TÜRKİYE’DE GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMINA YÖNELİK GERÇEKLEŞTİRİLEN UYGULAMALARIN ANALİZİ

Yıl 2017, Sayı: 53, 121 - 143, 31.07.2017

Alper Aslan Türkan Karakuş Yılmaz

Öz

Birçok ülkede, çocuklar için İnternet risklerini en aza indirmek ve aynı
zamanda İnternet’in sunduğu fırsatları da en üst düzeye çıkarmak adına
çalışmalar ve uygulamalar geliştirilmiştir. Türkiye’de de güvenli İnternet
kullanımına yönelik birçok uygulama ve çalışma yapılmıştır. Gerçekleştirilen
çalışmaların istenilen sonuçları ortaya çıkarması için, yapılan çalışmaların
birlikte ele alınarak değerlendirilmesi önemli görülmektedir. Bu bağlamda
yapılan çalışmada, Türkiye’de güvenli İnternet kullanımı konusunda
gerçekleştirilen uygulamalar belirli çerçevede sınıflandırılmaya çalışılmıştır.
Bu sayede yapılan çalışmaların genel bir perspektif ile değerlendirilebilecek,
yapılması planlanan benzer uygulamaların planlanması aşamasında önemli bir
referans noktası oluşturmak amaçlanmıştır. Gerçekleştirilen çalışmada nitel
araştırma yöntemlerinden yararlanılmıştır. Veri toplama sürecinde doküman
incelemesi ve bireysel mülakatlar yapılmıştır. Türkiye’de özellikle çocukların ve
gençlerin güvenli İnternet kullanımlarını sağlamak için yapılan çalışmalar,
doküman incelemesi sonunda; bilinçlendirme seminerleri, etkinlikler,
farkındalık ve tanıtım kampanyaları, basılı ve görsel materyaller, ihbar hattı,
teknik ve yasal önlemlerdir. Yapılan çalışmaların genellikle tek bir kurum veya
kuruluş bünyesinde gerçekleştirilmiştir. Ayrıca çalışmalar ülke genelinden
ziyade, belirli bir bölge veya pilot illerde uygulanmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Güvenli İnternet, İnternet Riskleri, İnternet, Çocuk

PRACTICES DEVELOPED TOWARDS SAFER INTERNET USE IN TURKEY

Öz

In many
countries, studies and practices have been developed to minimize the Internet
risks for children and at the same time maximize the opportunities presented by
the Internet. In Turkey, many studies and practices have been done for safe
internet use. It is important to evaluate the studies carried out together, in
order to obtain the desired results from studies. In this context, the studies
on safe Internet use in Turkey have been tried to be classified. Thus, it is
aimed to establish an important point of reference in the planning of similar
practices planned to be done with a general perspective of the studies carried
out. Qualitative research methods were utilized in the study. During the data
collection process, document review and individual interviews were conducted. At the end of the document
review, awareness raising seminars, activities, awareness and promotion
campaigns, printed and visual materials, notice lines, technical and legal
measures are the practices made in order to ensure safe internet use of
especially children and young people in Turkey. The studies carried out are
usually performed within a single institution or organization. In addition,
studies are carried out across the country in a number of specific regions or
pilot provinces. 

