DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE BİR BASKI VE DENETİM MEKANİZMASI OLARAK CEVAP VE DÜZELTME HAKKININ KULLANIMI: ULUS ÖRNEĞİ (1956-1960)

Yıl 2014, Sayı: 39, - , 20.06.2015

Çağla Kubilay

Öz

This paper analyses the use of right to reply and rectification in the period of Democrat Party. The paper, considering the press law amendment in the 1956 as the starting point, evaluates the period until 1960 in the case of Ulus, Republican People’s Party’s non-official daily. By using historical document analysis, the first pages of all copies of the daily in this period are examined. The paper reveals that due to the failures in the economic policies and political affairs, the DP increased the pressure on the press and transformed the right to reply and rectification as an oppression and control mechanism in order to avoid criticism of the government

Anahtar Kelimeler

Democrat Party, the right to reply and rectification, press, Ulus

DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE BİR BASKI VE DENETİM MEKANİZMASI OLARAK CEVAP VE DÜZELTME HAKKININ KULLANIMI: ULUS ÖRNEĞİ (1956-1960)

Öz

Bu çalışmada, Demokrat Parti döneminde cevap ve düzeltme hakkının bir baskı ve denetim mekanizması olarak kullanılış biçimi incelenmektedir. Çalışmada, 1956 yılındaki Basın Kanunu değişiklikleri başlangıç noktası alınarak 1960’a kadar olan dönem, CHP’nin yayın organı Ulus örneği üzerinden değerlendirilmektedir. Tarihsel belgelerin incelenmesine dayalı olarak gerçekleştirilen çalışmada, gazetenin sözü edilen dönemdeki tüm sayılarının ilk sayfaları incelenmiştir. Çalışmada, DP’nin ekonomik ve siyasal alandaki başarısızlıklarına koşut olarak basın üzerindeki baskı ve denetimini arttırdığı ve bu dönemde cevap ve düzeltme hakkını da bir tür baskı ve denetim mekanizması haline getirerek hükümete yönelik eleştirileri bertaraf etmeye çalıştığı ortaya konmaktadır

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, cevap ve düzeltme hakkı, basın, Ulus

