TÜRK HUKUKUNDA HİBRİT VE SANAL GENEL KURUL KARARLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ: ALMAN HUKUKU TEMELİNDE KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2025, Cilt: 30 Sayı: 52, 551 - 598, 30.06.2025

Fatma Kesik

Öz

Günümüz teknolojilerinin hızla ilerlemesi ve dijital dönüşüm süreçlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte anonim şirketler, genel kurul toplantılarını yalnızca fiziki ortamda değil, elektronik ortamda da yapabilme imkânına kavuşmuştur. Bu imkân, uluslararası ve geniş hissedar yapısına sahip şirketlerde toplantılara katılım oranlarını arttırarak yönetim süreçlerinin daha erişilebilir kılmıştır. Ancak, COVID-19 pandemisi sonrası, şirketlerin hibrit ve sanal genel kurula yönelmesi, pay sahipliği haklarının etkin biçimde kullanımı ve genel kurul kararlarının geçerliliği bağlamında normatif belirsizlikler doğurmuş ve mevzuatın yeniden yapılandırılmasını gündeme getirmiştir.
Bu gelişmeler doğrultusunda çalışmamızda; Türk Ticaret Kanunu’nun mehâzı olan Alman hukuku temel alınarak, sanal genel kurul uygulamaları ve sanal genel kurul uygulamalarına özgü hükümsüzlük halleri ele alınmıştır. Türk hukukunda genel kurulun tamamen sanal ortamda gerçekleştirilmesinin mümkün olup olmadığı sorusu ele alınarak, her iki hukuk sisteminin konuya ilişkin güçlü ve zayıf yönleri karşılaştırmalı hukuk yöntemiyle ortaya konulmuştur. Son olarak, Türk hukukunda sanal/hibrit genel kurul kararlarının hükümsüzlüğüne ilişkin normatif boşlukların giderilmesine yönelik çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sanal genel kurul , hibrit genel kurul , yokluk , butlan , iptal edilebilirlik , AktG , TTK

INVALIDITY OF HYBRID AND VIRTUAL GENERAL ASSEMBLY RESOLUTIONS UNDER TURKISH LAW: A COMPARATİVE ASSESSMENT BASED ON GERMAN LAW

Öz

With the rapid advancement of today’s technologies and the widespread adoption of digital transformation processes, joint-stock companies have gained the ability to hold general assembly meetings not only in physical settings but also in electronic environments. This possibility has increased participation rates in meetings, especially in companies with international and extensive shareholder structures, making management processes more accessible. However, following the COVID-19 pandemic, the shift of companies towards hybrid and virtual general assemblies has created normative uncertainties regarding the effective exercise of shareholder rights and the validity of general assembly resolutions, bringing the restructuring of legislation to the agenda.
In line with these developments, this study addresses virtual general assembly practices and the nullity grounds specific to virtual general assemblies, based on German law as the source of the Turkish Commercial Code. The question of whether it is possible under Turkish law to hold a general assembly entirely in a virtual environment is examined, and the strengths and weaknesses of both legal systems on this issue are revealed using the comparative law method. Finally, solution proposals are presented to address the normative gaps concerning the invalidity of virtual/hybrid general assembly resolutions in Turkish law.

Anahtar Kelimeler

Virtual general assembly , hybrid general assembly , nullity , ınvalidity , annulability , AktG , TCC

