RESİM SANATINDA KUĞUNUN DÖNÜŞÜMÜ: LEDA VE KUĞU MİTİNDEN RUS RESSAM M. A. VRUBEL'İN KUĞU ÇARİÇE'SiNE

Yıl 2022, Cilt: 62 Sayı: 2, 1334 - 1352, 20.12.2022

Kamile Sinem Küçük

https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2022.62.2.22

Cited By: 1

Öz

Batı resim sanatında “Leda ve Kuğu (Leda and swan)” mitini yansıtan eserler ve Rus resim sanatında M.A. Vrubel’in “Kuğu Çariçe (Tsarevna lebed)” eseri, içinde barındırdıkları kuğu figürleri ile Batı ve Doğu mitlerinin birer yansımadır. Bu yansıma Yunan mitolojisinde ve Slav mitlerini barından Rus masallarında bir insanın biçim değiştirerek kuğu kılığına girmesi ile ilgili anlatıları kapsamaktadır. Ancak kuğuların dönüşüm öyküleri ve altında yatan kültürel nedenler birbirinden farklıdır. Batı resim sanatında kuğu kılığına giren Zeus’un Leda ile ilişkisi resmedilirken, Rus resminde Rus yazar A.S. Puşkin’in “Kuğu Çariçe (Tsarevna lebed)” masalındaki mitolojik değerlere bağlı kalınarak kuğu-kadın imgesi güzelliği ve bilgeliği ile ele alınır. Bir kadının kuğuya dönüşme motifi hem Doğu hem Batı kültürlerinde yer aldığını belirtmek gerekir. Ancak Batı resim sanatında Yunan mitolojisinin etkisi doğrultusunda “Leda ve Kuğu” miti baskın çıkmaktadır. Batı ve Doğu’nun kültürel benzerliklerini ve farklılıklarını resim sanatında kuğu imgesi üzerinde karşılaştırmalı olarak ortaya çıkaran kültürel çalışmada İtalya’da Rönesans dönemi ressamlarının eserleri başta olmak üzere Batı resim sanatındaki “Leda ve Kuğu” konulu eserler ve Rus resim sanatında önemli bir yeri olan Vrubel’in “Kuğu Çariçe” resmi incelenir. Antik Çağlardan günümüze kadar güncelliğini koruyan kuğunun dönüşümü motifi, bir insanın bir hayvan bedenine girerek biçim değiştirmesinin altında yatan nedenlere odaklanılması gerektiğini göstermiş ve insanların kuğuya atfedilen çeşitli özellikleri elde etme çabasında olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kuğu, Leda ve Kuğu, Vrubel, Kuğu Çariçe, Dönüşüm

THE TRANSFORMATION OF SWAN IN PAINTING ART: FROM THE MYTH OF LEDA AND THE SWAN TO RUSSIAN PAINTER M.A VRUBEL’S SWAN PRINCESS

Öz

The works of art about the myth of “Leda and the Swan” in Western painting and M.A. Vrubel's the “Swan Princess” in Russian painting are reflections of East-West myths with the swan figures. This reflection includes the narratives of a human being who shapeshifts to swan form in Greek mythology and Russian fairy tales that contain Slavic myths. However, the transformation stories of swans and the underlying cultural reasons are different. While the relationship of Zeus, who shapeshifts to swan, with Leda is described in Western painting, the swan-woman image is depicted with its beauty and wisdom, adhering to the mythological values as they are demonstrated in Russian writer A.S. Pushkin's tale of the “Swan Princess”. It should be noted that the motif of a woman turning into a swan takes place in both Eastern and Western cultures. However, in Western painting, the myth of “Leda and the Swan” dominates, in line with the influence of Greek mythology. This cultural study reveals the cultural similarities and differences of the West and the East on the image of the swan in painting. Besides the artworks of Leda and Swan in Western painting, especially the works of the Renaissance period painters in Italy, and Vrubel's “Swan Princess”, which has an important place in Russian painting, are examined. The swan's transformation motif, which has been up-to-date from ancient times to the present, has shown that it is necessary to focus on the underlying causes of human transformation into an animal body, and it has been revealed that people are to obtain various features attributed to the swan.

