City and Artificial Light

Yıl 2019, Ahmet Yakupoğlu Anısına Şehir, Sanat ve Tasarım Özel Sayısı, 25 - 36, 13.03.2019

İpek Fitoz

Öz

In city lighting, it is
significant to use artificial lights appropriately since it not only effects
the visual comfort and safety, but also supports the city’s identity,
sustainable healthy environment and efficient use of energy. Lighting
technology should be evaluated in accordance with the architectural identity of
the buildings. Light, technology and natural set up in in lighting design of
cities should be based on especially sustainability fundamentals. The
ecological perspective in sustainable city lighting plays an important role in
establishing a healthy city profile. Excessive and improper use of lighting
technology in cities harms the ecosystem, causes ecological problems. Light
pollution affects life negatively by damaging the ecological balance of living
and non-living beings. It prevents the sustainability of healthy comfort
conditions, causes energy waste, affects astronomical observations. Light
pollution is caused by technically unsuitable and excessive illumination of the
exterior facades, roads, streets, billboards and sports areas. It is important
to act through understanding nature to prevent light pollution. When designing
and producing in the field of lighting, the adoption of targets for the
protection of living beings and the environment is important for the
sustainability of the healthy environment. In this study, significance of
targeting health, comfort and sustainability without disturbing the ecological
balance of living and non-living beings is emphasized. While building the
relationship between lighting technology and nature, it is necessary to protect
the living things and the environment and precautions to be taken to prevent
light pollution.

Anahtar Kelimeler

City, Light, Lighting Design

Kent ve Yapay Işık

Öz

Kentlerde yapay ışıkların
bilinçli ve tekniğine uygun kullanımı sadece görsel konfor ve güvenlik
açısından değil aynı zamanda kent kimliğinin vurgulanması, sürdürülebilir
sağlıklı çevre oluşumu ve enerjinin etkin kullanımı için de önemlidir. Aydınlatma
teknolojisi yapıların mimari kimliğine uygun olarak kentsel bütünlük içinde
değerlendirilmelidir. Kentlerde aydınlatma tasarımında ışık, teknoloji ve doğa
kurgusu özellikle sürdürülebilirlik esasına dayandırılmalıdır. Sürdürülebilir
kent aydınlatmasında ekolojik bakış açısı sağlıklı bir kent profilinin
oluşturulmasında önemli rol oynar. Kentlerde aydınlatma teknolojisinin aşırı ve
bilinçsiz kullanımı ekosisteme zarar vererek çözümlenmesi gereken sorunları da
beraberinde getirir. Işık kirliliği canlı ve cansız varlıkların ekolojik dengesine
zarar vererek yaşamı olumsuz yönde etkiler. Sağlıklı konfor koşullarının
sürdürülebilirliğini engeller, enerji israfına neden olur, astronomik
gözlemleri etkiler. Işık kirliğinin oluşumunu engellemek için doğayı anlayarak
hareket etmek önemlidir. Bu çalışmada kent aydınlatmasında canlı ve cansız
varlıkların ekolojik dengesini bozmadan sağlığı, konforu ve sürdürülebilirliği
hedeflemenin önemi vurgulanmaktadır. Aydınlatma teknolojisi ile doğa ilişkisini
kurgularken canlıları ve çevreyi korumak, ışık kirliliğini önlemek için
alınması gereken önlemler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

