Unrevealed Story of a Sarcophagus Known as Kulaklitaş Fountain in Bilecik

Yıl 2021, Sayı: 69, 300 - 318, 30.07.2021

Ali Okumuş

https://doi.org/10.51290/dpusbe.931576

Öz

This paper examines and covers the story of a sarcophagus in Beşiktaş district of Bilecik, carried to the square of the city to use as a fountain, begins at the end of XIX. century and comes up to now. The incidents that happened to this spectacular sarcophagus somehow reflect the public view of archaeology even though there are no remained ruins of it nowadays. This research reaches some different conclusions although the rumours and speculations about the disappearance of the sarcophagus. The events developed around a sarcophagus started at the periphery province during the late Ottoman period shed the light on the city's variances throughout almost a century.

Anahtar Kelimeler

Sarcophagus, Kulaklıtaş Fountain, Bilecik, Archology

Bilecik’te Kulaklıtaş Çeşmesi Adıyla Bilinen Lahdin Saklı Kalan Öyküsü

Öz

Bu makale, Bilecik’in Beşiktaş mahallesinde şehir meydanına getirilen ve burada neredeyse yarım asır çeşme olarak kullanılan bir lahdin, XIX. yüzyılın sonlarında başlayan ve bugüne kadar uzanan tarihi sürecini incelemektedir. Bugün herhangi bir kalıntısı dahi bulunmayan bu görkemli lahdin başına gelenler bir yönüyle toplumun arkeolojiye bakışını da yansıtmaktadır. Her ne kadar kaybolduğu iddialarıyla ilgili halen birçok spekülasyon ortaya atılmış olsa da bu araştırma farklı sonuçları açık bir şekilde ortaya koymaktadır. XIX. yüzyılın son çeyreğinde başlayan ve XX. yüzyıl boyunca bir lahit etrafında gelişen olaylar, aynı zamanda bir taşra şehri olan Bilecik’in yüzyıl boyunca karşı karşıya kaldığı değişimlere de ışık tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Lahit, Kulaklıtaş Çeşmesi, Bilecik, Arkeoloji

