Kamu Yönetim Yapılarında Hukuk Etik İlişkisi ve Öne Çıkan Sorun Alanları

Yıl 2019, Cilt: 2019 Sayı: 2, 39 - 60, 03.07.2019

Orhan Alav

Öz

Kamu Yönetim Yapılarında Hukuk Etik İlişkisi ve Öne Çıkan Sorun Alanları

Bu
çalışma; Türkiye’de kamu yönetim organizasyonlarındaki hukuk etik ilişkisini ve
öne çıkan sorun alanlarını ele alan bir çalışmadır. Çalışmayı benzer konulardan
farklı  ve özgün kılan değerler ise,
Birleşmiş Milletler (BM), Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası (WB)
orijinli çıkışlı olarak iyi yönetişim (good governance) denen yönetim anlayışı
ve uygulamalarının kamu yönetim organizasyonlarında uygulanabilirliği ve
uygulamadan doğan etik sorunları hukuki altyapıda ele alınarak
değerlendirilmiştir. Geleneksel kamu yönetim anlayışı dikey hiyerarşide
yürütülmektedir. İyi yönetişim felsefesine dayalı kamu yönetişim anlayışında
ise hiyerarşinin yanında daha katılımcı ve karar mekanizmalarının birlikte
alındığı daha yatay uygulamaların 
geliştirildiği yapılardır. Bu bağlamda 
adına iyi yönetişim  denen yeni
kamu yönetişim uygulamalarında sorun alanları etik, etik hukuk ve kamu
ilişkisi, etik ve yargı oluşumları, Türkiye’de yönetim hukuku ve etik, türk
kamu yönetiminde hukuki olarak  etik alt
yapısı, yönetişim ve yönetişimin tarihçesi (arka planı) kuramsal temelleri,
etkin kamu yönetişimi  arayışı ve  yönetişim yaklaşımı, kamu yönetişiminde etkin
olmayan koşullar/olanaklar ve etik ilişkisi, yönetim başarı koşullarının
aşınması/yönetememe, kurumsal politikaların uygulama yetersizliği, kaynakların
etkili kullanılamaması, politik yaklaşım eksikliği, süreçsel mükemmellik
sorunu, stratejik tercih/üretken strateji yetersizliği  gibi yönetişim sorun alanları ile birlikte
değerlendirilmiştir.

Anahtar
Kelimeler:
Kamu yönetimi, hukuk ve etik, yönetişim, iyi yönetişim.

The Relation Between Law and Ethics in Public
Administration Structures and the Prominent Problem Areas

This
study addresses the relation between law and ethics in public administration
organizations in Turkey and highlights the prominent problem areas. The values
​​that make the study unique and different from the similar issues are the
applicability of good governance understanding and practices in public
administration organizations depending on the United Nations (UN), the
International Money Fund (IMF) and the World Bank (WB), and the evaluation of
the ethical problems considering the legal infrastructure. The traditional
public administration understanding is carried out in the vertical hierarchy.
In addition to the hierarcy, there are as more participatory structures in
which decisions are made together, and more horizontal applications are developed
along with the public governance based on the philosophy of good governance. In
this context,  the problem areas in the
new public governance practices called good governance were evaluated with the
governance problem areas such as ethics, the relation between ethical law  and public, ethics and judicial formations,
administrative law and ethics in Turkey, the legal ethics infrastructure of the
Turkish public administration, governance and the history (background) of
governance, its theoretical fundamentals, search for effective public
governance and governance approach, ineffective conditions / possibilities and
ethics relations in public governance, inability to manage success conditions,
inadequate implementation of corporate policies, inefficient use of resources,
lack of political approach, the problem of process excellence, strategic choice
/ productive management problems.