Anahtar Kelimeler

Swan, Leda and Swan, Vrubel, Swan Princess, Shapeshifting

Kaynakça

• Anonim (2022, 01 Ocak) Mihaylo Potık. Erişim Adresi: http://feb-web.ru/feb/byliny/texts/rf1/rf1-3232.htm.
• Azadovski, M.K. (1936). İstoçniki skazok Puşkina. Puşkin: Vremennik puşkinskoy komissii, 1, 134-163, Erişim adresi: http://feb-web.ru/feb/pushkin/serial/vr1/vr12134-.htm?cmd=p.
• Barnes, H.E. (1955). Myth and Human Experience. The Classical Journal. 51/3, 121-127, Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/3292699.
• Belinski, V.G. (2022, 01 Şubat). Statya o narodnoy poezii. Erişim adresi: http://az.lib.ru/b/belinskij_w_g/text_0420.shtml.
• Bobrikov, A. (2012). Drugaya istoriya russkovo iskusstva, Moskva: Rossiyski institut istorii iskustv.
• Derjavin, G.R. (24.02.2022). Stihotvereniya. Erişim adresi: http://az.lib.ru/d/derzhawin_g_r/text_0010.shtml
• Erhat, A. (2006). Mitoloji Sözlüğü (14.bs.). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Gruşko, Y. Medvedev Y. (1995). Slovar slavyanskoy mifologii. Nijniy Novgorad: Russkiy kupets.
• Haykır, M. (2015). Sanatta Leda ve Kuğu Teması ile Kolektif Bilinçdışı İlişkisi Üzerine. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 193-206.
• Jukovski, V.A. (2022, 01 Şubat). Slovo o polku İgoreve. Erişim adresi: http://az.lib.ru/z/zhukowskij_w_a/text_0126.shtml.
• Karakurt, D. (2011). Türk Söylence Sözlüğü. İstanbul: Xasiork.
• Kemp, M. (2006). Leonardo da Vinci The Marvellous Works of Nature and Man. New York: Oxford University Press.
• Lotman, Y. M. (2015). Besedı o russkoy kültüre. Sankt Peterburg: Azbuka.
• Lotman, Y. M. ve Pogosyan, Y.A. (1996). Velikosvetskiye obedıy. Sankt Peterburg: Puşkinskiy fond.
• Maşkovseva, N. G. (Ed). (1960). İstoriya russkogo iskusstva. Moskva: Gosudarstvennoye izdatelstvo iskusstvo.
• Merriam-Webster. (2022, 19 Mart). Swan song. In Merriam-Webster.com dictionary. Retrieved from https://www.merriam-webster.com/dictionary/swan%20song
• Nichols, N. (2015). Tintoretto tradition and identity. London: Reaktion Books.
• Özer Pınarbaşı, S. (2011). Obşçiye obrazı v russkoy i turetskoy kulture: jenşçinı-ptitsı i ih otrajeniye v iskusstve jivopisi. Slavyanskaya kultura; istoki, traditsii, vzaimodeystviye. XII Krillo Mefodiyevskiye çiteniya. Gosudarstvennıy institut russkogo yazıka im. A.S. Puşkina, Moskova.
• Patyanina O.V. (1999). Vneşnyaya krasota jenşinı v izobrajenii Puşkina. Vestnik Omskogo Universiteta. 2, 97-102. Erişim adresi: https://omsu.ru/vestnik/articles/y1999-i2/a097/article.html
• Propp, V.Ya. (1998). Folklor Teori ve Tarih. İstanbul: Aveta.
• Propp, V.Ya. (1999). Russki geroiçeski epos. Moskva: Labirint.
• Puşkin, A.S. (2022, 01 Şubat). Potuk Mihayla İvanoviç. Erişim adresi: http://feb-web.ru/feb/byliny/texts/kir/kir-116-.htm
• Puşkin, A.S. (2022, 08 Şubat). Skazka o tsare Saltane. Erişim adresi: http://lib.ru/LITRA/PUSHKIN/saltan.txt
• Puşkin, A.S. (2022, 08 Şubat). Stihotvereniya. Erişim adresi: http://lib.ru/LITRA/PUSHKIN/sobr10_01.txt.
• Schmitz, L. (1859). Dictionary of Roman and Greek Biography and Mythology. ed. William Smith. Londra: Earinus Nyx.
• Sumarukov, G.V. (1983). Kto est kto v slove o polku İgoreve. Moskova: Moskova Üniversitesi.
• Thanassa, M. (2010). The poetry and politics of corruption in Yeats and Lawrence. R. Görner & A. Nicholls (Eds.), In the embrance of the swan (pp. 111-125), Berlin: Gruyter.
• Tretyakovskaya galeriya (2022, 01 Mart) Tsarevna lebed. Erişim adresi: https://www.tretyakovgallery.ru/collection/tsarevna-lebed
• Turani, A. (2010). Dünya Sanat Tarihi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Turçin, V.S. (2016). Ot romantizma k avangardu. Moskova: Progress-Traditsiya.
• Wilkinson, K. (2021). Semboller ve İşaretler. İstanbul: Alfa Yayınları.