Kaynakça

• BOA), Y. PRK. UM., 9/47; BOA, BEO, 345-25869; BOA, BEO, 225-16820; BOA, BEO, 209-15659; BOA, DH. MKT, 190-68; BOA, A.} DVN. MKL, 25/45; BOA, A.} DVN. MKL, 12/5; BCA, 30-18-01-02/100-90-14
• 1967 Bilecik il yıllığı (1968). İstanbul: Son Telgraf Matbaası.
• Ahmed İhsan (1309, Ağustos 17). Haydarpaşa’dan Alpu köyüne, Osmanlı Anadolu Demiryol Hattında bir seyahat. Servet-i Fûnun, (78), s. 407.
• Albert Khan Koleksiyonu, (http://collections.albert-kahn.hauts-de-seine.fr/?page=accueil, Erişim tarihi, 9 Temmuz 2021)
• Amerikalı ressam Miner K. Kellogg’un Bilecik çizimi, 1850’ler (2021, Nisan 14). Erişim adresi: https://www.lookandlearn.com/history-images/YSA005870/Bilijik?t=1&q=bilijik
• Anadolu’da Yunan zulüm ve vahşeti (1338). Ankara: Matbuat ve İstihbarat Matbaası.
• Asar-ı Atika Nizamnamesi (1874, Nisan 5). Düstur, 1. Tertip, Cilt: 3, 24 Mart 1290.
• Basch, S. (2011). Arkeologların Yunanistan ve Anadolu seyahatleri: 19. yüzyıl Fransa’sında arkeolojik kalıntıların doğru kullanımı üzerine. Z. Bahrani, Z. Çelik ve E. Eldem (Ed.), Geçmişe Hücum: Osmanlı İmparatorluğu’nda Arkeolojinin Öyküsü 1753-1914 içinde, (ss. 157-180), İstanbul: Salt Yayınları.
• Bilecik 1975 il yıllığı (1975). Sim Matbaası.
• Bilecik 1989 il yıllığı (1989). Eskişehir.
• Bilecik Resmî Vilâyet Gazetesi (1926, Eylül 27).
• Bilecik’te 17 asırlık bir mezar. (1933, Ocak 21). Son Posta.
• Bilecik’te tarihi bir taş bulundu. (1934, Mayıs 4). Son Posta.
• Bilgin, T. (2015). Milli Mücadele döneminde Bilecik, Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Yayınları.
• Colmar Freiherr von der Goltz (1896). Anatolische Ausflüge, Berlin: Schall & Grund.
• Cuinet, V. (1890-95). La Turquie d'Asie: géographie administrative, statistique, descriptive et raisonée de chaque province de l'Asie-Mineure. Paris.
• Çal, H. (1997). Osmanlı Devleti’nde Asar-ı Atika Nizamnameleri. Vakıflar Dergisi, (26), 391-400.
• Demiryürek, H. (2015). Ertuğrul Sancağı (1900-1918), Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Yayınları. Eldem, E. (2015). Osman Hamdi Bey, izlenimler 1869-1885, İstanbul: Doğan Kitap.
• Güney, N. (1936, Mart). Bilecik’in kuruluşu. Devrimin Sesi Mecmuası, Yayınlayan: Bilecik Halkevi, 1(2), 10.
• Güney, N. (1937). Bilecik, tarih ve coğrafya etüdü, Bilecik: Bilecik Halkevi Basımevi.
• Handbook for Travelers in Constantinople, Brûsa, and the Troad (1907) Londra: John Murry.
• Hartmann, R. (1928). Im neuen Anatolien-Reiseeindrücke, Leipzig.
• Huart, C. (1897). Konia: La ville des derviches tourneurs, Souvenirs d'un voyage en Asie Mineure, Editör: Ernest Loreux, Paris.
• Huart, C. (1978). Mevlevîler beldesi Konya, (N. Uzel, Çev.), Tercüman 1001 Temel Eser.
• Jockey, P. (2011). Milo Venüsü: Modern bir mitin doğuşu. Z. Bahrani, Z. Çelik ve E. Eldem (Ed.), Geçmişe hücum: Osmanlı İmparatorluğu’nda arkeolojinin öyküsü 1753-1914 içinde, (ss. 237-256), İstanbul: Salt Yayınları.
• Körte, A. (1899). Kleinasiatische Studien V. (Hierzu Taf. XI. XII) Inschriften ans Bithynien. Archäologisches Institut/Abteilung Athen, Barth&Von Hirst, XXIV, 439-440.
• Kurnaz, C. (2000). Giritli Sırrı Paşa hayatı, eserleri, şiirleri. İlmî Araştırmalar, (9), 133-160.
• Mesleki, teknik öğretim okullarında terfi eden öğretmenlerin listesi. (1939, Ağustos 29). Ulus Gazetesi, s. 5. Milliyet Gazetesi (1982). Fasikül 9,
• Musavver Terakki (1903. Mayıs 23), Sayı 12, (15 Mayıs 1319). Musavver Terakki (1905). Ağustos 25), Sayı 42, (12 Temmuz 1323).
• Neyzi, N. H. (2016). Osmanlılıktan Cumhuriyet’e Kızıltoprak anıları, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Nikolayidis, H. (2016). Antik kaynaklar ve epigrafik veriler ışığında Bilecik ili tarihi coğrafyası (M.Ö. 6. Yüzyıldan Roma İmparatorluk dönemi sonuna kadar), Yayımlanmamış doktora tezi,Trakya Üniversitesi, YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Ousterhout, R. (2011). Konstantinopolis’in yeniden keşfi ve Bizans Arkeolojisinin Başlangıcı: Tarihyazımsal bir inceleme. Z. Bahrani, Z. Çelik ve E. Eldem (Ed.), Geçmişe hücum: Osmanlı İmparatorluğu’nda arkeolojinin öyküsü 1753-1914 içinde, (ss. 181-212), İstanbul: Salt Yayınları.
• Ramsay, W. M. (1890). The Historical Geography of Asia Minor, Londra: John Murray.
• Resimli Gazete (1912). Teşrinievvel 31).
• Salname-i Vilayet-i Hüdavendigar (1325/1907), Bursa: Matbaa-i Vilayet-i Bursa.
• Szemethy, H. (2011). Arkeoloji ve kültür politikaları: Osmanlı-Avusturya ilişkileri. Z. Bahrani, Z. Çelik ve E. Eldem (Ed.), Geçmişe hücum: Osmanlı İmparatorluğu’nda arkeolojinin öyküsü 1753-1914 içinde, (ss. 331-370), İstanbul: Salt Yayınları.
• Texier, C. (1863). Asie mineure: description géographique, historique et archéologique des provinces et des villes de la Chersonnèse d'Asie, Paris: Firmin Didot Frères.
• TRT Bilecik belgeseli 1972 (2021, Nisan 14). Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=3nDeWHdhpfw Türkiye kılavuzu (1946). (H. Orak, Yay.), Ankara.
• Vatan Gazetesi (1952). Nisan 9), Bilecik İlavesi.
• Wilk, S. R. (2000). Medusa, Solving the Mystery of the Gorgon, Oxford University Press.
• Yalçın, O. (1970). Bilecik ve Marmara Bölgesi, İstanbul: Özyürek Yayınevi.
• Yılmaz, G. (2019). Osmanlı Dönemi kartpostal editörleri, 1895-1923, İstanbul, Trakya, İstanbul, İstanbul.