Keywords: Public
administration, law and ethics, governance, good governance

Anahtar Kelimeler

Kamu yönetimi, hukuk ve etik, yönetişim, iyi yönetişim

Kaynakça

• KAYNAKÇAAB Etik Tavsiye Metni Horizaon-2020, URL: http://ec.europa.eu/research/participants/data/ref/h2020/grants_manual/hi/ethics/h2020_hi_ethics-self-assess_en.pdf ,(23.11.2018).
• Acar, Ahmet Gökhan (2000), Etik Değerlerin Kurumsallaştırılması Üzerine Bir Araştırma, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsüsü İşletme Yönetimi ve Organizasyon A.B.D., Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Açık Erişim URL:http://acikerisim.istanbul.edu.tr/bitstream/handle/123456789/25521/34578.pdf?sequence=1&isAllowed=y ,(22.10.2018).
• Adam Smith (2015), Ulusların Zenginliği, Vikipedi Ansiklopedisi, URL: https://tr.wikipedia.org/wiki/Adam_Smith , (16.6.2015).
• Akçakaya, Murat, (2016), Bürokrasi Kuramları ve Türk Kamu Yönetiminde Bürokratik Sorunlar, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18/3, s.669-694, URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/286723 , (22.8.2018).
• Aktan, Coşkun Can (2018), Klasik Organizasyon Yönetim Teorisi ve Bilimsel Yönetim Teorisi: Taylorizm, URL: http://web.archive.org/web/20160309142947/http://www.canaktan.org/yonetim/yonetim-teorileri/taylor.htm ,(26.10.2018).
• Akyel, Recai, Hacı Ömer Köse, (2010), Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi İçin Etkin Denetimin Gerekliliği, Türk İdare Dergisi, Sayı.466, s.9-45, URL:http://www.tid.gov.tr/Makaleler/466recaiakyelgi.pdf ,(21.11.2018).
• Alav,Orhan (2018), Türkiye’de Kurumsal Açık Erişim Arşiv Yönetişimi Üzerine Bir Araştırma ve Model Önerisi (Doktora Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetim Organizasyon A.B.D.Ataman, Göksel, (2001), İşletme Yönetimi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Avrupa Birliğ (AB/EU) Etik Sözleşmesi (2018), URL: http://ec.europa.eu/research/participants/docs/h2020-funding-guide/cross-cutting-issues/ethics_en.htm , (23.10.2018)
• Aydınların Biyografisi,17 ve 18. Yüzyıl (2018), Wkipedia, URL: https://tr.wikipedia.org ,(23.10.2018).
• Aydoğdu, Vedat, (2010), İdare Hukukunda Bağımsız İdari Otoriteler ve Kamusal Denetimi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Konya.
• Bahar, Emel (2014), Meslek Etiği, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Birşelmiş Milletler (BM/UN) Etik Sözleşmesi, (2018), URL: http://www.un.org/en/ethics ,(23.10.2018).
• Blanchard Araştırmaları (2011), Çalışan İş Tutkusu: Önce Kendi Kurumunuzdaki Mükemmellik Kaynaklarını İnceleyin, URL: http://www.blanchard.com.tr/public/article-detail.aspx?iid=33 , (9.6.2015).
• Bayrak, Sebahat (2001), Yönetimde Bir İhmal Konusu Olarak Güç ve Güç Yönetimi –II, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, Cilt: 6, s.23-42, URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/195130 ,(1.11.2018).
• Celano, Anthony, (2016), Aristotle’s Ethics and Medieval Philosophy, UK, Cambridge University Press, London.
• David Hume (2015), İskoç Aydınlanması, Vikipedi Ansiklopedisi, URL: https://tr.wikipedia.org/wiki/David_Hume, (16.6.2015).
• Demirtaş, Mine (2012), Yerel Yönetimlerde Bir Halkla İlişkiler Çalışması Olarak Sosyal Paylaşım Ağlarının Kullanımı: Üsküdar Belediyesi Örneği, e-Journal of New World Sciences Academy, Sayı: 4, Cilt: 7, s.291-314,URL: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/nwsahuman/article/download/5000062399/5000058664,(30.8.2015)
• Dursun, Hatice (208),Kamu İdarelerinde Hakim Olan Yönetim Yaklaşımları , Endorun dergisi, Sayı.2,Cilt.2, .s.20-28 URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/565771 ,(4.11.2018).