Kaynakça

• Ahmad, F. (1999). Modern Türkiye’nin Oluşumu. Çev., Yavuz Alogan, İstanbul: Sarmal.
• Ahmad, F. (1996). Demokrasi Sürecinde Türkiye. Ahmet Fethi, İstanbul: Hil.
• Ahmad, F. ve Ahmad, B. T. (1976). Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi, 1945-1971. Ankara: Bilgi.
• Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Ankara: Phoenix.
• Alemdar, K. (1996). İletişim ve Tarih. Ankara: İmge.
• Altunç, M. S. (2004). Cevap ve Düzeltme Hakkı. Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul:
• Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Asker, A. (2013). Askeri Darbeye Doğru. Demokrat Parti’nin Tahkikat Komisyonu Girişimi. Ankara: İmge.
• Aydemir, Ş. S. (1998). Menderes’in Dramı. İstanbul: Remzi.
• Bakacak, A. (2009). Ulus Gazetesinin Muhalefet Yılları (1950-1960). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
• Ankara: Basılmamış Doktora Tezi. Balkanlı, R. (1961). Mukayeseli Basın ve Propaganda. Ankara: Resimli Posta Matbaası.
• Bulut, S. (2009). “Üçüncü Dönem Demokrat Parti İktidarı (1957-1960): Siyasi Baskılar ve Tahkikat Komisyonu”, Akademik Bakış, 2(4): 125-145.
• Coşkun, S. (2006). Cevap ve Düzeltme Hakkı ve Yeni Boyutları. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
• Ankara: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Çavdar, T. (t.y.). “Demokrat Parti”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 8, İstanbul: İletişim, 2060-2075.
• Çekiç, O. (2013). “Bursa Nutku-3”, http://www.akademipolitik.com/yazarlar1-2/koese-yazarlar/bursa-nutku- html#.Uk_LpTdrPIU (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2013).
• Çiftçi, A. (1992). “3445 Sayılı Kanunla Değiştirilen Basın Kanununun 19. Maddesine Göre Yazılı Basında Cevap ve Düzeltme Hakkı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1-4: 47-80.
• Emre-Kaya, A. E. (2010). “Demokrat Parti Döneminde Basın-İktidar İlişkileri”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 39: 93-118.
• Eroğul, C. (1998). Demokrat Parti. Ankara: İmge.
• Gevgilli, A. (t.y.). “Türkiye Basını”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 1, İstanbul: İletişim, 202-222. Gölcüklü, F. (1970). Haberleşme Hukuku, Basın-Radyo-TV. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Gürkan, N. (1998). Türkiye'de Demokrasiye Geçişte Basın (1945-1950). İstanbul: İletişim.
• İçel, K. (2001). Kitle Haberleşme Hukuku, Basın, Radyo-Televizyon, Sinema, İnternet. İstanbul: Beta.
• İnan, S. (2007). “Demokrat Parti Dönemi (1950-1960)”, Yakın Dönem Türk Politik Tarihi. (Der.) Süleyman İnan ve Ercan Haytoğlu. içinde. Ankara: Anı, 117-145.
• İrvan, S. (2000). “Demokrat Parti Döneminde Türkiye’de Basın Özgürlüğü”, İletişim, 7: 29-52.
• İskit, S. (1939). Türkiye’de Matbuat Rejimleri. İstanbul: Matbuat Umum Müdürlüğü Neşriyatı.
• Kabacalı, A. (1994). Türk Basınında Demokrasi. Ankara: Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi.
• Kabacalı, A. (1990). Türkiye’de Basın Sansürü. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (1960, 16 Ocak). “Tekzip Müessesesinin İflası”, Ulus.
• Karaosmanoğlu, Y. K.(1958, 10 Temmuz). “Gülelim Ağlayacak Halimize”, Ulus.
• Keane, J. (1996). Medya ve Demokrasi. Çev. Haluk Şahin, İstanbul: Ayrıntı.
• Koloğlu, O. (2006). Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi. İstanbul: Pozitif.
• Konyar, H. (1999). Ulus Gazetesi, CHP ve Kemalist İlkeler. İstanbul: Bağlam.
• Öztürk, O. (2007). Demokrat Parti Dönemi Basın Rejimi ve Zafer Gazetesi (1957-1960) Ulus Gazetesi ile Karşılaştırmalı Bir İnceleme. AnkaraÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Resmi Gazete, 24 Temmuz 1950.
• Resmi Gazete, 8 Haziran 1956.
• TBMM Tutanak Dergisi, 23. Birleşim, 14 Temmuz 1950.
• TBMM Zabıt Ceridesi, 73. İnikat, 6 Haziran 1956.
• “Tekzip Hastalığı”, Ulus, 8 Eylül 1957.
• Toker, M. (1991). Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları, DP Yokuş Aşağı, 1954-1957. İstanbul: Bilgi.
• Toker, M. (1992). Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları, Demokrasiden Darbeye, 1957-1960. İstanbul: Bilgi.
• Topuz, H. (1996). 100 Soruda Türk Basın Tarihi. İstanbul: Gerçek.
• Tunçay, M. (t.y.). “Siyasi Tarih (1950-1960)”, Türkiye Tarihi 4, Çağdaş Türkiye 1908-1980. Sina Akşin (der.), İstanbul: Cem, 177-187.
• Yalçın, H. C. (1957, 27 Ağustos). “Tekzip bahanesiyle propaganda”, Ulus.
• Yetim, F. (2006). Ulus ve Zafer Gazetelerinin Karşılaştırmalı İncelemesi (1957-1960). Ankara Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Enstitüsü, Ankara: Basılmamış Doktora Tezi. Yıldız, N. (1997). “Demokrat Parti İktidarı (1950-1960) ve Basın”, SBF Dergisi, 51: 481-505.
• Yiğenoğlu, Ç. (1996). Metelikten Medyaya. İstanbul: Çağdaş.
• Zürcher, E. (1998). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. İstanbul: İletişim. Gazeteler
• Ulus gazetesinin 8 Haziran 1956-27 Mayıs 1960 tarihleri arasında yayımlanan tüm sayıları ile Zafer, Cumhuriyet,
• Hürriyet, Milliyet ve Vatan gazetelerinin 1-8 Haziran 1956 tarihli sayılarının taranmasında Ankara Üniversitesi