KAMU EKONOMİSİNDE DIŞSALLIKLAR VE DIŞSALLIKLARIN İÇSELLEŞTİRİLMESİ

Yıl 2003, Sayı: 9, - , 20.06.2015

Ramazan Armağan

Öz

The most important of feature of the in-pure public goods and services, which bear the characteristics of both private and public goods, is that they extend externality. External economies come out as a result of real or judicial person’s production or consumption decisions that affect other individual or establishments’ utility or costs positively or negatively. It is commonly known that in market economies the goods and services which extend positive externalities are produced under the socially required level where as the goods and services which extend negative externalities are over produced. In such cases, as some of stability targets like optimal distribution of resources and income distribution are influenced negatively, governments try to intervene market mechanism in order to internalize the externalities. In this study we define pure and in-pure public goods and examine the studies on the theoretical structure and categorization of externality concept as well as internalizing the externalities

Anahtar Kelimeler

-

KAMU EKONOMİSİNDE DIŞSALLIKLAR VE DIŞSALLIKLARIN İÇSELLEŞTİRİLMESİ

Öz

Hem özel malların hem de kamusal malların niteliklerini taşıyan yarı kamusal mal ve hizmetlerin en önemli özelliği dışsallık yaymalarıdır. Dışsal ekonomiler, gerçek veya tüzel kişilerin üretim veya tüketiminden diğer kişi veya kuruluşların fayda ve maliyetlerini olumlu / olumsuz etkilemesi ile ortaya çıkmaktadır. Piyasa ekonomisinde, pozitif dışsallık yayan mal ve hizmetlerin toplum için gerekli düzeyin altında; negatif dışsallık yayan mal ve hizmetlerin de gerekli miktarın üzerinde üretildiği bilinmektedir. Bu gibi durumlarda da etkin kaynak kullanımı, gelir dağılımı ile istikrar amaçları olumsuz yönde etkilendiği için devlet tarafından piyasa mekanizmasına müdahale ile dışsallıklar içselleştirilmeye çalışılmaktadır.Bu çalışmada, kamusal ve yarı kamusal malların tanımlanması ile dışsallık kavramının teorik yapısı, sınıflandırılması ve dışsallıkların içselleştirilmesi konusundaki çalışmalar örneklendirilerek açıklanmıştır

Anahtar Kelimeler

Kamusal Mallar, Yarı Kamusal Mallar, Dışsallık, Dışsallıkların İçselleştirilmesi

Kaynakça

• AK Salih, İktisadın İlkeleri, Alkım Yay., Ankara, 1996.
• AKALIN Güneri, Kamu Ekonomisi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2000.
• AKTAN Coşkun Can, Kamu Ekonomisi ve Kamu Maliyesi, Anadolu Matbaacılık, İzmir, 2000.
• BUCHANAN J.M. -W.C.STUBBLEBINE, “Externality”, Readings in Mıcroeconomics, Times Mırror/Mosby College Publishing, St Louis Toronto Santa Clara, 1986.
• BULUTOĞLU Kenan, Kamu Ekonomisine Giriş, Temat Yay., Sermet Matbaası, İstanbul, 1977.
• BÜYÜKERŞEN Yılmaz, Kamu Maliyesi, Anadolu Ünv., Yay.No.949, Eskişehir, 1996.
• COASE Ronald, “The Problem of Social Cost”, Readings in Mıcroeconomics, Times Mırror/Mosby College Publishing, St Louis Toronto Santa Clara, 1986.
• DEVRİM Fevzi, Kamu Maliyesine Giriş, İlkem Ofset, 4.Baskı, İzmir, 2002.
• DEVRİM Fevzi, Kamu Maliyesine Giriş, Rem Ltd., Ankara, 1993.
• EKER Aytaç, Kamu Maliyesi, Anadolu Matbaacılık, 3.Baskı, İzmir, 1998.
• FIELD Barry C., Environmental Economics, McGRAW- HILL, Inc. San Fransisco, 1994.
• HOCHMAN Harold M. - J. D. RODGERS, “Pareto- Optimal Redistribution”, Readings in Mıcroeconomics, Times Mırror/Mosby College Publishing, St Louis Toronto Santa Clara, 1986.
• MANİSALI Erol , “Dışsal Ekonomiler ve İktisadi Gelişme”, İ.Ü.Yayını, İstanbul, 1971.
• MARSHALL Alfred, Principles of Economics – An Introductory Volume 8 Th.Ed., London, Macmillan Press, 1988.
• NADAROĞLU Halil, Kamu Maliyesi Teorisi, Beta Basın ve Dağıtım, 8. Baskı, İstanbul, 1992.
• NADAROĞLU Halil, Mahalli İdareler, Beta Basın Yay., İstanbul, 1989.
• PEHLİVAN Osman, Kamu Maliyesi, Celepler Matbaacılık, Trabzon, 2002.
• SAVAŞ Vural, İktisadın Tarihi, Siyasal Kitabevi, 4.Baskı, Ankara, 2000.
• SCİTOVSKY T., “Two Concepts of External Economics”, Journal of Political Economy, 1954.
• SÖNMEZ Sinan, Kamu Ekonomisi Teorisi, Teori Yayınları, Ankara, 1987.
• STARRET David – R. ZECHAUSER, “Treating External Dieseconomies- Markets or Taxes?”, Environmental Economics: A Reader, St. Martin’s Press, New York, 1993.
• ŞENER Orhan, Kamu Ekonomisi, Beta Yayın., 5.Baskı, İstanbul, 1996.
• TIETENBERG T.H., “Economic Instruments for Environmental Regulation”, Environmental Economics: A Reader, St. Martin’s Press, New York, 1993.
• TÜRK İsmail, Kamu Maliyesi, Turhan Kitabevi, 3. Bası, Ankara, 1999.
• UZGÖREN E. -Ö.YÜCEL, “Çevre Sorunları Bağlamında Dışsal Ekonomiler ve Ekonomik Etkilerinin Analizi”, Dumlupınar Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, S.3, Kasım 1999.
• ÜNSAL Erdal M., Mikro İktisat, Kutsan Ofset Matbaacılık, Ankara, 1998.
• http://www.foreigntrade.gov.tr/ead/ekonomi/sayi3/yeniekon.htm http://www.merih.net/m1/whulkuz25.htm http://www.istanbul.edu.tr/siyasal/Dergi/Sayi%2023-24/17.htm http://www.tbb.org.tr/turkce/arastirmalar/es_finansalsistemler.doc http://www.foreigntrade.gov.tr/ead/DTDERGI/nis97/4.htm http://www.econturk.org/Turkiyeekonomisi/ye8.htm http://idari.cu.edu.tr/igunes/kamu/dissal1.htm