Kaynakça

• Akdağ Güney, Necla, “Genel Kurul Kararlarının İptali Davasında Etki Kuralı”, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu-XXXIV, Ankara, 2021, ss. 21-24.
• Aktepe, Gökhan, “Anonim Şirketlerde Elektronik Genel Kurul Toplantısı”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt. 28, Sayı. 4, 2024, ss. 155-194.
• Andreas, Austmann, “§ 42 Beschlussmängel und Beschlusskontrolle” in Michael Hoffmann-Becking/Andreas Austmann (Hrsg), Münchener Handbuch des Gesellschaftsrechts, Band. 4, München, C.H. Beck, 6. Auflage, 2024.
• Arı, Zekeriya, ‘Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Elektronik Ortama İlişkin Hükmü (Tasarı M.1527) ve Sanal Genel Kurul’, EÜHFD, Cilt. 13, Sayı. (3-4), 2009, ss. 177-199.
• Ay Kaplan, Ülkü, “Alman Hukukuna Göre Anonim Şirketlerde Sanal Genel Kurul ve Sanal Genel Kurulun Türk Hukukunda Uygulanabilirliği”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt 39, Sayı. 2, 2023, ss. 409-448.
• Azarkan, Necat, “Anonim Şirketlerde Sanal (Virtüel) Genel Kurul”, Dicle Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dicle Adalet Dergisi, Cilt. 2, Sayı. 4, 2018, ss. 25-48.
• Bahtiyar, Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, İstanbul, Beta Yayınevi, 17. Basım, 2024.
• Ballmer, David/Fischer, Joel, “Die hybride und virtuelle Generalversammlung”, GesKR (Zeitschrift für Gesellschafts- und Kapitalmarktrecht), 2023.
• Bilge, Mehmet Emin, “Anonim Ortaklık Genel Kurul Toplantılarında Temsilci Aracılığıyla Oy Vermede İnternetin Kullanımı”, AÜEHFD, Cilt. 7, Sayı. (1-2), 2003, ss. 341-367.
• Bulut, Abdulkadir, Anonim Şirket Elektronik Genel Kurul Uygulamasında Pay Sahiplerinin Bilgi Alma Hakkı, Ankara, Adalet Yayınevi, 1. Basım, 2014.
• Domaniç, Hayri, Anonim Şirketler Hukuku ve Uygulaması TTK. Şerhi II, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 1. Baskı, 2010.
• Drescher, Ingo, “AktG § 243 Anfechtungsgründe” in Martin Henssler (GHrsg)/Eberhard Stilz/Rüdiger Veil (Hrsg), beck-online.GROSSKOMMENTAR AktG, Handels- und Gesellschaftsrecht, München, C.H. Beck, 5. Auflage, 2022.
• Englisch, Lutz, “AktG § 243 Anfechtungsgründe” in Wolfgang Hölters/Markus Weber (Hrsg.), Aktiengesetz, München, C.H. Beck, 4. Auflage, 2022.
• Ercan, Tayfun, “Elektronik Ortamda Yönetim ve Genel Kurul”, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt. 7, Sayı. 69, 2012, ss. 37-38.
• Friederike, Rotsch/Gabriel, Jakob, “Die virtuelle Hauptversammlung-ein Zwischenstand”, ZHR 188, 2024, S. 611-619.
• Hasselbach, Kai/Schumacher, Stephan, “Hauptversammlung im Internet”, ZGR, 2000, S. 258-286.
• Hoffman, Johen, “§118 Allgemeines”, Martin Henssler (Hrsg), beck-online.GROSSKOMMENTAR AktG, Handels- und Gesellschaftsrecht, C.H.Beck, München, 2025.
• İlbasmış Hızlısoy, Özlem, Halka Açık Anonim Şirket Genel Kurulunun Toplanması ve Karar Alma Esasları ile Bu Esaslara Aykırılığın Hukuki Akıbeti, Ankara, Adalet Yayınevi, 1. Basım, 2024.
• Kaya, Mustafa İsmail, “Anonim Ortaklıkların Genel Kurul Toplantılarının İnternet Aracılığıyla Yapılması”, AÜHFD, Cilt. 54, Sayı. 4, 2003, ss. 211-228.
• Kayıhan, Şaban, “Anonim Ortaklıklarda Genel Kurul ve İnternet”, BATİDER, Cilt. 22, Sayı. 1, 2003, ss. 80-85
• Keser Berber, Leyla, “Dijital Şirkete Geçmek İçin Sekiz Yasal Gerekçe”, REGESTA, S. 1, 2011, ss. 58-63.
• Kırca, İsmail, Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, İstanbul, Onikilevha, 3. Baskı, 2022.
• Koch, Jens, “AktG § 118a Virtuelle Hauptversammlung” in Jens Koch/Uwe Hüffer, Aktiengesetz (Beck’sche Kurz-Kommentare, Band 53), München, C.H.Beck, 9. Auflage, 2025.
• Koch, Jens, “AktG § 241 Nichtigkeitsgründein” in Jens Koch/Uwe Hüffer, Aktiengesetz (Beck’sche Kurz-Kommentare, Band 53), München, C.H.Beck, 19. Auflage, 2025.