Anahtar Kelimeler

Safe Internet, Internet Risks, Internet, Child, Internet Use

Kaynakça

• AEP. (2015). Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı aile eğitimi programı. http://www.aep.gov.tr/aep-hakkinda/icerigi-ne/ adresinden 16 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Batmaz, M., ve Ayas, T. (2013). İlköğretim İkinci Kademeki Öğrencilerin Psikolojik Belirtilere Göre Sanal Zorbalık Düzeylerinin Yordanması. Sakarya University Journal of Education, 3(1), 43-53.
• BİAK. (2012). TBMM Bilişim ve Araştırma Komisyonu Raporu. https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss381.pdf adresinden 25 Ekim 2015 tarihinde alınmıştır.
• Bilge, F. (2012). Bir grup ilköğretim öğrencisinde bilgisayara yönelik bağımlılık eğilimi değerlendirmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 96-105.
• Bilgi İhbar Merkezi. (2015). 5651 sayılı kanun çerçevesinde İnternet ortamında engellenen yayınlar. https://www.ihbarweb.org.tr/sss.html adresinden 5 Eylül 2015 tarihinde alınmıştır.
• Büyükyıldırım, İ., ve Dilmaç, B. (2015). Siber mağdur olmanın insani değerler ve sosyodemografik değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi. 13(29), 7-40.
• BTK Faaliyet Raporu. (2011). Bilişim Teknolojileri Kurumu 2011 yılı faaliyet raporları. https://www.btk.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fSayfalar%2fFaaliyet_Raporlari%2f2011_Faaliyet_Raporu.pdf adresinden 10 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• BTK Faaliyet Raporu. (2012). Bilişim Teknolojileri Kurumu 2012 yılı faaliyet raporları. https://www.btk.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fSayfalar%2fFaaliyet_Raporlari%2f2012_Faaliyet_Raporu.pdf adresinden 10 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• BTK Faaliyet Raporu. (2013). Bilişim Teknolojileri Kurumu 2013 yılı faaliyet raporları. https://www.btk.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fSayfalar%2Faaliyet_Raporlari%2f2013_Faaliyet_Raporu.pdf adresinden 10 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• BTK Faaliyet Raporu. (2014). Bilişim Teknolojileri Kurumu 2014 yılı faaliyet raporları. https://www.btk.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fSayfalar%2fFaaliyet_Raporlari%2f2014_Faaliyet_Raporu.pdf adresinden 10 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Çetin, B. A., ve Ceyhan, A. A. (2014). Ergenlerin İnternet’te kimlik denemeleri ve problemli İnternet kullanım davranışları. The Turkish Journal on Addictions, 1(2), 5-46.
• Çivilidağ, A., ve Cooper, H. T. (2013). Ergenlerde siber zorba ve öfkenin incelenmesi üzerine bir araştırma: Niğde ili örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 497-511.
• Çölkesen, R., ve Örencik, B. (2003). Bilgisayar haberleşmesi ve ağ teknolojileri. Papatya Yayıncılık.
• Çubukcu, A., ve Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı İnternet’in bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5(1), 148-174.
• Dilmaç, B., ve Aydoğan, D. (2010). Parental attitudes as a predictor of cyber bullying among primary school children. International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering, 4(7), 1667-1671.
• GİKP. (2013). Güvenli İnternet kullanımı ve bilişim suçları hakkında farkındalık yaratma projesi. http://www.eba.gov.tr/haber/1359655962 adresinden 18 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Günüç, S. (2013). İnternet bağımlılığını yordayan bazı değişkenlerin cart ve chaid analizleri ile incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 28(71), 88-101.
• Haddon, L., and Stald, G. (2009). A comparative analysis of European press coverage of children and the Internet. Journal of Children and Media, 3(4), 379-393.
• Hasebrink, U., Livingstone, S., and Haddon, L. (2008). Comparing children's online opportunities and risks across Europe: Cross-national comparisons for EU Kids Online.
• INSAFE. (2015). Güvenli İnternet günleri. https://www.saferinternetday.org/web/ sid/archive adresinden 19 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Karahisar, T. (2014). İnternet’te çocukları bekleyen riskler ve medya okuryazarlığı. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 4(4), 82-95.
• Kayri, M., Tanhan, F., ve Tanrıverdi, S. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinde İnternet bağımlılığı ile algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. Online Journal Of Technology Addiction & Cyberbullying, 1(1), 1-27.
• Lee, S. J. (2012). Parental restrictive mediation of children’s Internet use: Effective for what and for whom? New Media & Society, 15(4), 466-481.
