FINANCIAL PERFORMANCE ANALYSIS WITH RATIOS IN FINANCIAL ANALYSIS GUIDE FOR PUBLIC INSTITUTIONS AND TOPSIS METHOD

Yıl 2022, , 304 - 334, 28.05.2022

Serkan Yücel

https://doi.org/10.53092/duiibfd.1049383

Öz

Within the new public management approach in Turkey, with the entry into force of the public financial management and control law no. 5018, the cash-based accounting system has been switched to the accrual-based accounting system. In addition, within the framework of this understanding, it was requested to present the financial statements of public institutions in order to reveal the financial situation. With the view that presenting the financial statements would not be sufficient, the financial analysis guide for public administrations was published by the Repuclic of Türkiye Ministry of Finance. It is seen that different financial ratios are included in the published guide because the structural features of public institutions are different from companies in the private sector. In the examination made for this purpose, it has been determined that sufficient financial data has been published by the Repuclic of Türkiye Ministry of Health since 2015 in order to calculate the financial ratios in the guide among the ministries in Turkey selected as the scope. For this reason, the financial data obtained from the financial statements of the Repuclic of Türkiye Ministry of Health for the years 2015-2020 and the ratios included in the financial analysis guide were calculated and interpreted. Then, using the calculated ratios as criteria, financial performance analysis was made with the topsıs method. As a result of the analysis, it was determined that the ministry of health showed the best performance in 2018 and the worst performance in 2020.

Anahtar Kelimeler

Financial Analysis Guide for Public Administrations, Financial Statement Analysis, Ministry of Health, TOPSIS

KAMU İDARELERİ İÇİN MALİ ANALİZ REHBERİ ORANLARI VE TOPSİS YÖNTEMİ İLE FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ

Öz

Türkiye’de yeni kamu yönetimi anlayışı çerçevesinde 5018 Sayılı Kamu Malî Yöneti̇mi̇ ve Kontrol Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile nakit esaslı muhasebe sistemi bırakılıp tahakkuk esaslı muhasebe sistemine geçilmiştir. Ayrıca bu anlayış çerçevesinde kamu kurumlarının mali durumlarının ortaya konulması için mali tablolarının sunulması istenilmiştir. Mali tabloların sunulmasının yeterli olmayacağı görüşü ile Maliye Bakanlığı tarafından kamu idareleri için mali analiz rehberi yayınlanmıştır. Yayınlanan rehberde kamu kurumlarının yapısal özelliklerinin özel sektördeki şirketlerden farklı olması nedeniyle farklı finansal orana yer verildiği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı Kamu İdareleri için Mali Analiz Rehberinde yer alan finansal oranlar ile finansal performans değerlendirmesi yapmaktır. Bu amaçla yapılan incelemede kapsam olarak seçilen Türkiye’deki bakanlıklar içinde rehberdeki finansal oranların hesaplanabilmesi için yeterli finansal verinin 2015 yılından itibaren T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlandığı tespit edilmiştir. Bu nedenle T.C. Sağlık Bakanlığı’nın 2015-2020 yıllarına ilişkin mali tablolarından elde edilen finansal veriler ile mali analiz rehberinde yer verilen oranlar hesaplanmış ve yorumlanmıştır. Daha sonrasında hesaplanan oranlar kriter olarak kullanılarak TOPSİS yöntemi ile finansal performans analizi yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda incelenen yıllar içinde Sağlık Bakanlığı’nın en iyi performansı 2018 yılında, en kötü performansı ise 2020 yılında gösterdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu İdareleri İçin Mali Analiz Rehberi, Mali Tablo Analizi, Sağlık Bakanlığı, TOPSİS

