14.VERGİ KANUNLARININ GERİYE YÜRÜMEZLİĞİ İLKESİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI

Yıl 2015, Sayı: 43, 0 - 0, 20.06.2015

Selami Er

Öz

Non-retroactivity of the tax laws is, as the sub-principle of the principles of the state of law and of legal security, the principle which constitutional adjudication creates and which paves the way for people to be able to make plans and commitments, by ensuring legal security, according to the available regulations. The Turkish Constitutional Court, following the practice of Continental Europe, reviews retroaction of the tax laws within the framework of the constitutional principles.While finding insubstantial retroactivities constitutional throughout this review, the Constitutional Court has also found substantial (real) retroactivities constitutional until recent years. It is seen that the Court, putting the general interest ahead, finds the tax laws being applied retrospectively particularly after the economic crises and natural disasters constitutional; yet, sometimes going into details of the tax mechanism, it builds its ground on a different basis. Different grounds of approval of the Court have constituted the subject matter of criticism. It is seen that the Court, comparing the general interest and personal rights, has annulled the regulation concerning tax liability being applied retrospectively by the law numbered 5766 and that it has changed its case-law in the way that it shall protect the rights of taxpayers

Anahtar Kelimeler

Tax laws, the retroactivity of law, real retroactivity of law, unreal retroactivity of law, public interest, Turkish

14.VERGİ KANUNLARININ GERİYE YÜRÜMEZLİĞİ İLKESİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI

Öz

Vergi yasalarının geriye yürümezliği, hukuk devleti ve hukuk güvenliği ilkelerinin alt ilkesi olarak anayasa yargısının türettiği ve hukuki güvenliği sağlayarak kişilerin mevcut düzenlemelere göre plan yapabilmesini ve taahhüt altına girebilmesini kolaylaştıran ilkedir. Türk Anayasa Mahkemesi Kıta Avrupası uygulamasını takip ederek vergi yasalarının geriye yürütülmesini Anayasal ilkeler çerçevesinde denetlemektedir. Anayasa Mahkemesi bu denetiminde gerçek olmayan geriye yürümeleri Anayasaya uygun bulurken, gerçek geriye yürümeleri de son yıllara kadar Anayasaya uygun bulmuştur. Mahkemenin özellikle ekonomik kriz ve tabii afet sonrası geçmişe yürütülen vergi yasalarını kamu yararını önde tutarak Anayasaya uygun bulduğu, ancak bazen vergi tekniğinin detaylarına girerek gerekçesini farklı bir temele oturttuğu görülmektedir. Mahkemenin farklı uygun bulma gerekçeleri eleştiri konusu yapılmıştır. Mahkemenin 5766 sayılı yasa ile geçmişe yürütülen vergi sorumluluğuyla ilgili düzenlemeyi ise kamu yararı ve kişi haklarını karşılaştırarak iptal ettiği ve içtihadını mükelleflerin haklarını koruyucu şekilde değiştirdiği görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Vergi kanunları, geriye yürüme, gerçek geriye yürüme, gerçek olmayan geriye yürüme, kamu yararı

Kaynakça

• Akıllıoğlu, Tekin, (1984), Yasaların Zaman Bakımından Uygulanmasına İlişkin Bazı Sorunlar, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 3.
• Aktan, Coşkun Can ve Gencel, Ufuk, (2003), Türkiye’de Geriye Doğru Vergilenme ve Verginin Hukukiliği İlkesinin İhlali,
• Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C: 5, S: 1. Altundiş, Mehmet, (2008), Hukuki Güvenlik İlkesi, Yasama dergisi, Sayı:10.
• Aydın, Ali Rıza ve Gerek, Şahnaz, (2010), Anayasa Yargısı ve Vergi Hukuku, Ankara, Seçkin Yayınları.
• Doğru, Osman ve Nalbant, Atilla, (2013), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, 2. Cilt, Ankara, Pozitif Matbaa. Doğrusöz, Bumin, Limited Şirket Ortağının Sorumluluğu Genişliyor, (2008), http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?YZR_KOD=156&HBR_KOD=90035, Referans Gazetesi.
• Erdoğan, Mustafa, (2009), Anayasa Hukuku, Ankara, 5. Baskı, Orion Kitapevi.
• Karakoç, Yusuf, (1996), Türk vergi hukukunda vergi kanunlarının anayasaya uygunluğunun yargısal denetimi, Anayasa Yargısı