Çağdaş Avusturya Romanında Dil Sorunsalı: Elias Canetti'nin "Körleşme"si

Yıl 2001, Cilt: 41 Sayı: 1-2, 25 - 36, 01.01.2001

Ünal Kaya

Öz

Çağdaş Avusturya edebiyatının dünya çapında tanınmış yazarlarından Elias Canetti 1982 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü almıştır. Canetti'nin edebî kişiliğinin ana konuları kitle ile dildir. Canetti 'nin eserlerinde dil ile gerçeklik arasındaki ilişki onun bireysel dil yaşantılarının bir sonucu, 1935 'te yayınlanan romanı "Körleşme" ise bu dil anlayışının ürünüdür. Roman kahramanı Dr. Peter Kien çok ünlü bir sinologdur. 25000 kitaptan oluşan kütüphanesinde serbest bilgin olarak çalışmalarını yürütür. Evde kendisine yardımcı olması amacıyla yanına aldığı Therese Krumbholz birtakım hilelerle onu evliliğe zorlar. Gerek Kien, gerekse Therese soyut bir dil anlayışına sahip olup dili insanlararası iletişimin temel aracı olarak kullanamadıklarından, ne evliliklerinde kendi aralarında ne de diğer sosyal ilişkilerinde başarılı olamamaktadırlar.Eser içindeki kişilerin, aslında monolog olan diyaloglar kurmaları, iletişimsizliklerini belirgin bir şekilde ortaya koyar. Canetti, dili romanında bir sorun olarak ele almakla çağdaş Avusturya edebiyatındaki geleneğe katılmıştır.

Language Problem in Contemporary Austrian Novel: Elias Canetti's "The Blinding"

Öz

Elias Canetti, the renowned writer of contemporary Austrian literature, received the Nobel Prize for Literature in 1982. The main subjects of Canetti's literary personality are the mass and language. There is a relationship between language and reality in Canetti's works as a result of his individual language experiences, and his novel "The Blinding" published in 1935 is the product of this understanding of language. The protagonist of the novel, Dr. Peter Kien, is a very famous sinologist. He conducts his work as a free scholar in his library consisting of 25000 books. Therese Krumbholz, whom he took into his service at home, strangely forces him to marry. As both Kien and Therese display an abstract language understanding and are unable to use the language as the main means of transactional communication, they could succeed in neither in their marriage nor in other social relations. The characters in the novel who seem to form dialogues which are in fact monologues prominently reveal their lack of communication. Canetti participated in the tradition of contemporary Austrian literature by handling language as a problem in his novel.

Kaynakça

• Aytac, Gürsel, 20.Yüzyıl (Federal) Alman Edebiyatında Roman. Oluşum. Ankara 1983.
• Aytac, Gürsel, Cağdaş Avusturya Edebiyatında Dil Sorunsalı. Edebiyat Yazıları I. Gündogan. Ankara 1990.
• Braak, Ivo, Poetik in Stichworten. Kiel 1974.
• von Brück, Max, Die Gegenwart IV. Nr.7. 1949.
• Canetti, Elias, Die Blendung. Hamburg 1983.
• Curtius, Mechtild, Das Problem der Verdinglichung in E. Canettis Roman Die Blendung. Eine sozialpsychologische Literaturanalyse. Diss. Marburg 1971.
• Canetti, Elias, Realismus und neue Wirklichkeit. In: Neue Rundschau 77.1966.
• Esemenli, Gönülden, Bir Egitim ve Yolculuk Romanı. Peter Handke'nin "Uzun Ayrılığa Kısa Mektup'u". Gündoğan Edebiyat I und II. Ankara 1992.
• Lämmert, Eberhard, Bauformen des Erzählens. Stuttgart 1972
• Wallmann, Jürgen, Zeitkritik im Roman. In: Deutsche Rundschau 89. H. 121.1963
• Williams, Raymond, Fiktion und Verblendung 19. In: Literatur und Kritik 5. Wien 66