• Kubis, Dietmar, “AktG § 118a Virtuelle Haupversammlung” in Wulf Goette, Mathias Habersack/Susanne Kalss (Hrsg), Münchener Kommentar zum Aktiengesetz, Band 3, München, C.H.Beck, 6. Auflage, 2024.
• Liebscher, Thomas in Martin Lensler/Lutz Strohn (Hrsg), Gesellschaftsrecht, München, C.H.Beck, 6. Auflage, 2024.
• Moroğlu, Erdoğan, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, İstanbul, Onikilevha, 8.Baskı, 2017.
• Noack, Ulrich, “Hauptversammlung und Neue Medien”, Betriebsberater - Zeitschrift für Recht und Wirtschaft, 1998, S. 2533-2536.
• Özdilek, Ali Osman, Anonim Şirketlerde Genel Kurullara Elektronik Ortamda Katılım, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 1. Basım, 2017.
• Özer, Işık, “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirket Genel Kuruluna Elektronik Ortamda Katılım”, BATİDER, Cilt. 25, Sayı. 4, 2009, ss. 623-669.
• Özkan, Ahmet Fatih, “Pandemi Döneminde Limited Şirket Genel Kurul Toplantıları: Almanya ve Türkiye Bakımından Bir İnceleme”, AHBVÜHFD, Cilt. 26, Sayı. 1, 2022, ss. 3-34.
• Paschos, Nikolaos, “AktG § 118a Virtuelle Hauptversammlung” in Martin Henssler (GHrsg), Eberhard Stilz/Rüdiger Veil (Hrsg), beck-online.GROSSKOMMENTAR AktG, Handels- und Gesellschaftsrecht, München, C.H. Beck, 5. Auflage, 2022.
• Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal/Çamoğlu, Ersin, Ortaklıklar Hukuku I, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 15. Baskı, 2021.
• Pulaşlı, Hasan, Şirketler Hukuku Şerhi, C. II, Ankara, Adalet Yayınevi, 4. Baskı, 2022.
• Reger, Gerald/Gaßner, Timm, “Die neue virtuelle Hauptversammlung – ein Überblick”, Recht Digital, 2022, S. 396-403.
• Riegger, Bodo/Mutter, Stefan, “Zum Einsatz neuer Kommunikationsmedien in Hauptversammlungen von Aktiengesellschaften”, Zeitschrift für Wirtschaftsrecht (ZIP), 1998, S. 637-640.
• Carsten Schäfer, “AktG § 241 Nichtigkeitsgründe” in Wulf Goette/Mathias Habersack/Susanne Kalss (Hrsg), Münchener Kommentar zum Aktiengesetz, Band 4, München, C.H.Beck, 5. Auflage, 2021.
• Şener, Oruç Hami, Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, Ankara, Seçkin, 1. Baskı, 2012
• Vatter, Stefan, “AktG § 245 Anfechtungsbefugnis” in Martin Henssler (GHrsg)/Eberhard Stilz/Rüdiger Veil (Hrsg), beck-online.GROSSKOMMENTAR AktG, Handels- und Gesellschaftsrecht, München, C.H. Beck, 5. Auflage, 2022.
• Walch, Alexander/Häuslmeier, Stephanie, “Die „neue” virtuelle Hauptversammlung”, DNotZ, 2023, S. 106-128.
• Wicke, Hartmut “AktG § 130 Niederschrift” in Martin Henssler (GHrsg), Eberhard Stilz/Rüdiger Veil (Hrsg), beck-online.GROSSKOMMENTAR AktG, Handels- und Gesellschaftsrecht, München, C.H. Beck, 5. Auflage, 2022.
• Wicke, Hartmut, “Die virtuelle Hauptversammlung während der Corona-Pandemie -aktienrechtlicher Ausnahmezustand” DStR, 2020, S. 885-889.
• Yayla, Ümit, Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Yeni Sermaye Piyasası Kanunu Uyarınca Anonim Ortaklık Genel Kurulları Elektronik Genel Kurullar, İstanbul, On İki Levha, 1.Basım, 2013.
• https://tesam.org.tr/wp-content/uploads/2023/02/Abdulkadir-Tuna.pdf.
• https://www.gesetze-im-internet.de/zpo/.
• https://www.bgbl.de/xaver/bgbl/start.xavstartbk=Bundesanzeiger_BGBl&start=//*%5b@attr_id=%27bgbl101s0123.pdf%27%5d#__bgbl__%2F%2F*%5B%40attr_id%3D%27bgbl101s0123.pdf%27%5D__1739111431894.
• https://www.bgbl.de/xaver/bgbl/start.xav?startbk=Bundesanzeiger_BGBl&jumpTo=bgbl102s2681.pdf#__bgbl__%2F%2F*%5B%40attr_id%3D%27bgbl102s2681.pdf%27%5D__1739110354059.
• https://www.fedlex.admin.ch/eli/cc/27/317_321_377/de.
• www.lexpera.com.
• https://www.freshfields.de.