• Etik (2018), Türk Dil Kurumu (TDK), URL: http://www.tdk.gov.tr , (20.10.2018).
• Geçit, Bekir, (2014), John Locke’da Mülkiyet Hakkının Sınırları: Doğal Hukuk Temelinde Bir Değerlendirme ,s.95, Beytulhikme An International Journal of Philosophy ISSN: 1303-8303Volume 4, Issue 1, June 2014, s.91-113, URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/40518 ,(14.8.2018).
• Gözübüyük, A.Şeref (2001), Yönetim Hukuku (15.bs.), Turhan Kitabevi, Ankara.
• Gözübüyük, A. Şeref (2010), Yönetsel Yargı (30.bs.), Turhan Kitabevi, Ankara.
• Güzelsarı, Selime (2003) “Neoliberal Politikalar ve Yönetişim Modeli”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 36, Sayı 2, s. 17-34.URL: http://www.todaie.gov.tr/resimler/ekler/44e896bfb6317b6_ek.pdf?dergi=Amme%20%DDdaresi%20Dergisi, (2.6.2015).
• Holsapple, Clyde W., K.D. Joshi (2008), Knowledge Management: Knowledge Management Ontology (Editor: Jennex, Murray), New York: Information Science Reference, p.1200.
• İnce, Mehmet., Ercan Oktay (2006), Bilginin Bir Stratejik Güç Olarak Önemi ve Örgütlerde Bilgi Yönetimi, Selçuk Üniversitesi, Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 10, Cilt: 9, ss.15-29,URL: http://dergi.kmu.edu.tr/userfiles/file/haziran2006/2.pdf , (8.6.2015).
• International Monetary Fund-IMF (1997), “Good Governance: The IMF’s Role”.Washington, DC: IMF.,URL: https://www.imf.org/external/pubs/ft/exrp/govern/govindex.htm ,(18.7.2018).
• IOD-The 2017 Good Governance Report, URL:https://www.iod.com/Portals/0/PDFs/Campaigns%20and%20Reports/Corporate%20Governance/GGI-report-2017-IoD.pdf , (18.10.2018).
• John Lucke (2015), Liberal Devlet Yapı İnşaası, Vikipedi Ansiklopedisi, URL: https://tr.wikipedia.org/wiki/John_Locke, (16.6.2015).
• Kamu Görevlileri Etik Kurulu, URL: http://www.etik.gov.tr ,(29.10.2018).
• Kanbur, Aysun (2008), Küreselleşme Sürecinde Post Modern Örgüt Yapıları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 3, Cilt: 13, s.387-404.
• Kılıç, Mustafa, Volkan Erkan (2006), Stratejik Planlama ve Dengeli Performans Yönetimi Yaklaşımları Bir Arada Olabilir mi?, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl: 2006, Sayı: 2, s.78.
• Koçak, Süleyman Yaman.,Gülçin Yüksel (2010), Türk Kamu Yönetiminde Etik ve Kamu Görevlileri Etik Kurulu , Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı.2, s.73-96, URL:http://dergipark.gov.tr/bilgisosyal/issue/29131/311596 ,(5.11.2018).
• Koçel, Tamer (2003), İşletme Yöneticiliği: Yönetim ve Organizasyon Organizasyonlarda Davranış Klasik-Modern-Çağdaş ve Güncel Yaklaşımlar, İstanbul: Beta Yayınevi, s.21.
• Kuçuradi, Ioanna (2015), Etik, (6.Bsk.), Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, s. 3.
• Kurulgan, Mesut (2015), Çağdaş Bilgi-Belge Merkezlerinde Yönetim ve Organizasyon, Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği, s.63.
• Küçükoğlu, Mübeyyen Tepe (2012), Etik Değerler ve Etiğin Kurumsallaşması, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, Cilt.4, No.1, ss.177-185, URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/85269 ,(20.10.2018).
• McDonald, Paul (2016), 4 Common Change Management Failures Managers Need to Avoid, CPA Practice Advisor, EBSCO, August 1, p.26, URL: http://web.a.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=12&sid=72813e34-4d6e-463b-b86a-27ab3a9e106b%40sessionmgr4010&hid=4109, (11.10.2016).
• Odyakmaz, Zehra., Oğuzhan Güzel (2013), İdarenin Uygulamaları Bakımından İdare, Etik ve Ahlâk, Ankara Barasu Dergisi, Sayı.3, s.19-56, URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/398102 ,(5.11.2018).
