MARCEL PROUST’UN KAYIP ZAMANIN İZİNDE ADLI ROMANINDA BELLEĞİN KURGULAYICI ROLÜ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2015, Cilt: 55 Sayı: 2, 59 - 74, 01.01.2015

Feyza Şule Güngör

Öz

Bu çalışma, Marcel Proust’un Kayıp Zamanın İzinde adlı romanında, belleğin geçmişi kurgulayıcı rolü hakkında bir değerlendirmeyi içermektedir. Belleğin kurgulayıcı işlevi dolayısıyla, kişi geçmişini yeniden kurarak kendi anlatısını yaratmaktadır; bu da geçmişin artık değişmeyecek bir biçimde atıl vaziyette durmadığını gösterir. Bellek de bu nedenle yaşayan, aktif bir bellek olarak algılanmaktadır. Ancak bu tür bir belleğin bize sunacağı anılar, perde anılardır; geçmişi yaşandığı haliyle bize sunmaktan uzaktır. Proust’un bellek modelinin kalbinde yer alan ise kurgulanan geçmişi değil, yaşandığı haliyle geçmişi sunan istemsiz bellektir. Bu çalışma ile Proust’un Kayıp Zamanın anahtarı olarak gördüğü istemdışı belleğin, kendi içinde korunduğu, kendi içinde varlığını sürdürdüğü biçimiyle geçmişi kendimiz için kurtarabilir miyiz, sorusuna cevap olup olamayacağını değerlendirmeyi amaçlıyoruz.

Anahtar Kelimeler

Proust, Hatırlama, Unutuş, İstemli Bellek, İstemsiz Bellek, Zaman, Geçmiş, Şimdi

An Assessment Over The Constructive Role of The Memory in The Novel of "In Search of Lost Time" of Marcel Proust

Öz

The objective of this study is to evaluate the constructive role of the memory on the past in the novel of "In Search of Lost Time" of Marcel Proust. The person creates his own story by reconstructing his past due to the constructive function of the memory; and that shows us that past is not inactive in an unchanging way. For that reason, the memory is perceived as an active and living memory. However, the memories of such memory are the screen memories; they are far from presenting the past as it had happened. In the heart of the memory model of Proust is the involuntary memory that presents the past as it had happened not as it had constructed. We aim to evaluate whether involuntary memory is an answer for the question of whether we can save the past for ourselves in a way that it maintains its existence on its own and protects itself, which is seen as a key of the Lost Time by the Proust.

Anahtar Kelimeler

Proust, Remembering, Forgetting, Voluntary Memory, Involuntary Memory, Time, Past, Now

Kaynakça

• Beckett, Samuel. Proust. Çev.: Orhan Koçak. İstanbul: Metis, 2001.
• Benjamin, Walter. Son Bakışta Aşk. Çev.: Orhan Koçak. İstanbul: Metis, 2008.
• Blain, Jean. “Bellek, Tarih ve Unutuş- Paul Ricœur’le Söyleşi.” Çev.: Orçun Türkay. Cogito 50 2007: 141-156.
• Bogousslavsky, Julien. “Marcel Proust’s Lifelong Tour of the Parisian Neurological Intelligentsia: From Brissaud and Dejerine to Sollier and Babinski.” Eur Neurol 57.3 (2007): 129-136.
• Budak, Selçuk. “Psikoloji Sözlüğü.” Ankara: Bilim ve Sanat, 2003.
• Cangöz, Banu, “Geçmişten Günümüze Belleği Açıklamaya Yönelik Yaklaşımlara Kısa Bir Bakış.” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 22.1 (2005): 51-62.
• Cordingley, Anthony. “Beckett’s Ignorance: Miracles/Memory, Pascal/Proust.” Journal of Modern Literature 33. 4 (2010): 129-152.
• Çağla, Cengiz, “Bellek Üstüne Düşünmek.” Cogito 50, 2007: 217-233.
• Deleuze, Gilles. Proust ve Göstergeler. Çev.: Ayşe Meral. İstanbul: Kabalcı, 2004.
• Halbwachs, Maurice. “Kolektif Bellek ve Zaman.” Çev.: Şule Demirkol. Cogito 50, 2007: 55-76.
• Lehrer, Jonah. Proust Bir Sinirbilimciydi. Çev.: Ferit Burak Aydar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 2009.
• Lennon, Thomas M., “Proust and the Phenomenology of Memory.” Philosophy and Literature 31. 1 (2007): 52-66.
• Proust, Marcel. Guermantes Tarafı- Kayıp Zamanın İzinde. Çev.: Roza Hakmen. İstanbul: Yapı Kredi, 2008.
• --. Swann’ların Tarafı- Kayıp Zamanın İzinde. Çev.: Roza Hakmen. İstanbul: Yapı Kredi, 2009.
• --. Sodom ve Gomorra- Kayıp Zamanın İzinde. Çev.: Roza Hakmen. İstanbul: Yapı Kredi, 2009.
• --. Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde- Kayıp Zamanın İzinde. Çev.: Roza Hakmen. İstanbul: Yapı Kredi, 2009.
• --. Yakalanan Zaman- Kayıp Zamanın İzinde. Çev.: Roza Hakmen. İstanbul: Yapı Kredi, 2010
• --. Albertine Kayıp- Kayıp Zamanın İzinde. Çev.: Roza Hakmen. İstanbul: Yapı Kredi, 2010.
• --. Mahpus- Kayıp Zamanın İzinde. Çev.: Roza Hakmen. İstanbul: Yapı Kredi, 2010.
• Schudson, Michael. “Kolektif Bellekte Çarpıtma Dinamikleri.” Çev.: Begüm Kovulmaz. Cogito 50, 2007: 179-200.
• Shore, Elizabeth M. “Virginia Woolf, Proust, and Orlando.” Comparative Literature 31.3 (1979): 232-245.
• Sartre, Jean-Paul. Bulantı. Çev.:Selahattin Hilav. İstanbul: Can, 2015
• Tukey, Ann. “Notes on Involuntary Memory in Proust.” The French Review 42: 3 (1969): 395-402.
• Zelechow, Bernard. “Proust: Identity, Time and the Postmodern Condition.” The European Legacy 9.1(2004): 79–90.