İstanbul’da Sivrisinek Türleri ile İnvaziv Aedes Türlerinin Tespiti ve Bulunma Oranları

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 3 - Ek Sayı, 321 - 327, 29.05.2021

Ali Ede Sevcan Öztemiz

https://doi.org/10.29130/dubited.868827

Cited By: 1

Öz

Çalışmada İstanbul’un 27 ilçesinde (Avrupa yakasında Arnavutköy, Avcılar, Başakşehir, Beşiktaş, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Çatalca, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Gaziosmanpaşa, Kağıthane, Küçükçekmece, Sarıyer, Silivri, Sultangazi, Anadolu yakasında Ataşehir, Beykoz, Kartal, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sultanbeyli, Şile, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar) sivrisinek türleri ile invaziv Aedes türleri (Diptera: Culicidae)’nin bulunma oranlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, sivrisinek üreme kaynaklarından dipper aracılığıyla toplanan larva ve pupalardan elde edilen dişiler ile ışık tuzaklarından elde edilen dişilerin tespiti ile yapılmış olup 2019 ve 2020 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada 4 cinse ait 13 sivrisinek türü belirlenmiştir. Toplam 247 üreme kaynağında bulunan sivrisinek türleri ve bulunma oranları, Culex pipiens L. %45.4,Aedes albopictus (Skuse) %20, Aedes cretinus (Edwards) %9, Anopheles maculipennis kompleks (Anopheles sacharovi hariç) %5.2 Culex territians %4, Anopheles claviger (Meigen) %2.8 Aedes vexans (Meigen) %2.4, Culex theileri Theobald %2.4, Culiseta annulata (Schrank)%2, Culex hortensis Ficalbi%1.6, Culex modestus Ficalbi%1.6, Culex torrentium Martini%2.4, Culiseta longiareolata (Macquart)%1.2, Culex sp. (Diptera: Culicidae) olarak tespit edilmiştir. İstilacı tür olarak, Aedes albopictus(Skuse) ve Aedes cretinus(Edwards) saptanmıştır. Vektörlük potansiyelleri dikkate alındığında Ülkemizde yaygın hale gelen Aedes türleri ile mücadele programı oluşturulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

bulunma oranı, invaziv, İstanbul, Sivrisinek, tür

Teşekkür

Arazi çalışmalarında destek olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Sağlık Daire Başkanlığı, Sağlık ve Hıfzıssıhha Müdürlüğü’ne bağlı Vektörlerle Mücadelesi Birimi ekiplerine teşekkür ederiz.

Determination and Presence of Mosquito Species and Invasive Aedes Species in Istanbul

Öz

The aim of the study was to determine the incidence rates of mosquito species and invasive Aedes species in 27 districts of Istanbul (Arnavutköy, Avcılar, Başakşehir, Beşiktaş, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Çatalca, Esenler, Esenyurt, Eyüpsultan, Gaziosmanpaşa, Kağıthane, Küçükçekmece, Sarıyer, Silivri, Sultangazi on the Anatolian side, Ataşehir, Beykoz, Kartal, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sultanbeyli, Şile, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar). It was found by determining females obtained from larvae and pupae collected by dipper from mosquito breeding sources and females obtained from light traps and was conducted in 2019 and 2020. In the study, 13 mosquito species belonging to 4 genera were determined. Mosquito species found in a total of 247 breeding sources and their incidence were determined as Culex pipiens L. 45.4%, Aedes albopictus (Skuse) 20%, Aedes cretinus (Edwards) 9%, Anopheles maculipennis complex (except Anopheles sacharovi) 5.2% Culex territians 4%, Anopheles claviger (Meigen) 2.8%, Aedes vexans (Meigen) 2.4% Culex theileri Theobald 2.4%, Culiseta annulata (Schrank)2%, Culex hortensis Ficalbi1.6%, Culex modestus Ficalbi 1.6%Culex torrentium Martini2.4%, Culiseta longiareolata (Macquart)1.2%, Culex sp. (Diptera Culicidae). Aedes albopictus L. and Aedes cretinus (Skuse) were identified as invasive species. Considering their vector potential a control program should be established against Aedes species, which have become widespread in our country.

Anahtar Kelimeler

İncidence, İnvasive, İstanbul, Mosquito, Species.

