Küresel Isınma, Nedenleri ve Sonuçları

Yıl 2006, Cilt: 46 Sayı: 2, 29 - 43, 01.01.2006

Galip Akın

Öz

Yerküreyi çepeçevre saran atmosferde bulunan CO2, CH4, N2O, CFC, O3, ve CO gibi gazlar sera etkisi yaparak yeryüzünün bugünkü sıcaklık derecelerinde kalmasını sağlamaktadır. Atmosferin yeryüzünden itibaren ortalama 11 km yukarısına kadarki troposfer katmanında bulunan sera gazlarının atmosferde giderek artması, küresel ısınma dediğimiz, tüm canlıların yaşamını tehdit eden boyutlara ulaşan olaylar zincirinin oluşmasına neden olmaktadır. Bilhassa fosil yakıtların aşırı kullanımı, hızlı nüfus artışı, yaşam standardının yükseltilmesi gibi insan aktiviteleri küresel ısınmanın etkilerini artıran olaylardır. Küresel ısınma olgusu sonucu gözlenen doğal felaketler, insan yaşamı başta olmak üzere bitki ve hayvanların yaşam koşullarını güçleştirmektedir. Dünya iklim sistemindeki bu ani, aşırı ve sert değişimlerin 30-40 yıl sonra tarım yapacak toprak, yaşanacak yeryüzü bırakmayacağı tahmin edilmektedir. Bu çalışmada, küresel ısınma, tarihçesi, küresel ısınmaya neden olan gazlar, küresel ısınmanın neden olduğu sorunlar, canlı yaşama ve ülkemize etkileri, küresel ısınmaya karşı yapılan çalışmalar ve öneriler kısa olarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küresel Isınma, Sera Etkisi, İklim Değişimi, Fosil Yakıtlar, Buzulların Erimesi, Sera Gazları, Doğa Felaketleri, Volkanizma

Global Warming, Reasons and Outcomes

Öz

Gases such as CO2, CH4, N2O, CFC, O3, and CO in the atmosphere of the terrestrial globe provide temperatures to sustain values of today by creating greenhouse effect. Due to increase in greenhouse gases found in troposphere layer which is up-to 11 km. starting from the surface causes events chain those threatening life of livings which we called as global warming. Human activities such as especially excess use of fossil fuels, rapid population increase, increasing living standards are events increasing effects of global warming. Natural disasters seen as results of global warming are hardening firstly human life and living conditions of plants and animals. Those sudden, excessive and tough changes on climate of earth are supposed to leave no land for agriculture, no surface to live in 30-40 years time. Global warming, its history, gases causing global warming, problems caused by global warming effects on livings and on our country, works and suggestions against global warming are briefly discussed in this study.

Anahtar Kelimeler

Global Warming, Greenhouse Effect, Climate Change, Fossil Fuels, Melting Of Glaciers, Greenhouse Gases, Natural Disasters, Volcanism

Kaynakça

• AÇIKKOL, Ayşen. (2006). Üçağızlı Mağarası Faunasının Zooarkeolojik Açıdan İncelenmesi: Capra, Capreolus, Dama ve Cervusların Morfometrik Açıdan Analizi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji ABD Yayınlanmamış Doktora tezi.
• AKIN, Galip., KOCA ÖZER, Başak., GÜLTEKİN, Timur. (2004). “İnsanın Evrim Sürecine Ait Bir Hipotezin Değerlendirilmesi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 44(1), 111-124.
• APPENZERLER, Tim., DİMİCK, R.Dennis. (2004). “Dünya Alarm Veriyor.” National Geographic. Eylül 2004.
• ATALIK, Ahmet. (2006). “Küresel Isınmanın Su Kaynakları ve Tarım Üzerine Etkileri” Bilim ve Ütopya. 139,18-21.
• BOZOĞLU, Baran.; KESKİN, Betül.; ÇAVDAR Selin. (2003). “Küresel Isınma”. 6. Çevre Sorunları Öğrenci Yaklaşımları Sempozyumu Nisan 2003. Mersin.
• CAMPBELL, Bernard. (1995). Human Ecology. Aldine de Gruyter. New York USA.
• Çevre ve Orman Bakanlığı, Türkiye Çevre Atlası. 44-62.
• ÇUKURÇAYIR, Fırat., GEÇER, Cüneyt., ARABACI, Hüseyin. (1997). “Yaşam İçin En Değerli Kaynaklar Hava ve Su”. Meteoroloji Mühendisliği Dergisi. 02,24-32.
• DOĞAN, Seyhun. (2005). “Türkiye’nin Küresel İklim Değişikliğinde Rolü ve Önleyici Küresel Çabaya Katılım Girişimleri”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 6(2),57-73.
• ERSOY, Şükrü. (2006). Küremiz Isınıyor. Bilim ve Ütopya. 139,5-13.
• GÜÇLÜ, S.Berrin. (2006). “Kyoto Protokolü ve Türkiye’nin Protokol Karşısındaki Durumu”. Metalurji Dergisi. 142.
• KADIOĞLU, Mikdat. (2001). Bildiğimiz Havaların Sonu Küresel İklim Değişimi ve Türkiye. Güncel Yayıncılık. İstanbul.
• KALYONCUOĞLU, Hakan. (2006). “Aşırı sıcaklar kalp krizini tetikliyor”. Popüler Bilim 149,39-42.
• KARAKAYA, Etem., ÖZÇAĞIM, Mustafa. (2004). Sürdürülebilir kalkınma ve iklim değişikliği: Uygulanabilecek iktisadi araçların analizi. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi I. Maliye Konferansı 16 Nisan. Bişkek.
• KELEŞ, Ruşen., HAMAMCI, Can. (1998). Çevrebilim. İmge Kitabevi. Ankara.
• KLEİN, G. Richard. EDGAR, Blake. (2003). Uygarlığın Doğuşu. (Çev: Yunus Saltuk). Epsilon Yayıncılık Hizmetleri Tic.San.Ltd.Şti. İstanbul.
• ÖZBEK, Metin. (2000), Dünden Bugüne İnsan. İmge Kitabevi. Ankara.
• ÖZTÜRK, Kemal. (2002). “Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri”. Gazi Üni. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 22(1),47-65.
• TÜRE, Engin. (2003). “Küresel Isınma ve Temiz Enerjiler”. III. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu 19-21 Mart Haliç Üniversitesi. İstanbul.
• TÜRKEŞ, Murat. (2002). İklim Değişikliği-İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi İlişkileri ve İklim Değişikliği Politikaları. Vizyon 2023 Bilim ve Teknoloji Stratejileri Teknoloji Öngörü Projesi Ekim 2002. Ankara.
• Türkiye İklim Değişikliği Bülteni Cemre., Nisan 2006.
• http://www.webarsiv.hurriyet.com.tr. (22.04.2002)
• www.cevreorman.gov.tr/hava.o .htm 2
• www.meteoroloji.org.tr/metekbil_kuresel_isinma.html