kent, ışık

Kaynakça

• Amerikan Tabipleri Birliği Raporu. (2016). http://www.darksky.org/light-pollution/human-health adresinden erişilmiştir.
• Amerikan Tıp Derneği Bilim ve Halk Sağlığı Konseyi Raporu. (2018). http://www.darksky.org/light-pollution/human-health adresinden erişilmiştir.
• Fitoz, İ. (2007). Işık kirliliği, aydınlanan gece ve kaybolan doğa. Light World Aydınlatma Endüstrisi Dergisi, 9, 12 – 17.
• Fitoz, İ. (2008). Ekolojik dengeyi bozan teknolojik ışıklar, 3.Ulusal Genç Mimarlar Buluşması, Mimarlık ve Teknoloji Sempozyumu, Mimarlar Odası Antalya Şubesi, Antalya.
• Frank, K. D. (1988). Impact of outdoor lighting on moths. Journal of the Lepidopterists’ Society 42, 63-93.
• Gür, Ş. Ö. (1996). Mekân örgütlenmesi. Trabzon: Gür Yayıncılık.
• Harder, B. (2008). Turning out the lights. http://www.usnews.com/articles/science/2008/03/14/turning-out-the-lights.html adresinden erişildi.
• Hasol, D. (1990). Ansiklopedik mimarlık sözlüğü. İstanbul: YEM Yayınevi.
• Kavut, İ. E., & Özdoğlar, E. (2015). Kurgusal mekân tasarımında sanal mekânların disiplinler arası kullanımı. 4. Ulusal İç Mimarlık Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul. Karanlık Gökyüzü Kuruluşu Raporu (Global Dark-Sky). (2017). http://www.darksky.org adresinden erişildi.
• Küçükerman, Ö. (2005). Tasarımda doğayı aşmak yerine anlayabilmek. Mimar.ist, 15, 20 – 27.
• Longrcore, T., & Rich, C. (2004). Ecological light pollution, frontiers in ecology and the environment. http://www.urbanwildlands.org/Resources/LongcoreRich2004.pdf adresinden erişildi.
• Malakoff, D. (2001). Faculty towers. Audubon, 103, 78 - 83.
• Moore, M. V., Pierce, S. M., Walsh, H. M., Kvalvik, S. K., & Lim, J. D. (2000). Urban light pollution alters the diel vertical migration of daphia.
• http://www.welllesley.edu/Biology/Faculty/ Mmoore/Content/Moore_2000.pdf adresinden erişildi.
• Ölümcül ışık farkındalığı programı. (t.y.). http://www.flap.org. adresinden erişildi.
• Rich, C., & Longcore, T. (2006). Ecological consequences of artifical night lighting. Island Press.
• Salomon, M. (2003). Artificial night lighting and sea turtles. Biologist, 50(4), 163 – 168.
• Roth, L. M. (2000). Mimarlığın öyküsü öğeleri, tarihi ve anlamı. (E. Akça, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Sirel, Ş. (1991). Aydınlatma tekniği nedir?. Sistem Dekor Dergisi, 1.
• Sirel, Ş. (1992). Aydınlığın niteliği. İstanbul: Yapı Fiziği Uzmanlık Uygulamaları Yayını.
• Sirel, Ş. (1996). Konutlarda görsel konfor. İstanbul: Yapı Fiziği Uzmanlık Uygulamaları Yayını.
• Sirel, Ş. (1997). Aydınlatma Sözlüğü. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• Sirel, Ş. (2005). Aydınlatma. İstanbul: Yapı Fiziği Uzmanlık Uygulamaları Yayını.
• Sirel, Ş. (2008). İç mekânlarda günışığı kullanımı. http://www.yfu.com/yazilar/Gunisigi.pdf. adresinden erişildi.
• Schulz-Norberg, C. (1971). Existence, Space and Architecture. London: Studio Vista.
• Sözen, Ş. M. (2005). Kent güzelleştirme ve aydınlatma master planı. III. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu ve Sergisi Bildirileri, 11 – 18.
• Ünver, R. (1999). Kent ve aydınlatma. Elektrik, 128, 131-140.
• Ünver, R. (2000). Aydınlatmada enerji kullanımı. Elektrokent Perpa, 74, 110 – 115.
• Ünver, R. (2015). Kentler, ışık ve enerji verimliliği. 10.Ulusal Aydınlatma Kongresi-ATMK, 33-36.
• Ünver, R. (2018). Kent, elektrik ve aydınlatma. http://www.ebelediye.info/makale/kent-elektrik-ve-aydinlatma. adresinden erişilmiştir.
• Zevi, B. (1990). Mimariyi görmeyi öğrenmek. İstanbul: Birsen Yayınevi.