“1830 OSMANLI-ABD TİCARET ANTLAŞMASI” ÖNCESİ AMERİKA’NIN DİPLOMASİ GİRİŞİMLERİ

Yıl 2017, Sayı: 51, 39 - 56, 22.01.2017

Selda Kayapınar

Öz

Bu
makalede 1830 Osmanlı-ABD Ticaret Antlaşması Öncesi Amerika’nın Diplomasi
Mücadelesi ele alınmıştır. Çalışmada öncelikle Amerika Birleşik Devletleri’nin,
Osmanlı Devleti ile hangi sebeplerle ne zaman diplomatik ilişkilere başladığı
ortaya konmuş, ardından Amerika’nın 1820 tarihinden itibaren Osmanlı Devleti
ile bir ticaret antlaşması imzalayabilmek için ne gibi mücadeleler verdiği
incelenmiştir. Araştırmada İngiltere başta olmak üzere Avrupa devletlerinin
Amerika ve Osmanlı Devleti arasında yapılması hedeflenen antlaşmaya uzun yıllar
nasıl engel olabildiğine ve Osmanlı diplomasisinin henüz daha o tarihlerde
yaşamaya başladığı diplomatik güçsüzlüğe yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı-Amerikan İlişkisi, diplomasi mücadelesi, Karadeniz ticareti, Akdeniz ticareti

Diplomacy Initiatives of USA Before “1830 Ottoman-US Trade Agreement”

Öz

This article adresses the diplomatic struggle of USA
before Ottoman-US Trade Agreement in 1830. At first, on which reasons and when
USA had began diplomatic relations with Ottoman Empire are introduced and then,
beginning from 1820, the efforts of USA in order to sign a trade agreement with
Ottoman Empire are investigated. How European countries, England in particular,
could manage to prevent an agreement between USA and Ottoman Empire for years
and the weakness of Ottoman Empire on diplomacy starting from those days are
also considered in this article.

Anahtar Kelimeler

Ottoman-US relations, diplomatic struggle, trade on Black Sea region

Kaynakça

• Armaoğlu, Fahir, (1991). Belgelerle Türk-Amerikan Münasebetleri, TTK Basımevi, Ankara.
• Baktıaya, Adil, (2010). “1830: Fransa’nın Cezayir’i İşgali, Abdülkadir’in Yükselişi ve Amerikan Kamuoyunda “Abdülkadir” Hayranlığı”, Ortadoğu Etütleri, Ocak, C. 1, Sayı:2, s.143-169.
• Doğan, Nuri, (1996). Cumhuriyet Öncesi Türk Amerikan Ticaret Antlaşmaları, Turan Yay., İstanbul.
• Erhan, Çağrı, (2001), Türk-Amerikan İlişkilerinin Tarihsel Kökenleri, İmge Kitabevi, Ankara.
• Erol, Mine, (t.y.). Osmanlı İmparatorluğu’nun Amerika Birleşik Devletleriyle Yaptığı Ticaret Antlaşmaları, Damla Matbaacılık, Konya.
• Güler, Yavuz, (2005). “Osmanlı Devleti Dönemi Türk-Amerikan İlişkileri (1795-1914)”, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 6, Sayı 1, s.227-240.
• Kurat, Akdes Nimet, (1959). Türk-Amerikan Münasebetlerine Kısa Bir Bakış (1800-1959), Ankara.
• Shaler, William, ( 1830). Esquisse De L’etat D’Alger ( Cezayir Eskizleri ), İngilizceden Fransızcaya tercüme eden ve notlarla zenginleştiren X. Bianchi, Paris, Librairie Ladvocat , s.137-140.
• Şıvgın, Hale, (2013). “Amerika’nın Trablusgarp’a Askerî Müdahalesi: 1801-1805”, Yayına Haz. Haydar Çakmak, ABD’nin Askeri Müdahaleleri 1801’den Günümüze, İstanbul, Kaynak Yay., s.93-109.
• Şafak, Nurdan, (2003). Osmanlı-Amerikan İlişkileri, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
• Uçarol, Rifat, (1995). Siyasi Tarih (1789-1994), Filiz Kitabevi, İstanbul .