Achaemenid Period Seyitömer Mound Black Glazed Gray Glay Ceramics

Yıl 2019, Sayı: 61, 173 - 194, 23.07.2019

Hüseyin Usta

Öz

The subject of this study is the history of
black glazed pottery from the Achaemenid period at Seyitömer Mound. The
Achaemenid period settlement dates back to the 6^th century and
continued through the second half of the 4^th century. Early examples
of black glazed pottery from the 5th century were found in the same context as
samples imported from Attica, which is important because it shows that some of
the locally produced ceramics are imitation works inspired by imported
products. Taken together, the samples imported from Attica and the
imitations/local productions examined in this study indicate that Seyitömer
Mound was directly or indirectly involved in a commercial-cultural relationship
with Continental Greece. The study concludes that black-glazed gray earthen
ware ceramics were introduced at Seyitömer Mound during the Achaemenid period
and continued until the middle of the Hellenistic period.

Anahtar Kelimeler

Seyitömer Mound, Black Glaze, Locally Produced Ceramics, Gray Ceramics

Seyitömer Höyük Akhaemenid Dönem Siyah Firnisli Gri Hamurlu Seramikleri

Öz

Bu çalışmanın konusunu İç-Batı Anadolu’da yer
alan Seyitömer Höyüğün Akhaemenid Dönem’e
tarihlendirilen III. tabakasına ait siyah firnisli gri hamurlu seramikleri oluşturmaktadır.
Akhaemenid Dönem’e ait yerleşmenin MÖ. Geç 6./Erken 5. yüzyılda
başladığı ve MÖ. 4.yüzyıl ikinci yarısına kadar varlığını sürdürdüğü tespit
edilmiştir. MÖ. 5. yüzyıla tarihli erken örneklerin, Attika’dan ithal edilen
örnekler ile birlikte aynı kontekst içerisinde yer almış olmaları söz konusu
yerel üretim seramiklerin bir kısmının ithal ürünlerden esinlenerek üretilmiş
imitasyon eserler olduğunu göstermesi açısından önemlidir. Attika’dan ithal
edilen örnekler ve bu çalışmada incelenen söz konusu ürünlerin taklitleri/yerel
üretimleri ile birlikte değerlendirildiğinde Seyitömer Höyüğün Kıta Yunanistan
ile doğrudan veya dolaylı olarak ticari-kültürel bir ilişki içerisinde olduğu
anlaşılmaktadır. Siyah firnisli gri hamurlu seramikler Seyitömer Höyük’te Akhaemenid
Dönem’de kullanılmaya başlanmış olup Hellenistik Dönem’in ortalarına kadar varlığını sürdürmüştür.