Kaynakça

• [1] B. Alten ve S. S. Çağlar, ,Vektör Ekolojisi ve Mücadelesi, 1. baskı, Ankara, Türkiye: Sağlık Bakanlığı, 1998, ss. 249.
• [2] B. J. Beaty ve W. C. Marquardt, The Biology of Disease Vectors, Chicago, ABD: University Press Of Colorado, 1996, ss. 450.
• [3] R. E. Harbach ve L. J. Kitching, “Reconsideration of anopheline mosquito phylogeny (Diptera: Culicidae: Anophelinae) based on morphological data,” Syst Biodiversit, c .3, s. 4, ss. 345-374, 2005.
• [4] G. Wang, C. Li, X. Guo, , D. Xing, Y. Dong, Z. Wang, Y. Zhang, M. Liu, Z. Zheng, H. Zhang, X. Zhu, Z. Wu ve T. Zhao, “Identifying the main mosquito species in China based on DNA barcoding,” Plos One, c. 7,ss. 1-11, 2012.
• [5] R. Wilkerson, Y-M. Linton, D. Fonseca, T. Schultz, D. Price ve D. Strickman, “Making mosquito taxonomy useful: a stable classification of tribe aedini that balances utility with current knowledge of evolutionary relationships,” Plos One, c. 7, s. 10, ss. 1-26, 2015.
• [6] G. Benelli, “Spreas of Zika Virus: the key role of mosquito vector control,” Asian Pasific Journal of Tropical Biomedicine, c. 6, ss. 468-471, 2016.
• [7] Anonim. (2019, 9 Aralık). World Health Organization 2017 Global malaria report, Geneva, Switzerland. [Online]. Erişim:https://www.who.int/malaria/publications/world-malaria-report-2017/en/
• [8] N. Becker, D. Petric, M. Zgomba, C. Boase, C. Dahl, J. Lane ve A. Kaiser, Mosquitoes and Their Control, London, England: Kluwer Academic/Plenum Publishers, London, 2003, ss. 498.
• [9] K. Öter, “İstanbul’da görülen sivrisinek türlerinin tespiti,” Doktora tezi, Parazitoloji, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2007.
• [10] B. Alten, S. S. Çağlar ve N. Özer, “Malaria and its Vectors in Turkey,” European Mosquito Bulletin, c. 7, ss. 27-33, 2000.
• [11] N. Becker, D. Petric, M. Zgomba, C. Boase, M. Madon, C. Dahl ve A. Kaiser, Mosquitoes and Their Control, 2. Edition, New York, USA: Springer, Heidelberg, New York, 2010, ss. 577.
• [12] R. F. Darsie ve A. Samanidou-Voyadjoglou, ‘Keys for the identification of the mosquitoes of Greece,’’ Journal of the American Mosquito Control Association, c. 7, ss. 247–254, 1997.
• [13] A. Merdivenci, Türkiye Sivrisinekleri, İstanbul, Türkiye: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları, 1984, ss. 355.
• [14] E. Schaffner, G. Angel, B. Geoffroy, J. P. Hervy, A. Rhaiem ve J. Brunhes, The Mosquitoes of Europe (CD-Rom), Montpellier, France:Institute de Resherche Pour le Développement (IRD), 2001.
• [15] M. M. Akiner, B. Demirci, G. Babuadze, V. Robert ve F. Schaffner, “Spread of the ınvasive mosquitoes Aedes aegypti and Aedes albopictus in The Black Sea Region ıncreases risk of Chikungunya, Dengue, and Zika Outbreaks in Europe,” PLOS Neglected Tropical Diseases, 2016, ss. 1-5.
• [16] S. Cunze, L. K. Koch, J. Kochmann ve S. Klimpel, “Aedes albopictus and Aedes japonicus – two invasive mosquito species with different temperature niches in Europe,” Parasit And Vectors, c. 9, ss. 573,2016.
• [17] K. Oter, F. Gunay, E. Tuzer, Y. M. Linton, R. Bellini ve B. Alten, “First record of Stegomyia Albopicta in Turkey determined by active ovitrap surveillance and DNA barcoding,”Vector Borne Zoonotic Dis, c. 13, ss. 753-761, 2013.
• [18] M. Doğan, “Vektör sivrisinek türü Aedes albopictus (Diptera: Culicidae)’un yaşam öyküsü karakterleri üzerine çalışmalar,” Yüksek lisans tezi, Biyoloji, Fen Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2015.
• [19] A. Z. Şengil, H. Akkaya, M. Gönenc, D. Gönenc ve D. Özkan, “Species composition and monthly distribution of Mosquito (Culicidae) larvae in the Istanbul Metropolitan Area, Turkey,” Turkey.Int. J. Biol.Med., c. 2, ss. 415-424, 2011.
• [20] E. Polat, S. M. Altınkum, F. Yılmaz, S. Turan-Uzuntaş ve Y. Bağdatlı, “İstanbul’un sivrisinek faunası ve Culex Pipiens larvalarının Bacillus cinsi bakterilere karşı duyarlılığı,” Turk Hij Den Biyoloji Dergisi, c. 73, ss. 149-56, 2016.
• [21] K. Öter ve E. Tüzer, “İstanbul’da sivrisinek türlerinin (Diptera: Culicidae) kompozisyonu,” İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, c. 40, s. 2, ss. 249-259, 2014.
• [22] Anonim. (2019, 13 Aralık). European Centre for Disease Prevention and Control, [Online]. Erişim: https://www.ecdc.europa.eu/en/disease-vectors/surveillance-and-disease-data/mosquito-maps.
• [23] Anonim. (2019, 13 Aralık). European Centre for Disease Prevention and Control, [Online]. Erişim: https://www.ecdc.europa.eu/en/disease-vectors/facts/mosquito-factsheets/aedes-aegypti.