Kaynakça

• Alkan, B. Ş. (2018). Yeni Kamu İşletmeciliği Yaklaşımından Hareketle Kamu İdarelerinde Mali Analiz Uygulaması. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17.UİK Öze, 799–812.
• Alsu, E., & Taşdemir, A. (2017). Finansal Performansın Topsis Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi : Dokuma , Giyim Eşyası Ve Deri Sanayi İşletmeleri. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 2(4), 221–236.
• Ayçin, E., & Güçlü, P. (2020). BIST Ticaret Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Finansal Performanslarının Entropi ve MAIRCA Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 673739(85), 287–312.
• Bai, C., Dhavale, D., & Sarkis, J. (2014). Integrating Fuzzy C-Means and TOPSIS for performance evaluation: An application and comparative analysis. Expert Systems with Applications, 41(9), 4186–4196.
• Banar, K., & Zeytinoğlu, E. (2011). Kamu Muhasebe Standartları Açısından Performans Raporlarının Analizi: Türk Belediyeleri Örneği. İçinde Prof Dr Sabri Bektöre Anısına, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi.
• Deste, M., & Halifeoğlu, M. (2019). Perakende Ti̇caret Sektöründeki İşletmeleri̇n Tedarik Zi̇nci̇ri Yöneti̇mi̇ Açısından Fi̇nansal Performas Kri̇terleri̇ni̇n Beli̇rlenmesi̇: Bist’de Bi̇r Uygulama. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 751–774.
• Dumanoğlu, S., & Ergül, N. (2010). İMKB ’ de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48 (Ekim), 101–111.
• Eyüboğlu, K., & Bayraktar, Y. (2019). Ana Meta Sanayi̇ Alt Sektörleri̇ni̇n Fi̇nansal Performanslarının Ahp Ve Topsis Yöntemleri̇ İle Değerlendi̇ri̇lmesi̇. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 2(1),
• Göçer, K. (2015). Mali Tablolar Analizi: Pendik Belediyesi Örneği. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 10(1), 139–161.
• Gorina, E., & Maher, C. (2016). Measuring and Modeling Determinants of Fiscal Stress in US Municipalities.Mercatus Working Paper, 32 Pages. November.
• Karakaş, A., & Öztel, A. (2020). BİST’de Yer Alan Turizm İşletmelerinin Finansal Performanslarının Entropi Tabanlı Topsıs Yöntemi İle Belirlenmesi: Bir Python Uygulaması. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 543–562.
• Kaygusuz, M., Ersoy, B., & Bozdoğan, T. (2020). CAMELS Değerlendirme Sistemiyle Bankaların Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemiyle Analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(1), 67–95.
• Kendirli, S., & Kaya, A. (2016). BIST- Ulaştırma Endeksinde Yer Alan Firmaların Mali Performanslarının Ölçülmesi ve Topsis Yönteminin Uygulanması. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 34–63.
• Konak, T., Elbir, G., Yılmaz, S., Karataş, B. M., Durman, Y., & Düzakın, H. (2018). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Tekstil Firmalarının TOPSIS ve MOORA Yöntemi İle Analizi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 11–44.
• McDonald, B. D. (2018). Local Governance and the Issue of Fiscal Health. State and Local Government Review, 50(1), 46–55.
• Moghimi, R., & Anvari, A. (2014). An integrated fuzzy MCDM approach and analysis to evaluate the financial performance of Iranian cement companies. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 71(1–4), 685–698.
• TC. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü (2017). Kamu İdareleri için Mali Analiz Rehberi.
• Ersöz, M. (2017). Kamu Kurumlarında Mali Tablo Analiz Yöntemlerinin Uygulanabilirliği. Sayıştay Dergisi, 105(Nisan), 1–40.
• Orçun, Ç., & Eren, B. S. (2017). TOPSIS Yöntemi ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerinde Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz(75), 139–154.
• Özkan, T. (2020). Türk Bankacılık Sektöründe Finansal Performans Ölçmede TOPSIS Yönteminin Kullanımı : Katılım Bankaları Üzerine Bir Uygulama. Maliye ve Finans Yazıları, 113, 47–64.
• Özkul, F. U., & Alkan, Ş. (2016). The Applıcabılıty Of Fınancıal Condıtıon Analysıs Methods Developed For Unıted States Local Governments To Turkısh Local Governments. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Eylül(18 (3)), 605–629.
• Ramsey, T. K. (2013). Measurıng And Evaluatıng The Fınancıal Condıtıon Of Local Government. Thesis, Department of Public Policy and Administration California State University.
• Ritonga, I. T., Clark, C., & Wickremasinghe, G. (2019). Factors Affecting Financial Condition of Local Government in Indonesia. Journal of Accounting and Investment, 20(2), 1–25.
• Sakarya, Ş., & Aksu, M. (2020). Ulaşım Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performanslarının Geliştirilmiş Entropi Temelli TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 21–40.
• Sarı, T. (2020). Banka Performans Ölçümünde Topsis Ve PrometheYöntemleri̇ni̇n Karşilaştirilmasi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1), 99–117.
• Shaverdi, M., Ramezani, I., Tahmasebi, R., & Rostamy, A. A. A. (2016). Combining Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS with Financial Ratios to Design a Novel Performance Evaluation Model. International Journal of Fuzzy Systems, 18(2), 248–262.
• Sonğur, C., Kar, A., Top, M., Gaz, A., & Babacan, A. (2016). Türkiye Kamu Hastane Birlikleri Hastanelerinin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi: Finansal Tablo Analizleri. Sayıştay Dergisi, Ocak(100), 1–26.
• Tufan, C., & Kılıç, Y. (2019). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Lojistik İşletmelerinin Finansal Performanslarının TOPSIS ve VIKOR Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 119–137.
• Uzunali, E., & Görmez, A. H. (2019). Türkiye’de Büyükşehir Beledi̇yeleri̇ni̇n Mali̇ Yapıları ve Sürdürülebi̇li̇rli̇kleri̇ni̇n Oran Anali̇z Yöntemi̇yle Karşılaştırılması. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 25, 95–118.
• Wang, X., Dennis, L., & Tu, Y. sen jeff. (2007). Measuring financial condition: A Study of U.S. States. Public Budgeting and Finance, 27(2), 1–21.
• Wanke, P., Azad, M. D. A. K., & Barros, C. P. (2016). Predicting efficiency in Malaysian Islamic banks: A two-stage TOPSIS and neural networks approach. Research in International Business and Finance, 36, 485–498.
• Yanık, L., & Eren, T. (2017). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Otomotiv İmalat Sektörü Firmalarının Finansal Performanslarının AHP, TOPSIS, ELECTRE ve VIKOR Yöntemleri ile Analizi. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 165–188.
• Zafra-Gómez, J. L., López-Hernández, M. A. A., & Hernández-Bastida, A. (2009b). Evaluating financial performance in local government: Maximizing the benchmarking value. International Review of Administrative Sciences, 75(1), 151–167.