• Özalp, İnan, Mehmet Şahin, Güneş Nazire Zeytinoğlu ve başkaları (2011), Yönetim Organizasyon, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Özer, M. Akif (2005),Günümüzün Yükselen Değeri: Yeni Kamu Yönetimi, Sayıştay Dergisi, Sayı,10-12 Cilt.59,s.3-46,URL: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423911644.pdf ,(5.11.2018).
• Özler, Hayrettin., Derya Ergun Özler, Gülten Eren Gümüştekin (2006), Örgütlerde Etkileşim Mekanizmaları Kapsamında Bilgi Paylaşımı ve Ödüllendirme İlişkisi, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Sayı: 8, Cilt: 2, s.137-151.
• Papatya, Gürcan (1998), Vizyon: Hayal ve gerçek arasındaki gerilim-eleştirel bir yaklaşım denemesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 3, s.123-134.
• Selsam, Howard (1995), Etik: Yeni Değerler ve Özgürlük (1.bs.), Çev. Yüksel Demirekler, Yaba Yayınları, Ankara.
• Stroll, A., A.A.Long,V.J.Bourke ve R.Campnell (2008), Etik Kuramları, Çev.Mehmet Türkeri, Lotus Yayınları, Ankara.T.C. 1982 Anayasası
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (2018), Etik ile ilgili maddeler:10,129,137, URL:https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa82.htm ,(27.10.2018).
• T.C. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu (2018), URL: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.657.pdf ,(28.10.2018)
• T.C.5237 Sayılı “Türk Ceza Kanunu (2018), URL: https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html ,(29.10.2018).
• T.C.2531 Sayılı “Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşlere Dair Kanun (2018), URL: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2531.pdf ,(29.10.2018).
• T.C.1156 “Sayılı Kanuna Mugayir Tahakkuk ve Tediye Muamelatını İhbar Edenlere İkramiye İtasına Dair Kanun” (2018), URL: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.1156.pdf ,(29.10.2018).
• T.C.3628 Sayılı “Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu” (2018), URL: http://www.mevzuat.gov.tr ,(29.10.2018).
• T.C.4982 Sayılı “Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, (2018). URL: https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4982.html ,(29.10.2018).
• T.C.5018 Sayılı “Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu” (2018), URL: http://www.mevzuat.gov.tr ,(29.10.2018).
• T.C.5176 Sayılı “Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun”(2018), URL: http://www.mevzuat.gov.tr ,(29.10.2018).
• T.C.Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (2018), Resmi Gazete, URL: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/04/20050413-6.htm ,(29.10.2018).
• T.C.2007 Tarihli “Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği” (2018),Resmi Gazete, URL: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/12/20071226-21.htm ,(30.10.2018).
• Türkiye Etik Kurlu, URL: http://www.etik.gov.tr/ (10.10.2018).
• Yaşar, Şebnem (2015), Yönetim Düşünce Sistemi, URL: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache: 9y_divHTMGkJ: kisi.deu.edu.tr/userweb/feyza.tekinbas/i%25C5%259Fletme%2520y%25C3%25B6netimi.ppt+&cd=9&hl=tr&ct=clnk&gl=tr,(20.7.2015).
• Yüksel, Cüneyt (2005), Türk Kamu Yönetiminde Etik Mevzuatı Değerlendirmesi ve Çözüm Önerileri, Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, Sakarya Üniversitesi İ.İ.B.F. Yayınları, Sakarya.
• Yüksel, Cünety (2006), Kamu Yönetiminde Etik ve Kamu Yönetiminde Etik Hakkında Yeni Yasal Düzenlemeler, Cilt.64, Sayı.2, ss.168-212, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/95810 ,(21.10.2018).
• Yüksel, M. (2000), Yönetişim (Governance) Kavramı Üzerine, Ankara Barosu Dergisi, Sayı.3, Cilt.58, s.145-160,URL: http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2000-3/5.pdf ,(30.8.2015).