• Lievens, E., Dumortier, J., and Ryan, P.S. (2006). The coprotection of minors in new media: a European approach to coregulation. UC Davis Journal of Juvenile Law & Policy, 10, 97–151.
• Livingstone, S. (2013). Online risk, harm and vulnerability: Reflections on the evidence base for child Internet safety policy. Zer: Revista de estudios de comunicación Komunikazio ikasketen aldizkaria, 35, 13-28.
• Livingstone, S., and Helsper, E. (2010). Balancing opportunities and risks in teenagers’ use of the Internet: The role of online skills and Internet self-efficacy. New Media & Society, 12, 309–329.
• Livingstone, S., and Helsper, E. (2013). Children, internetand risk in comparative perspective, Journal of Children and Media, 7(1), 1-8.
• Livingstone, S., Mascheroni, G., Ólafsson, K., and Haddon, L. (2014). Children’s online risks and opportunties: comparative findings from EU Kids Online and Net Children Go Mobile. London: London School of Economics and PoliIcal Science.
• Madden, M., Lenhart, A., Duggan, M., Cortesi, S., and Gasser, U. (2013). Teens and technology 2013. Washington, DC: Pew Internet & American Life Project.
• MEB. (2012). İnternet bilgi güvenliği. http://erenler.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar /2015_07/28105357_internet1.pdf adresinden 14 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (2013). İnternet salonu işletmecileri ve yöneticileri uyum eğitimine yönelik eğiticilerin eğitimi. http://hbogm.meb.gov.tr/www/internet-salonu-isletmecileri-ve-yoneticileri-uyum-egitimine-yonelik-egiticilerin-egitimi/icerik/208 adresinden 16 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (2015). Aile eğitimi kurs programı hakkında. http://aileegitimi.meb.gov.tr/ materyaller/Program_hakkinda.pdf adresinden 15 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• MEB Fatih Projesi. (2015). Milli Eğitim Bakanlığı fırsatları artırma ve teknolojiyi iyileştirme hareketi projesi. http://fatihprojesi.meb.gov.tr/tr/icerikincele.php ?id=6 adresinden 14 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Morgan, D. (1997). Focus groups as qualitative research (2nd ed.). California: SAGE Publications.
• OKY. (2015). MEB ortaöğretim kurumları yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/ html/ortaogrkurumyon_0/yonetmelik.pdf adresinden 19 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Olafsson, K., Livingstone, S., and Haddon, L. (2013). Children’s use of online technologies in Europe. A review of the European evidence base. LSE, London: EU Kids Online.
• O’Neill, B., and Staksrud, E. (2014). Final recommendations for policy. London: EU Kids Online, LSE.
• O’Neill, B., Livingstone, S., and McLaughlin, S. (2011). Final recommendations for policy, methodology and research. LSE, London: EU Kids Online.
• Peker, A., Eroğlu, Y., ve Ada, Ş. (2012). Ergenlerde siber zorbalığın ve mağduriyetin yordayıcılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 185-206.
• SIF. (2015). Güvenli İnternet forumu. https://ec.europa.eu/digital-agenda/en/safer-internet-forum adresinden 22 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Sonck, N., and de Haan, J. (2013). How the Internet skills of European 11-to 16-year-olds mediate between online risk and harm. Journal of Children and Media, 7(1), 79-95.
• TBMM. (2012). Uluslararası risk altında ve korunması gereken çocuklar sempozyumu. https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/haber_portal.aciklama? p1=121469 adresinden 18 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• TİB. (2014). Erişimin engellemesi tedbiri istatistikleri. http://www.guvenliweb.org.tr/ istatistikler/files/ISTATISTIK.pdf adresinden 28.01.2016 tarihinde alınmıştır.
• Ulusal Çocuk Hakları Forumu. (2015). Ulusal çocuk hakları forumu. http://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/haberler/ulusal-cocuk-haklari-forumu-basladi adresinden 17 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• UTBK. (2012). Uluslararası teknoloji bağımlılığı kongresi. http://www.hku.edu.tr/ Haberler/2-Uluslararasi-Teknoloji-Bagimliligi-Kongresi-Yapildi/356/ adresinden 20 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Yeşilay. (2014). İnternetin bilinçli kullanımı ve teknoloji bağımlılığı çalıştayı. http://www.yesilay.org.tr/tr/projeler/detay/teknoloji-bagimliligi-calistayi adresinden 18 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Yeşilay. (2015). Yeşilay sosyal medya okulu. http://www.yesilay.org.tr/tr/projeler/ detay/yesilay-sosyal-medya-okulu adresinden 18 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
• Young, K. S. (2004). Internet addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American behavioral scientist, 48(4), 402-415.