TİCARİ VE FİNANSAL DIŞA AÇIKLIK ORANI İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 15, 89 - 115, 29.06.2018

Şener İlter Bahar Burtan Doğan

Öz

Bu çalışmada, ticari ve finansal dışa açıklık oranının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi Türkiye için 1998Q1- 2016Q4 dönemini kapsayan üçer aylık veri seti kullanılarak ekonometrik olarak incelenmiş ve Türkiye’de ticari ve finansal dışa açıklığın ekonomik büyüme üzerindeki rolü araştırılmıştır. Çalışmada öncelikle, kullanılacak serilerin durağanlık seviyelerini belirlemek amacıyla Augmented Dickey-Fuller ve Philips-Perron geleneksel birim kök testleri ile serilerdeki yapısal kırılmaları dikkate alan Lee-Strazicich birim kök testi uygulanmıştır. Birim kök testleri sonucunda, değişkenler arasındaki ilişkileri ortaya koymak için Granger nedensellik testi, etki- tepki analizi ve varyans ayrıştırma analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, ticari açıklık oranından ekonomik büyüme oranına tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlara göre, Türkiye’de ticari açıklık oranında meydana gelen değişmeler ekonomik büyüme oranını etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Ticari Açıklık Oranı, Finansal Açıklık Oranı, Granger Nedensellik Testi

