının yeryüzünde yaşam ünitesinin yapılandırmacı eğitim anlayışına göre değerlendirilmesi. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 61-68.
• Pehlivan, K. B. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyo-kültürel özellikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2).
• Rosenthal, R. (1991). Meta-analytic procedures for social research. Beverly Hills, CA: Sage Publications.
• Saban, A. (2000). Yaratıcılığı geliştirme teknikleri. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
• Sarıer, Y. (2013). Eğitim kurumu müdürlerinin liderliği ile okul çıktıları arasındaki ilişkilerin meta-analiz yöntemiyle incelenmesi. Doktora Tezi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Schulze, R. (2004). Meta-analysis a comparison of approaches. Göttingen: Hogrefe And Huber Publishers.
• Süzen, S. (2004). Yedinci sınıf Fen Bilgisi dersinde fiziksel ve kimyasal konusunda öğrencilerin bilişsel alanın bilgi ve kavrama düzeyleri ve tutumları üzerine yapısalcı öğrenme modelinin etkisi. Yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şar, E. ve Sağkol, T. (2013). Eğitim Fakültelerinde Müze Eğitimi dersi gerekliliği üzerine. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 83-90.
• Şengül, N. (2006). Yapılandırmacılık kuramına dayalı olarak hazırlanan aktif öğretim yöntemlerinin akan elektrik konusunda öğrencilerin fen başarı ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Taşpınar, M. (2012). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Elhan Kitap Yayın Dağıtım.
• Teyfur, E. (2010). Yapılandırmacı teoriye göre hazırlanmış bilgisayar destekli öğretimin 9. sınıf coğrafya dersinde öğrenci başarısı ve tutumuna etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 85-106.
• Türkoğuz, S. (2008). Görsel sanat etkinlikleri ile bütünleştirilmiş ilköğretim fen ve teknoloji öğretimi. Yayınlanmamış Doktora tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ünal, Ç. ve Çelikkaya, T. (2009). Yapılandırmacı yaklaşımın sosyal bilgiler öğretiminde başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi (5. sınıf örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2).
• Ünal, F. (2005). Yaratıcılığın geliştirilmesi. Öğretmen Dünyası Dergisi, 303-312.
• Üstün, U. ve Eryılmaz, A. (2014). Etkili araştırma sentezleri yapabilmek için bir araştırma yöntemi: Meta-analiz. Eğitim ve Bilim, 1-32.
• Üzel, D. ve Hangül, T. (2010). Bilgisayar Destekli Öğretimin (BDÖ) 8. Sınıf matematik öğretiminde öğrenci tutumuna etkisi ve BDÖ hakkında öğrenci görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(2). 154-176.
• Wolf, F. M. (1988). Meta-analysis quantitative methods for research synthesis (Third edition). California: Sage Publications.
• Yapıcı, M. ve Leblebiciler, N. H. (2007). Öğretmenlerin yeni ilköğretim programına ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 6(3).
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yönez, S. (2009). Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı işbirlikli öğrenmenin ilköğretim 5. Sınıf fen ve teknoloji dersinde öğrencilerin başarı ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yurdakul, B. (2011). Yapılandırmacılık. Özcan Demirel (Ed.). Eğitimde yeni yönelimler içinde (s: 39-65). Pegem Akademi. 5. Baskı.
• Ziyafet, E. (2008). Fen ve Teknoloji dersinde periyodik çizelgenin öğretiminde 5e modelinin öğrenci tutum ve başarısına etkisi. Yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.