Nevşehir ve Ürgüp’te Şehirleşmenin Biyoklimatik Koşullar Üzerine Etkisi

Yıl 2011, Cilt: 51 Sayı: 1, 45 - 63, 01.01.2011

Necla Türkoğlu Onur Çalışkan

Öz

Bu çalışmada Nevşehir ve Ürgüp’ün biyoklimatik koşulları, fizyolojik eşdeğer sıcaklıklar FES temel alınarak analiz edilmiştir. Hesaplamalarda hava ve yüzey sıcaklığı, rüzgâr hızı, bulutluluk, su buharı basıncı, nispi nem gibi meteorolojik parametrelerin yanı sıra insan ısı dengesi de dikkate alınmıştır. Nevşehir ve Ürgüp’te yazın sadece öğleden sonra ısı stresine, akşam ve sabah saatlerinde ise konforlu ısıl algılamalara yol açan koşullar bulunmaktadır. Soğuk dönemde ekimden marta kadar 07:00 ve 21:00’de soğuk stresinin farklı seviyeleri ortaya çıkmakta, 14:00’te daha sıcak ve konforlu ısıl koşullar görülmektedir. Termal algılamaların zaman içindeki gelişiminin saptanması için Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. 19752008 yılları arasında Nevşehir’de 07:00’de +0,048, 14:00’te +0,074, 21:00’de +0,074 ve günlük ortalamada +0,067, Ürgüp’te ise 07:00’de -0,036, 14:00’de +0,075, 21:00’de -0,027, günlük ortalamada +0,006 korelasyon katsayıları 0.01 seviyesinde anlamlı hesaplanmıştır. Bu korelasyon katsayılarına göre, şehir istasyonu olarak referans alınan Nevşehir’de günün tüm saatlerinde FES değerlerinde artış, kır/kasaba istasyonu olan Ürgüp’te ise sabah ve akşam saatlerinde azalış, öğle saatlerinde ise artış eğilimi görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Şehir İklimi, Biyoklimatoloji, Termal Konfor, Fizyolojik Eşdeğer Sıcaklık, Termal Algılama, Pearson Korelasyon Analizi, Nevşehir, Ürgüp

The Effects of the Urbanization on the Bioclimatic Conditions in Nevşehir and Ürgüp

Öz

In this study the bioclimatological conditions on Nevşehir and Ürgüp are analyzed by means of frequency of thermal sensation based on physiologically equivalent temperature PET . In combination with some other meteorological parameters, such as air and surface temperature, wind speed, cloudiness, vapour pressure, relative humanity, the heat balance of the human body had also been considered. As a result of the calculations it is found that in summer the heat stress occurs only during afternoon while the thermal sensations are comfortable at the mornings and evenings of this season. At the cold season october to march various degrees of cold stress occur at 07:00 and 21:00, however, the thermal conditions are warmer and comfortable at 14:00. In order to determine the change of the thermal sensations through time, Pearson correlation analysis was used. In the 1975-2008 period, at 07:00 +0,048, at 14:00 +0,074, at 21:0 +0,074 and for daily mean values +0,067 statistically significant correlation coefficient has been calculated for Nevşehir. For the same period in Ürgüp at 07:00 -0,036, at 14:00 +0,075, at 21:00 -0,027 and daily mean values +0,006 statistically significant correlation coefficient has been calculated. As a result of these calculation in Nevşehir urban station the PET values of all hours of the day an increasing trend, in Ürgüp rural/suburban station in the morning and in the evening a decreasing trend in the afternoon an increasing trend have been found.

Anahtar Kelimeler

Urban Climate, Bioclimate, Thermal Comfort, Physiologically Equivalent Temperature, Thermal Sensation, Pearson Correlation Analysis, Nevşehir, Ürgüp

Kaynakça

• ÇİÇEK, İhsan. (2003). “Ankara'da Şehirleşmenin Biyoklimatik Koşullar Üzerine Etkisi”. Prof. Dr. Sırrı Erinç Anısına Klimatoloji Çalıştayı 2002. 11-13 Nisan 2002. içinde (145-157). İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• DRISCOLL, M. Dennis. (1992). “Thermal Comfort Indexes. Current Uses and Abuses”. National Weather Digest. 17 (4): 33-38.
• EMMANUEL, Rohinton. (2005). "Thermal Comfort Implications of Urbanization in a Warm-Humid City: The Colombo Metropolitan Region (CMR), Sri Lanka". Building and Environment. 40 (12): 1591–1601.
• FANGER, O. P. (1972). Thermal Comfort. Analysis and Applications in Environmental Engineering. Columbus: McGrawHill.
• HOWARD, L. (1833). The Climate of London. London: Harvey and Darton.
• HÖPPE, P. (1999). “The Physiological Equivalent Temperature—a Universal Index for the Biometeorological Assessment of the Thermal Environment”. International Journal of Biometeorology. 43 (1): 71–75.
• HÖPPE, P. (1984). Die Energiebilanz des Menschen. München: Wissenschaftliche Mitteilungen, Universität München. Meteorologisches Institut.
• MATZARAKIS, A, Helmut Mayer, Moses G. Iziomon (1999). “Applications of a Universal Thermal Index: Physiological Equivalent Temperature”. International Journal of Biometeorology. 43: 76–84.
• OKE, R. Timothy. (1981). “Canyon Geometry and the Nocturnal Urban Heat Island: Comparison of Scale Model and Field Observations”. Journal of Climate. 1: 237–254.
• PARSONS, K.C. (2003). Human Thermal Environments: The Effects of Hot, Moderate, and Cold Environments on Human Health, Comfort and Performance. London, New York: Taylor and Francis.
• SVENSSON, Marie K. and Ingegärd Eliasson. (2002). “Diurnal Air Temperatures in Built-up Areas in Relation to Urban Planning”. Landscape and Urban Planning. 61: 37–54.
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU. (2010). www.tuik.gov.tr