Okul Spor Yarışmaları Motivasyon Durumu

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 1 - 10, 31.10.2025

Emre Gürler , Enver Can , Abdullah Yavuz Akıncı

Öz

Giriş: Bireyleri spora katılıma motive eden birçok neden bulunmakta olup, spora katılmaları ve sürdürmeleri için katılım motivasyonlarının araştırılması gereklidir. Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim kurumu öğrencilerinin spor yarışmalarına katılım motivasyonlarını araştırmak, farklı değişkenlere göre ortaöğretim kurumu öğrencilerinin motivasyon durumunu analiz etmektir. Bu doğrultuda cinsiyet, okul türü, sınıf, spor branşı, akademik başarı, tesis ve malzeme durumuna göre motivasyon durumları araştırılmıştır. Yöntem: Araştırmada, mevcut durumu ortaya koymayı amaçlayan betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Örneklem, Isparta il merkezinde 1. Eğitim bölgesinde bulunan ve devlet okulu olan Anadolu liseleri, fen/sosyal bilimleri liseleri ve meslek liselerinde öğrenim gören 3800 öğrenciden rastgele seçim yöntemi ile ulaşılan 650 öğrenciden oluşmuştur. Sonuçlar: Cinsiyet, okul türü, spor branşı ve akademik başarı durumuna göre alt boyutlar ve ölçek toplamında anlamlı ilişki tespit edilirken, sınıf değişkenine göre ilgi alt boyutu ve ölçek toplamında anlamlı ilişki tespit edilmezken, katılım boyutunda olduğu, tesis ve malzeme durumuna göre ise mevcut durumun tam aksine ilgi alt boyutu ve ölçek toplamında anlamlı ilişki var iken katılım alt boyutunda olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak okul spor yarışmaları motivasyon durumu ölçeği alt boyutlarından ilgi ve katılım ile motivasyon toplam puanının ortalama değerlerde olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon , ortaöğretim , spor yarışmaları.