Anahtar Kelimeler

Seyitömer Höyük, Siyah Firnis, Yerel Üretim Seramik, Gri Seramik

Kaynakça

• Alexandreschu, P. (1978). La ceramique d’epoque archaique et classique VII-IV. Histria IV.
• Alkaç, E. (2006). Nagidos antik kenti klasik dönem seramiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Mersin.
• Anderson, J. K. (1954). Excavation on the kofina ridge, chios. British School at Athens, 49, 129-187.
• Aydın, N. (1991). Seyitömer höyük kurtarma kazısı 1989. I. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 191-204.
• Bilgen, A. N. (2009). Seyitömer höyüğü 2007 yılı kazısı. 30. Kazı Sonuçları Toplantısı Ankara 26-30 Mayıs 2008, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, (2.Cilt), Ankara, 71-88.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., & Bilgen, Z. (2010), Seyitömer höyüğü 2008 yılı kazısı. 31. Kazı Sonuçları Toplantısı, 25-29 Mayıs 2009, Denizli, (1. Cilt), Ankara, 341-354.
• Bilgen, A. N., Brixhe, & C., Coşkun, G. (2011a). Un nouveau site épigraphi quepaléo-phrygien: Seyitömer höyük. KADMOS, 50, 2011, 141-150.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., & Bilgen, Z. (2011b). Seyitömer höyük projesi 2008 yılı kazı sonuç raporu. Seyitömer Höyük Kazısı Ön Raporu (2006-2010), Kütahya, 78-203.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., Bilgen, Z., Yüzbaşıoğlu, N., Kuru, A. (2011c). Seyitömer höyüğü 2009 yılı kazısı. 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, 24-28 Mayıs 2010, İstanbul, (1. Cilt), Ankara, 367-380.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., Bilgen, Z., Ünan, N., Silek, S., Çırakoğlu, S., Özcan, F. Ç., Kuru, A., Kuzu, Z. (2013a). Seyitömer höyük 2011 yılı kazısı. 34. Kazı Sonuçları Toplantısı, 28 Mayıs-1 Haziran 2012, Çorum, (1. Cilt), Çorum, 201-216.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., Bilgen, Z., Ünan, N., Silek, S., Çırakoğlu, S., Özcan, F. Ç., Kuru, A., Kuzu, Z., Akalın, M. B., Dikmen, B. (2013b). Seyitömer höyük 2011 yılı kazı raporu. Seyitömer Höyük Kazısı Raporu (2011-2012), Kütahya, Bölüm I: 1-199.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., Bilgen, Z., Ünan, N., Silek, S., Çırakoğlu, S., Kuru, A., Kuzu, Z., Akalın, M. B., Dikmen, B. (2013c). Seyitömer höyük 2012 yılı kazı raporu. Seyitömer Höyük Kazısı Raporu (2011-2012), Kütahya, Bölüm II: 1-106.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., Bilgen, Z., Ünan, N., Silek, S., Çırakoğlu, S., Kuru, A., Erdinç, Z.(2014a). Seyitömer höyüğü 2012 yılı kazısı. 35. Kazı Sonuçları Toplantısı, 27-31 Mayıs 2013, Muğla, (1. Cilt), Muğla, 349-360.
• Bilgen, A. N., Coşkun, G., Çevirici-Coşkun, F., Bilgen, Z., Dikmen, B., Akalın, B., Çırakoğlu, S., Özcan, F. Ç., Kuru, A., Erdinç, Z. (2014b). Seyitömer höyüğü 2013 yılı kazısı. 36. Kazı Sonuçları Toplantısı, 02-06 Haziran 2014, Gaziantep, (3. Cilt), Ankara, 323-338.
• Cerda, D. (1987). El sec: la ceramica atica de barnız negro y las anforas, revue des etudes anciennes, annales de l’unıversite de bordeaux III. Tome, LXXXIX. 51-71.
• Corwfoot, J. W., Crowfoot, G. M., Kenyon, K. M., (1957). The objects from samaria. Samaria-Sebaste III, London, 245.
• Coşkun, G. (1999). Daskyleion siyah firnisli attika seramikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı, İzmir.
• Coşkun, G. (2005). Daskyleion’da orta akhaemenid dönem. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, İzmir.
• Coşkun, G. (2006). Daskyleion’dan bir akhaemenid kase. Arkeoloji ve Sanat, Sayı 122, İstanbul, 51-62.
• Coşkun, G. (2006). Daskyleion’da MÖ 4. yüzyıl siyah firnisli attika seramikleri, OLBA, XIII, Mersin, 83-114.
• Coşkun, G. (2010). Attic pottery from seyitömer höyük, TÜBA-AR, 13, 61-76.
• Coşkun, G. (2011a). Achaemenid bowls from seyitömer höyük, OLBA, XIX, 57-79.
• Coşkun, G. (2011b). Achaemenid period architectural remains at seyitömer mound, archaeological research in western central anatolia in. The IIIrd International Symposium of Archaeology, 8th-9th March 2010, Kütahya, 81-93.
• Coşkun, G. (2015). Seyitömer Höyük I. N. Bilgen (ed), Akhaemenid dönem yerleşimi (III. Tabaka)/ Achaemenid period settlement (Layer III) içinde, İstanbul, 35-60.