Kaynakça

• Aizenman, J. (2004) “Financial Opening And Development: Evidence And Policy Controversies”, The American Economic Review, 94(2), s.65-70.
• Ali, W., ve Abdullah, A. (2015) “The Impact of Trade Openness on theEconomic Growth of Pakistan: 1980-2010”, Global Business and Management Research, 7(2), s.120.
• Andersen, T. B. ve Tarp, F. (2003) “Financial Liberalization, Financial Development And Economic Growth in LDCs”, Journal of İnternational Development, 15(2), s.189-209.
• Arestis, P. ve Sawyer, M. (2005) “Aggregate Demand, Conflict And Capacity İn The İnflationary Process”, Cambridge Journal of Economics, 29(6), s.959-974.
• Atamtürk, B. (2007) “Gelişmekte Olan Ülkelerde Ve Türkiye'de Finansal Serbestleşmenin İç Tasarruflar Üzerine Etkisi”, Marmara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 23(2), s.75-89.
• Ateş, İ. ve Bostan, A. (2007) “Türkiye’de Dış Ticaretin Serbestleşmesi Ve Yoksullaştıran Büyüme (1989-2004)”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İlke), Bahar, (18).
• Auerbach, P. ve Uddin Siddiki, J. (2004) “Financial Liberalisation And Economic Development: An Assessment”, Journal of Economic Surveys, 18(3), s.231-265.
• Bajwa, S., ve Siddiqi, M. W. (2011) “Trade Openness And İts Effects On Economic Growth İn Selected South Asian Countries: a panel data study” World Academy of Science, Engineering and Technology, 50(2), s.1073-1078.
• Bilgin, C. ve Sahbaz, A. (2009), “Türkiye’de Büyüme Ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), s.177-198.
• Carbaugh, R. J. (2011) International Economic, (13. Ed.), South Western.
• Dinar, G. B. (2012) “Finansal Liberalizasyon ve Ekonomik Büyüme: Bir Literatür Çalışması”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(8), s.109-136.
• Dollar, D. (1992) “Outward-Oriented Developing Economies Really Do Grow More Rapidly: Evidence From 95 LDCs, 1976–1985”, Economic Development and Cultural Change, 40(3), s.523–544.
• Erdoğan, S. (2006) “Türkiye’nin İhracat Yapısındaki Değişme Ve Büyüme İlişkisi: Koentegrasyon Ve Nedensellik Testi Uygulaması” Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(9), s.30-39.
• Galindo, A., Micco, A., ve Ordoñez, G. (2002) “Financial Liberalization and Growth: Empirical Evidence”, In World Bank Conference, Financial Globalization: A Blessingor aCurse, May s.30-31.
• Granger, C. W. ve Newbold, P. (1974) “Spurious regressions in econometrics”, Journal of Econometrics, 2(2), s.111-120.
• Gujarati, D. (2016) Örneklerle Ekonometri, (Çev) N. Bolatoğlu, BB101 Yayınları, Ankara.
• Kar, M., Nazlıoğlu, Ş., ve Ağır, H. (2014) “Trade Openness, Financial Development and Economic Growth in Turkey: Linear and Nonlinear Causality Analysis”, Journal of BRSA Banking&Financial Markets, 8(1), s.63-86.
• Karakayalı, H. (2003) Türkiye Ekonomisinin Yapısal Değişimi, İzmir: Güleç Matbaacılık.
• Kepenek, Yakup (2016) Türkiye Ekonomisi, (29.Baskı), İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Kim, D. H., Lin, S. C., ve Suen, Y. B. (2012) “Dynamic Effects Of Financial Openness On Economic Growth and Macroeconomic Uncertainty”, Emerging Markets Finance and Trade, 48(1), s.25-54.
• Kose, M. A., Prasad, E. S., ve Terrones, M. E. (2009) “Does Openness to İnternational Financial Flows Raise Productivity Growth?”, Journal of International Money and Finance, 28(4), s.554-580.
• Lee, J. ve M. C. Strazicich. (2003) “Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structural Breaks”, The Review of Economics and Statistics, 85(4), s.1082-1089.
• McKinnon, Ronald (1973) “Money and Capital in Economic Development”, Washington, DC: The Brookings Institution.
• Mustafa, K. D. (2006) “Ticari Liberalizasyon ve Gelir Dağılımı: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Analiz”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 61(02), s.63-87.
• Oktayer, A. (2009) “Türkiye’de Finansal Serbestleşme ve Derinleşme Süreci Üzerine Nitel Bir İnceleme”, Akademik İncelemeler Dergisi, 4(1), s.73-100.
• Özel, H. A. (2012) “Küreselleşme Sürecinde Ticari ve Finansal Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(19), s.1-30.
• Özşahin, Ş. (2012) “Türkiye Ekonomisi’nde Finansal Liberalizasyon ve Ekonomik Büyüme Etkileşiminin ARDL Yöntemi İle Analizi”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,(23), s.379-413.
• Öztürk, N. (2012) Dış Ticaret, (1. Baskı), Bursa: Ekin Kitapevi Yayınları.
• Öztürk, Y. K., ve Kuşçu, S. “Finansal Serbestleşme: İlk Deneyimler Ve Kriz.” http://journals.manas.edu.kg/reforma/oldarchives/2011-1-49/2_1012-3922-1-PB.pdf. Erişim tarihi: 01.04.2017
• Sachs, J.D. ve Warner, A. (1995) “Economic Reform and theProcess of Global Integration”, Brookings Papers on Economic Activity, s.1-118.
• Saçık, S. Y. (2009) “Büyümenin Bir Kaynağı Olarak Ticari Dışa Açıklık”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(18), s.273-294.
• Savrul, B. K., Özel, H. A., ve Kılıç, C. (2013) “Osmanlı’nın Son Döneminden Günümüze Türkiye’de dış Ticaretin Gelişimi”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(1), s. 55-78
• Shaw, E. S. (1973) Financial Deeping in Economic Development. Cambridge: Harvard University Press.
• Stiglitz, J. E. (2000) “Capital Market Liberalization, Economic Growth, And İnstability”, World Development, 28(6), s.1075-1086.
• Şahin, H. (2016) Türkiye Ekonomisi. (16.Baskı). Bursa: Ezgi Kitapevi
• Şen, A. (2005) “Washington konsensüs ve gelişmekte olan ülkeler sorunları: eleştirel bir değerlendirme” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), s.181-200
• Takım, A. (2010) “Türkiye’de GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), s.1-16.
• Tarı, R. (2015) Ekonometri. (11 Baskı). Kocaeli: Umuttepe Yayınları
• Thirlwall, A. P. (2003) Trade, The Balance Of Payments And Exchange Rate Policy İn Developing Countries. Books.
• Topallı, N. (2016) “Doğrudan Sermaye Yatırımları, Ticari Dışa Açıklık Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), s.83-95.
• Ümit, A. Ö. (2016) “Türkiye’de Ticari Açıklık, Finansal Açıklık Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler: Sınır Testi Yaklaşımı”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), s.255-272.
• Varol, G. M. (2003) “Cumhuriyetin 80. yılında 1923-2003 Türk Dış Ticaretinin Gelişiminin Kısa Tarihçesi”, Dış Ticaret Dergisi, Özel Sayı(Ekim 2003), s. 159-161.
• Wacziarg, R. (2001) “Measuringthe Dynamic Gains From Trade”, The World Bank Economic Review, 15(3), s.393-429.
• Williamson, J., ve Mahar, M. (1998), “A Survey Of Financial Liberalization”, Princeton Univ International Economics, 211, s.1-70.
• Yapraklı, S. (2007) “Ticari ve Finansal Dışa Açıklık İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama” İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (5), s.67-89.
• Yıldırım, K., M. Mercan ve S. F. Kostakoğlu. (2013) Satın Alma Gücü Paritesinin Geçerliliğinin Test Edilmesi: Zaman Serisi ve Panel Veri Analizi” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 8(3), s.75-95.