Kaynakça

• 1. Abramson, L. Y., Seligman, M. E., & Teasdale, J. D. (1978). Learned helplessness in humans: Critique and reformulation. Journal of Abnormal Psychology, 87(1), 49–74. https://doi.org/10.1037/0021-843X.87.1.49
• 2. Aktaş, N. (2016). Lise öğrencilerinin motivasyon kaynakları ve karar verme stratejileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi.
• 3. Alkan, İ., Doğruer, A., & Öğraş, E. B. (2024). Investigation of motivation levels of high school students for school sports competitions. International Journal of Sports Technology and Science, 2(1), 1-12.
• 4. Aycan, A., & Yıldız, K. (2016). 11-14 yaş grubundakilerin spora katılım motivasyonlarının cinsiyetleri açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 1-9.
• 5. Bosnar, K., & Balent, B. (2009). Uvod u psihologiju sporta: Priručnik za sportske trenere. Odjel za izobrazbu trenera Društvenog veleučilišta u Zagrebu ve Kineziološki fakultet Sveučilišta u Zagrebu.
• 6. Butt, J., Weinberg, R. S., Breckon, J. D., & Claytor, R. P. (2011). Adolescent physical activity participation and motivational determinants across gender, age, and race. Journal of Physical Activity & Health, 8, 1074–1083. https://doi.org/10.1123/jpah.8.8.1074
• 7. Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Scientific research methods. Pegem Akademi.
• 8. Deci, E. L. (1975). Intrinsic motivation. Plenum. https://doi.org/10.1007/978-1-4613-4446-9
• 9. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. Plenum.
• 10. Fredricks, J. A., & Eccles, J. S. (2006). Is extracurricular participation associated with beneficial outcomes? Concurrent and longitudinal relationships. Developmental Psychology, 42(4), 698. https://doi.org/10.1037/0012-1649.42.4.698
• 11. George, D. (2011). SPSS for Windows step by step: A simple study guide and reference. Pearson Education.
• 12. Gould, D., & Carson, S. (2008). Developing life skills through sport: Current status and future directions. International Review of Sport and Exercise Psychology, 1(1), 58-78.
• 13. Hansen, D. M., Larson, R. W., & Dworkin, J. B. (2003). What adolescents learn in organized youth activities: An investigation of self-reported developmental experiences. Journal of Research on Adolescence, 13(1), 25-55.
• 14. Iso-Ahola, S. E., & St. Clair, B. (2000). Toward a theory of exercise motivation. Quest, 52, 131–147.
• 15. Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• 16. Kondrič, M., Sindik, J., Furjan-Mandić, G., & Schiefler, B. (2013). Participation motivation and student’s physical activity among sport students in three countries. Journal of Sports Science & Medicine, 12, 10–18.
• 17. Mallett, C. J. (2005). Self-Determination Theory: A case study of evidence-based coaching. The Sport Psychologist, 19(4), 417–429. https://doi.org/10.1123/tsp.19.4.417
• 18. Mallett, C., Kawabata, M., Newcombe, P., Otero-Forero, A., & Jackson, S. (2007). Sport motivation scale-6 (SMS-6): A revised six-factor sport motivation scale. Psychology of Sport and Exercise, 8(5), 600–614. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2006.12.005
• 19. Martinović, D., Ilić, J., & Višnjić, D. (2011). Gender differences in sports involvement and motivation for engagement in physical education in primary school. Problems of Education in the 21st Century, 31, 94-100.
• 20. Matsumoto, H., & Takenaka, K. (2004). Motivational profiles and stages of exercise behavior change. International Journal of Sport and Health Science, 2, 89–96. https://doi.org/10.5432/ijshs.2.89
• 21. McDonough, M. H., & Crocker, P. R. E. (2005). Sport participation motivation in young adolescent girls. Research Quarterly for Exercise and Sport, 76(4), 456–467. https://doi.org/10.1080/02701367.2005.10599319
• 22. Nicholls, J. G. (1989). The competitive ethos and democratic education. Harvard University Press.
• 23. Pedro, J., Carraça, E. V., Markland, D., Silva, M. N., & Ryan, R. M. (2012). Exercise, physical activity, and self-determination theory: A systematic review. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 9, Article 78. https://doi.org/10.1186/1479-5868-9-78
• 24. Pelletier, L. G., Rocchi, M. A., Vallerand, R. J., Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2013). Validation of the revised sport motivation scale (SMS-II). Psychology of Sports and Exercise, 14, 329–341.
• 25. Petz, B. (2005). Psihologijski rečnik [Psychological dictionary]. Naklada Slap.
• 26. Pişkin, A. E. (2021). Rize’de lise düzeyinde öğrenim gören okul takımı sporcularının spora özgü başarı motivasyon düzeylerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
• 27. Rus, C. M., Radu, L. E., & Vanvu, G. I. (2016). Motivation for participating in sports competitions in school. Revista de Cercetare, 52, 195-203.
• 28. Sirard, J. R., Pfeiffer, K. A., & Pate, R. R. (2006). Motivational factors associated with sports program participation in middle school students. Journal of Adolescent Health, 38(6), 696-703.
• 29. Şirin, E. F., Çağlayan, H. S., Çetin, M. Ç., & İnce, A. (2008). Spor yapan liselerde spora katılım motivasyonlarına etki eden unsurların belirlenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 98-110.
• 30. Toktaş, S., & Baş, M. (2019). Investigation of the relationship between the self-confidence and motivation of high school students participating in school sport contests. Universal Journal of Educational Research, 7(2), 472-479.
• 31. Uluöz, E., Karıncaoğlu, E., Nazlıcan, M. Ç., Ergüneş, S., Kocadurmuş, M., Tartar, H., Uğur, H., Ergüneş, B., & Yıldırım, F. (2023). Türkiye’de ilk ve ortaöğretim öğrencilerinin spora katılım durumu ve akademik başarıları üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 7(2), 108-122. https://doi.org/10.55238/seder.1280587
• 32. Vallerand, R. J. (1997). Toward a hierarchical model of intrinsic and extrinsic motivation. In M. P. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology (pp. 271–360). Academic Press.
• 33. Weiss, M. R. (2019). Youth sport motivation and participation: Paradigms, perspectives, and practicalities. Kinesiology Review, 8(3), 162-170.
• 34. Yetiş, Ü., Aytaç, K. Y., & Koparal, F. (2022). Malatya okul sporları gençler b basketbol turnuvasına katılan 14-15 yaş kız ve erkek takımlarının spora özgü başarı motivasyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(Özel Sayı 2), 1011-1025.