MÎHÂ'ÎL NU'ÂYME'NİN KALEMİNDEN ELEŞTİRİ

Yıl 2024, , 488 - 514, 25.06.2024

Zühal Kazar

https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2024.64.1.20

Öz

Modern Arap edebiyat eleştirisinde önemli katkıları olduğu düşünülen Mihail Nu‘ayme, edebi eleştiri alanında farklı başlıklar altında yazdığı makalelerini el-Gırbâl adlı kitabında derlemiştir. Nu‘ayme makalelerinde Arap edebiyatında karşılaştığı sorunları dile getirmekle yetinmemiş, sorunların çözümüne ilişkin öneriler de sunmuştur. Yazar, bu eserde yer alan birçok makalesinde, kendisinden önceki dönemlerde yaşamış edebiyatçıları ve çağdaşı olan tanınmış edipleri eleştirmekten çekinmemiştir. Eleştirilerini Arap edebiyatını Batı edebiyatıyla karşılaştırarak, bazı yazarlar ve eserleri üzerinden örnekler getirerek sunmuştur. Ayrıca, eleştiri kavramı ve eleştirmenin görevleri üzerine yoğunlaşan yazar, Arap edebiyatında bir eleştiri metodolojisinin oluşturulmasının gerekliliğine dikkat çekmiştir. Bu çerçevede okuyucuyu da dile getirdiği sorunlar üzerine düşünmeye davet etmiş ve okuyucuların etkin bir okuma yapmasının ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır. Yazarın el-Hubâ’ib (Ateşböcekleri) makalesine okuyucuya sorular yönelterek giriş yapması bunun örneklerindendir. Yazar, kitapta yer alan ve burada ele aldığımız el-Garbala (Eleme), Mihveru’l-Edeb (Edebiyatın Ekseni), er-Rivâyetu’t-Temsîliyyetu’l ‘Arabiyye (Arap Draması), el-Hubâ’ib (Ateşböcekleri), ez-Zihâfât ve’l-‘ilel (Şiir Vezinlerindeki Değişimler) başlıklı makalelerinde eleştiri alanında öne çıkan görüşlerini ifade etmiştir. Yazar eserinde edebiyat, şair, şiir, tiyatro ve edebi eleştiri başta olmak üzere bazı temel edebi kavramları açıklayarak, bu kavramalara ilişkin tanımlar ortaya koymuştur. Bu bağlamda el-Gırbâl, yazarın edebi kavramlar hakkındaki düşüncelerinin edebi bir dille sunulduğu bir kitaptır. Bu çalışmada yazarın edebi bir üslupla kaleme aldığı düşünceleri eleştiri kuramları bağlamında ele alınarak, yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Elek, Elemek, el-Gırbâl, Edebi Eleştiri, Belinsky, Rus Edebiyatı

CRITICISM IN NUAYME'S REGARD

Öz

Mikhail Naimy, who is thought to have made important contributions to modern Arabic literary criticism, compiled his articles under different titles in the field of literary criticism in his book al-Ghirbal. In his articles, Naimy not only expressed the problems he encountered in Arabic literature, but also offered suggestions for the solution of the problems. In many of his articles in this work, the author did not hesitate to criticize the writers who lived in the previous periods and the well-known literary figures of his contemporaries. He presented his criticisms by comparing Arabic literature with Western literature, and by bringing examples from some authors and their works. In addition, focusing on the concept of criticism and the duties of the critic, the author drew attention to the importance of establishing a criticism methodology in Arabic literature. In this context, he invited the reader to think about the problems he expressed and stated how important it is for the readers to have an efficient reading. The author's introduction to the al-Hubâ'ib (Fireflies) article by asking questions the reader is an example of this. He expressed his prominent views in the field of criticism in his articles titled al-Garbala (Eleme), Mihveru'l-Edeb (Axis of Literature), er-Rivayetu't-Temsîliyyetu'l Arabiyye (Arab Drama), al-Hubâ’ib (Fireflies) and ez-Zihafat ve’l-‘ilel (Changes in Poetry Proses) in the book and which have presented here. In his work, the author explained some basic literary concepts, especially literature, poet, poetry, drama and literary criticism, and presented definitions for these concepts. In this contect, al-Ghirbal is a book in which the author's thoughts on literary concepts are represented in an eloquent expression. In this study, the thoughts of the author, which he wrote in a literary style, were discussed and interpreted in the context of criticism theories.

