Hediyelik Seramik Objeler ve Kent Kimliği Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Ahmet Yakupoğlu Anısına Şehir, Sanat ve Tasarım Özel Sayısı, 163 - 182, 13.03.2019

Seyhan Yılmaz

Öz

Kentleri birbirinden farklı kılan özellikler
vardır. Kentin doğal ve yapay çevresi, tarihi, sosyo-kültürel yaşamı,
coğrafyası, bitki örtüsü, iklimi, mimarisi, dini yapısı, beşiklik ettiği
uygarlıklar, başka kültürlerle olan ilişkileri, geçirdiği işgaller örnek
verilebilir. Bu özellikler kentlere zengin bir kimlik ve güçlü
bir imaj kazandırmaktadır. Her kentin kendine özgü geleneksel
birikimleri bulunmaktadır. Bu birikimleri kullanarak gerek üretim gerekse
çeşitli faaliyetlerle kent geleneğinin korunması sağlanabilir. Kent
kimliklerini ön plana çıkaran faaliyetler ve üretimler kent kimliğini
desteklemektedir. Bu durum kentin ekonomisini, kültürünü ve turizmini
etkilemektedir.

İnsanların seyahatleri sırasında gezip
gördüğü yerlerle ilgili hediyelik eşyalar alması kaçınılmazdır. Bu bildiride
hediyelik seramik obje olarak satılan ürünler, kent kimliği açısından
incelenecektir. Örneklem olarak seramik üretimiyle ön planda olan Kütahya, Çanakkale
Bursa’nın İznik ve Nevşehir’in Avanos ilçeleri seçilmiştir. Bu şehirlerde
hediyelik seramik objelerin neler olduğu, kent kimliğini ne kadar yansıttığı,
satışı yapılan, mağaza ya da marketlerde bulunan ürünlerin, başka ülkeye
kültüre ya da kente ait olup olmadığı araştırılacak ve sonuçları
paylaşılacaktır.

Sonuç olarak, hediyelik seramik objelerin, tabaklar,
kaseler, vazolar, kavanozlar, mataralar, kupalar, küllükler, şekerlikler,
karolar, panolar, takılar gibi pek çok ürün olduğu görülmektedir. Seçilen şehirlerde
hediyelik seramik objelerin biçim ve kullanım özellikleri açısından benzer
olduğu dekor ve biçim açısından farklılık gösterdiği görülmüştür. Ancak, bazı
şehirlerde farklı kentlere ve kültürlere ait ürünlerin kent kimliğini
bastıracak şekilde satış reyonlarında bulunduğu anlaşılmaktadır. Gün geçtikçe farklı
kentlere ait ürünlerin kent kimliği ile iç içe geçmeye başladığı, ayırt
edilemeyecek kadar kentliye aşina geldiği de söylenebilir. Bu durum yeni bir
problem olarak kabul edilmeli, kent kimliğini korumak için, yerel yönetimlerin,
sivil toplum kuruluşlarının ve pazarın bilinç düzeyini yükseltecek çeşitli
tedbirleri olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Seramik, Kent Kimliği, Hediyelik Obje

An Assessment on Gift Ceramic Objects and Urban Identity

Öz

There are features that make cities different from each other. Natural
and artificial environment of the city, historical, socio-cultural life,
geography, vegetation, climate, architecture, religious structure, cradle
civilizations, relations with other cultures, the occupations, can be given as
examples. These features give cities a rich identity and strong image. Each
city has its own traditional accumulations. By using these accumulations,
preservation of the urban tradition can be ensured both by production and
various activities. Activities and productions that emphasize city identities
support urban identity. This situation affects the economy, culture and tourism
of the city.

It is inevitable for people to buy souvenirs about the places they visit
during their travels. In this paper, products sold as souvenir ceramic objects
will be examined in terms of urban identity. Kutahya, Canakkale and Avanos the
district of Nevsehir and Iznik the district of Bursa were selected as the
samples. In these cities, it will be explored what the souvenir ceramic objects
are, how much they reflect the identity of the city, whether the
products in markets, shops or store that are sold belong to another
country, culture or city and all the results will be shared. 

Consequently, it is seen that many products such as plates, bowls,
vases, jars, flasks, mugs, ashtrays, sugar bowls, tiles, panels and jewelry are
considered as souvenir ceramic objects. It is also seen that
while the souvenir ceramic objects in the selected cities are similar in
terms of form and usage characteristics, they are different in terms of décor
and form. It is understood that in some cities, the products belonging to
different countries and cultures are found in sales departments as if suppress
urban identity. It can be said that the products of different cultures
gradually become intertwined with the urban identity and become more familiar
to the city. This situation should be regarded as a new problem and should have
measures to increase the awareness of local governments, non-governmental
organizations and the market in order to protect the identity of the city.