• Coşkun, G. (2017a). Arkeoloji, Zaman ve Mekan, G. Coşkun (Ed.), İç-batı anadolu’daki bir akhaemenid dönem yerleşiminin karakterizasyonu: seyitömer höyük, anadolu içinde, Ankara, 167-181.
• Coşkun, G. (2017b). A one-edged curved sword from seyitömer höyük. O. Tekin & T. Kahya (Ed). ADALYA, 20, 83-109.
• Coşkun, G., & Çevirici-Coşkun, F. (2017). Seyitömer höyük MÖ 5. ve 4. yüzyıl ticari amphoraları. Arkeoloji Dergisi, XXII, İzmir, 229-243.
• Çevirici-Coşkun, F. (2017). Seyitömer höyük hellenistik dönem balık tabakları, Seleucia, VII, Mersin, 325-344.
• Dallık, G. (2009). Klaros MÖ 4. yüzyıl siyah firnisli attika seramikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı, İzmir.
• Drew-Bear, T., & Türktüzün, M. (2009). Kütahya arkeoloji müzesi'nden ve seyitömer höyük kazısından yazıtlı kap örnekleri, Arkeoloji ve Sanat, Sayı 132, s. 113-120.
• Durgu, F. (2013). Seyitömer höyük M..Ö I. bin gri monokrom seramikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Kütahya.
• Dusinberre, E. R. M. (1999), Satrapal sardis; achaemenid bowls in achaemenid capital. AJA. 73-102.
• Gürsoy, E. (1987). Bayraklının 4.yüzyıl siyah firnisli keramiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı, İzmir.
• Hasdağlı, İ. (2003). Klazomenai HBP sektörü M.Ö. 4. yüzyıl tabakalarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı, İzmir.
• Jehasse, L. (1978). La ceramiquea vernis noirdu prempart meridional, Salamine de Chypre VIII.
• Kandaz, C. (2016). Oluz höyük kazıları ışığında akhaimenid kaseler ve anadolu’daki yayılımı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı, İstanbul
• Kerim, F. (1999). İçel müzesinde bulunan bir grup amphora. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Haccettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Ankara.
• Ober, J. (1978). Pottery and miscellaneous artifacrs from fortified sites in northern and western attica. Hesperia, Vol. 56, 199-227.
• Özbay, F. (2006). Klazomenai’deki MÖ 4. yüzyıl yerleşimi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı, İzmir.
• Polat, G. (1988). Klazomenai 4. yüzyıl siyah firnis keramiği. Yayınlanmamış lisans tezi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü, İzmir.
• Robert, H., & Dyson Jr. (1999). The achaemenid painted pottery of hasanlu IIIA. The British Institute of Archaeology, London, 101-110.
• Rotroff, S. I. (1983). Three cisternsystems on the kolonos agoraios, Hesperia, 257-297.
• Rotroff, S. I. (1997). Hellenistic pottery, athenian and ımported wheelmade table wareand related material, the athenian agora, XXIX, Princeton, New Jersey.
• Scherrer, R.S. (1982). Spatklassische und hellenistiche keramik. Alt-Agina II, I, 56-68.
• Sparkes, B., & Talcott, L. (1970). Black and plain pottery, the athenian agora XII. New Jersey.
• Stronach, D. (1978). Pasargadae: A report on the excavations conducted by the british ınstitute of persian studies from 1961 to 1963, Oxford.
• Thompson, H. A. (1934). Two centuries of hellenistic pottery. Hesperia, III, 311-480.
• Topbaş A. (1992). Kütahya seyitömer höyüğü 1991 yılı kurtarma kazısı. II. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 1-30.
• Tuna-Nörling, Y. (1999). Daskyleion I, die attische keramik. Ege Üniversitesi Yayınları, Arkeoloji Dergisi ek sayısı, İzmir.
• Usta, H. (2014). Seyitömer höyük siyah firnisli gri seramikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Kütahya.
• White, D. (1975). Excavations in the sanctuary of demeter and persephone at cyrene 1973 thir preliminary. American Journal of Archaeology, 79. 33-48.
• Williams, C.K. (1979). Corinth 1978: Forum southwest. Hesperia, 48, 105-144.
• Winter, F. A. (1984). Late classical and hellenistic pottery from gordion: The Imported Black Glazed Wares. Üniversity of Pennsylvania.
• Yıldızhan, H. (2007). Erken akhaemenid dönemde daskyleion. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı, İzmir.
• Zeren, M. (2004). Klazomenai’de ele geçen M.Ö. 4. yüzyıl kap formları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı, İzmir.