Yakın İlişkilerde Çok Boyutlu Başaçıkma Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2007, Cilt: 47 Sayı: 2, 129 - 145, 01.01.2007

Ayda Büyükşahin Nur Taluy Bilecen

Öz

Bu çalışmanın amacı, Yakın İlişkilerde Çok Boyutlu Başaçıkma Ölçeği’nin YİÇBBÖ üniversite öğrencileri üzerinde geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesidir. YİÇBBÖ 827 üniversite öğrencisine uygulanmış ve ölçüt geçerliğini sınamak amacıyla Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği SBTÖ kullanılmıştır. YİÇBBÖ’nin yapı geçerliğini sınamak amacıyla equamax eksen döndürme yöntemi kullanılarak faktör analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda, ilişkiye odaklanma, olumsuz ve edilgen başaçıkma, dışsal destek arama, olumlu ve etkin başaçıkma, alkol-ilaç kullanımı, kendini destekleme, geri çekilme, inkar/erteleme, dine tutunma ve mizah olmak üzere on faktörlü bir yapı elde edilmiştir. YİÇBBÖ alt ölçekleri ile SBTÖ alt ölçekleri arasındaki korelasyon katsayıları -.56 ile .62 arasında değişmektedir. Alt ölçeklerin Cronbach alfa iç tutarlık katsayıları .57 ile .94; test tekrar test güvenirlik katsayıları .43 ile .95 arasında değişmektedir. Bulgular, yakın ilişkilerde stresli olaylar karşısında erkeklerin ilişkiye odaklanma, alkol ilaç kullanma ve olumlu-etkin başa çıkma puanlarının kadınlarınkinden daha yüksek olduğunu göstermiştir. Buna karşılık, erkeklerle karşılaştırıldığında kadınlar daha fazla olumsuz ve edilgen başa çıkma, dışsal destek arama, geriçekilme ve dine tutunma başa çıkma tarzını kullandıklarını ifade etmişlerdir. Analizler, YİÇBBÖ’nin Türk üniversite öğrencileri üzerinde yeterli düzeyde geçerlik ve güvenirlik değerlerine sahip olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Yakın İlişkiler, Yakın İlişkilerde Çok Boyutlu Başaçıkma Ölçeği, Stresle Başaçıkma, Geçerlilik, Güvenirlik

The Multidimensional Intimate Coping Questionare: A Study of Validity and Reliability

Öz

The purpose of this study was to investigate the validity and reliability of The Multidimensional Intimate Coping Questionare for university students. YİÇBBÖ was administrated to 827 university students and Ways of Coping Inventory SBTÖ was used for the criterion validity. In order to determine the construct validity of YİÇBBÖ, factor analysis was conducted by using principal compenents analysis with equamax rotation. Analysis resulted in ten factors namely focusing on relationship, negative and passive coping, seeking external support, positive and active coping, alcohol and drug use, self bolstering, withdrawal, religious coping and humor coping. The correlation coefficents of the YİÇBBÖ subscales with SBTÖ subscales between -.56 and .61. The Cronbach’s alphas for these subscales range between .57 and .94. Also, test retest reliability for these subscales range between .43 and .95. Results showed that when faced with stressful events, males had higher scores on focusing on relationship and positive and active coping than females. However, females reported greater negative and passive coping, seeking external support, withdrawal, religious coping than males did. Analysis was demostrated that YİÇBBÖ has satisfactory level of validity and reliability on Turkish university students.

Anahtar Kelimeler

Cose Relationship, The Multidimensional Intimate Coping Questionare, Coping with Stress, Validity, Reliability

Kaynakça

• BİLECEN, N. (2007). Yakın ilişkilerde stress ve stresle başaçıkma: Yatırım modeline gore bir inceleme Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• BOWMAN, M. L (1990). Coping efforts and marital satisfaction: Measuring marital coping and its correlates. Journal of Marriage and the Family, 52, 463- 474.
• BÜYÜKŞAHİN, A. (2001). Yakın ilişki kuran ve kurmayan üniversite öğrencilerinin çeşitli sosyal psikolojik etkenler yönünden karşılaştırılması. A.Ü: Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
• BÜYÜKŞAHİN. A (2006).Yakın ilişkilerde bağlanım:Yatırım modelinin bağlanma stilleri ve bazı ilişkisel değişkenler yönünden incelenmesi. A.Ü: Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara.
• BÜYÜKŞAHİN, A (in review). Impact of self monitoring and gender on coping strategies in intimate relationships among Turkish university students.
• DAĞ, İ. (1991). Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği’nin (RİDKOÖ) Üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Türk Psikoloji Dergisi, 7, 10-16.
• DÖNMEZ, A. (1987). Bazı kişilerarası ilişki durumlarını algılama ve değiştirme isteğinde cinsiyet farkı. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20,143-158.
• GUINTA, C. T., Compas, B.E. (1993). Coping in marital dyads: Patterns and associations with psychological symptoms. Journal of Marriage and the Family, 55, 1011–1017.
• KAYMAKÇIOĞLU, Ç. (2001). Effects of perceived stres and social support, expectancies and coping style on depression and anxiety. Boğaziçi Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• LAZARUS, R.S. (2006). Emotions and interpersonal relationships: Toward a person centered conceptualization of emotions and coping. Journal of Personality, 74, 9-46.
• LAZARUS, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. Springer, New York.
• ÖGEL, K., Çorapçıoğlu, A., Sır, A. ve ark. (2004).Dokuz ilde ilk ve ortaöğretim öğrencilerinde tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlığı.Türk Psikiyatri Dergisi, 15,112-118.
• PEARLIN L.L, Schooler, C. (1978). The structure of coping. Journal of Health and Social Behavior, 19, 2-21.
• POLLINA, L.K, Snell, W.E Jr (1999) Coping in intimate relationships: Development of the multidimensional intimate coping questionnaire. Journal of Social and Personal Relationships, 16, 133-144.
• SNELL, W.E. Jr, Sebby, R.A, Bouchard JL ve ark. (2002) Stressful experiences in intimate relationships. In W. E. Snell, Jr. (Ed.), New directions in the psychology of intimate relations: Research and theory. Cape Girardeau, MO: Snell Publications. WEB: http://cstl- cla.semo.edu/snell/books/intimate/intimate.htm.
• ŞAHİN, N.H., Durak, A. (1995). Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği: Üniversite öğrencileri için Uyarlaması. Türk Psikoloji Dergisi, 10: 56- 73
• TAMRES, L., Janicki, D, Helgeson ,V.S. (2002). Sex differences in coping behavior: A metaanalytic review. Personality and Social Psychology Review, 6: 2-30.
• YILMAZ, N.E. (1993). Üniversite öğrencilerinde stres düzeyleri, psikopatoloji ve stresle başaçıkma. H.Ü.: Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.