Anahtar Kelimeler

Ceramic, City Identity, Gift Object, City Culture

Kaynakça

• Aktaş, İ. (2009). Kent kimliği. http://www.haber7.com/yazarlar/ihsan-aktas/402431-kent-kimligi adresinden erişildi.
• Altıntaş, Y. (2015). Toprağa hayat veren kadın: Senanur Gündoğdu. http://www.kadinmag.net/topraga-hayat-veren-kadin-senanur-gundogdu.html adresinden erişildi.
• Arda, E. (t.y.). Geleneksel Çanakkale seramiklerinde at başlı testiler. http://www.ergunarda.com/makaleler/atbaslitesti.pdf adresinden erişildi.
• Bayazit, M., & Işık, İ. (2012). Geçmişten güzümüze çini sanatı ve Kütahya çiniciliği. Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 891 – 898.
• Beyaz müzayede. (2017). http://www.beyazart.com/img/catalogs/5K2.BeyazMuzayedeKatalog1.pdf adresinden erişildi.
• Cappadocia ceramic.(t.y.). http://www.cappadociaceramic.com/urunler adresinden erişildi.
• Çanakkale belediyesi. (t.y.). http://www.canakkale.bel.tr/icerik/3909/canakkale-seramigi-ani-esya-ve-uretim-merkezi/ adresinden erişildi.
• Fındık, Ö. N. (2002). Osmanlı devri seramik sanatı. Türkler Ansiklopedisi içinde (C.12, ss. 375 – 384). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Guray ceramic. (t.y.). http://www.gurayceramic.com/urun/711/p-fr002 adresinden erişildi.
• Güner, G. (1988). Anadolu’da yaşamakta olan ilkel çömlekçilik. İstanbul: Grafik Sanatlar Matbaacılık.
• Güray seramik atölyemiz. (t.y.). http://www.gurayceramic.com/atolyemiz.php adresinden erişildi.
• Gürpınar, D. Ş. (2012). Avanos çiniciliğinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazı̇ Üniversitesi̇ Eğitim Bilimleri̇ Enstitüsü, Ankara.
• İşçen, Y. (2010). Avanosta çömlekçilik. http://www.cappadociaexplorer.com/detay.php?id =348&cid=176 adresinden erişildi.
• Kiper, P. (2013). Kent kimliğinin korunmasında planlamanın rolü. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2, 69 – 73.
• Kütahya çini ve seramikleri. (t.y.). https://www.peramuzesi.org.tr/Sergi/Kutahya-Cini-ve-Seramikleri/79 adresinden erişildi.
• Kütahya promete çini figürler. (t.y.). https://prometeart.com/tr/promete-cini-atolyesi-kucuk-sevimli-canli-figurleri adresinden erişildi.
• Kütahya promete çini kandiller. (t.y.). https://prometeart.com/tr/promete-cini-atolyesi-kandiller adresinden erişildi.
• Kütahya promete çini küçük alaaddin. (t.y.). https://prometeart.com/tr/promete-cini-atolyesi-kucuk-alaaddin-lambalar adresinden erişildi.
• Mola, N. (2011). Buruk ve hüzünlü bir gezi 2/ Kütahya günleri. http://www.necmimola.com/gezilerim/buruk-ve-huzunlu-bir-gezi2-kutahya-gunleri/ adresinden erişildi.
• Oğurlu, İ. (2014). Çevre- kent imajı- kent kimliği- kent kültürü etkileşimlerine bir bakış. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 26, 275-293.
• Oğuz çini kaftan. (t.y.). https://www.oguzcinikutahya.com/Oguz-Cini-15CM-DANTEL-CINI-KAFTAN,PR-465.html adresinden erişildi.
• Oğuz çini pelikan. (t.y.). https://www.oguzcinikutahya.com/Turkuaz-Cini-Pelikan-Seti,PR-2789.html adresinden erişildi.
• Oğuz çini. (t.y.). https://www.oguzcinikutahya.com/Oguz-Cini-5-CM-10-CM-VE-19-CM-UCLU-SEMAZEN-TAKIMI,PR-539.html adresinden erişildi.
• Satır, S. (t.y.). Türk kültüründe İznik çinilerinin önemi ve güncel değerlendirilmesi. https://docplayer.biz.tr/4188677-Turk-kulturunde-iznik-cinilerinin-onemi-ve-guncel-degerlendirilmesi.html adresinden erişildi.
• Tanrısevdi, A., & Kurnaz, A. H. (2018). Hediyelik eşya satın alma davranışında kültürel özellikler: Hediyelik eşya satıcıları açısından bir inceleme. Aydın Adnan Menderes University Journal of Travel and Tourism Research, 13, 1-18.
• Venessa seramik/showroom. (t.y.). http://venessaseramik.com/showroom adresinden erişildi.