Anahtar Kelimeler

Sieve, Sift Out, al-Ghirbal, Literary Criticism, Belinsky, Russian Literature

Kaynakça

• Adalar Subaşı, D. (2007). Apollo Grubu: Bir Modern Arap Şiiri Ekolü. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47, 61-81, https://dergipark.org.tr/tr/pub/dtcfdergisi/issue/66774/1044492
• Allen, R. (2003). The Critical Tradition “An Introduction to Arabic Literature”. Cambridge: Cambridge University Press.
• Dabbagh, H. M. A. (1968). Mikhail Naimy: Some Aspects of his Thought as revealed in his Writings. (Published Doctoral Dissertation), Durham: School of Oriental Studies, Durham University, http://etheses.dur.ac.uk/7992/
• Demirayak, K. (2012). Arap Edebiyatı Tarihi – I, Cahiliyye Dönemi. İstanbul: Fenomen Yayınları.
• Doğru, E. (1998). Mehcer Edebiyatı ve Arap Edebiyatına Etkisi. (Yayımlanmış Doktora Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gemi, A. (2018). Mehcer Edebiyatı Üzerine Bir Değerlendirme. Electronic Turkish Studies, 13(28), 437-451.
• Gezek, A. (2020). Klasik Dönem Arap Edebî Tenkidinde Gelenekçi ve Yenilikçi Yönelimler. Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hamidov, M. (2012). Mîhâîl Nu‘ayme’de Dil Algısı. İstanbul Üniversitesi Şarkiyat Mecmuası, 20 (2012-1), 25-32.
• Hamidov, M. (2011). Mîhâil Nu‘ayme’nin Poetikası ve Şiirleri. Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hamidov, M. (2009). Edebiyat Eleştirmeni Olarak Mîhâ’îl Nu‘ayme. Z. Dilek, M. Akbulut, B. Okay, Z. Bağlan Özer, R. Gürses, B. Karababa Taşkın (Yay. haz.). 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi: 10-15.09.2007, Ankara) Bildiriler içinde (s. 185-201). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
• Hine, A. D. (2011). Russian Literature in the Works of Mikhail Naimy. Published Doctoral Dissertation, London: University of London. http://eprints.soas.ac.uk/14698
• İmanquliyeva, A. (2007). Modern Arap Edebiyatının Usta Kalemleri. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Kratchkovsky, I. Y. (1953). Among Arabic Manuscripts. (T. Minorsky, Çev.). ABD: Brill.
• Naimy, N. N. (1967). Michael Naimy: An İntroduction. Beyrut: Beyrut Amerikan Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Naimy, S. (2019). The Conflicts that Pave the Way for Peace: Lebanese Poet and Philosopher Mikhail Naimy. The Journal of Social Encounters, 3(1), 13-20.
• Nuayme, M. (2019). Babalar ve Oğullar. (H. Yazıcı, E. Tanrıverdi ve Ö. İshakoğlu, Çev.). İstanbul: Akdem Yayınları.
• Nu‘ayme, M. (1998). el-Ğırbâl. Beyrut: Muessesetu Nevfel.
• Nu‘ayme, M. (1991). Seb‘ûn Hikâyetu ‘Umr (1889-1909). Beyrut: Muessesetu Nevfel.
• Nu‘ayme, M. (1988). Eb‘adu Mûskû ve min Vaşintun. Beyrut: Muessesetu Nevfel.
• Sprengling, M. (1932). Michael Naimy and the Syrian Americans in Modern Arabic Literature. The Open Court: A Monthly Magazin, 8(3), 551-563, https://opensiuc.lib.siu.edu/ocj/vol1932/iss8/3
• Sukûr, M. (2014). el-Mumâresetu’n-Nakdiyye mine’l-Ğırbâl ile’n-Nazâriyye el-Muhâcere. İttihâdu’l-Kuttâbî’l ‘Arab: el-Mevkifu’l-Edebî, 43(516), 5-17.
• Şimşek, S. (2011). Mehcer Edebiyatında Din Anlayışı. Yayınlanmış Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şerîh, M. (1989). Ğırbâlu Nu‘ayme ve’l-Menhecu’n-Nakdiyye ez-Zâtî. Merkezu’l İnmâ’i’l-Kavmî: Mecelletu’l-Fikru’l-‘Arabî el-Mu‘âsır, 68(69), 125-128.
• Yazıcı, H. (2002). Göç Edebiyatı. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Yûsuf, M. H. R. (2006). Tetimmetu’l-A‘lâm. Beyrut: Dâru İbn Hazm.
• ez-Zeynî, M. H. (2011). Dirâsât Edebiyye Nakdiyye Mukârine: Nazre Nakdiyye beyne Medreseteyi’d-Dîvân ve’l-Ğırbâl min Haysu’d-Da‘veti ile’t-Tecdîd. Cidde: en-Nâdî’l-Edebî es-Sekâfî, 12(31), 463-554.
• ez-Zeyn, M. M. B. (2020). Mekâyîsu Nakdi’ş-Şi‘r ‘inde Mîhâ’îl Nu‘ayme fî Kitâbihi “el-Ğırbâl”. Suudi Arabistan: Mecelletu’d-Dirâsât el-Luğaviyye ve’l-Edebiyye, 2(12), 163-194.
• ez-Ziriklî, H. M. (2002). el-A‘lâm. Beyrut: Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn.