Su ürünleri yetiştiriciliğinin önemi ve çevresel etkileri- Elazığ ili örneği

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 849 - 858, 25.09.2018

Sibel Aslan , Ertuğrul Gül

Öz

Su ürünleri yetiştiriciliği sucul hayvanların ve bitkilerin kontrollü veya yarı kontrollü şartlar altında yetiştirilmesidir. Su ürünleri yetiştiriciliği dünyanın balık ihtiyacının yaklaşık %50’sini temin etmektedir. 2015 yılında dünyada su ürünleri üretimi bir önceki yıldan %4 oranında artışla 76.6 milyon olmuştur. Türkiye’de 2016 yılında deniz ve iç sularda su ürünleri üretimi sırasıyla 151794 ton ve 101601 tondur. Elazığ ili sahip olduğu su kaynakları nedeniyle Türkiye’de su ürünleri yetiştiriciliği için büyük bir potansiyele sahip illerden biridir. Su ürünleri yetiştiriciliği Elazığ ilinin kalkınması için önemli bir sektördür. 2016 yılı TÜİK verilerine göre Elâzığ ilinde 159 adet su ürünleri tesisi mevcuttur ve bu tesislerin toplam üretim kapasitesi 17300 ton/yıldır.

Dünya çapında en hızlı gelişen gıda üretim sektörlerinden biri olan su ürünleri yetiştiriciliğinin gıda temini, gelişmiş beslenme ve sağlığa katkı, kazanç ve istihdam oluşturma, birincil üretimin çeşitlenmesi, yüksek değerli ürünlerin ithalatı sayesinde döviz girdisi gibi birçok sosyal ve ekonomik faydaları vardır. Bununla birlikte, su ürünleri yetiştiriciliğinin hızlı ve plansız gelişmesi ötrofikasyon, farmasötikler, organikler ve metallerin yanlış kullanımı nedeniyle kimyasal kirlenme, biyolojik çeşitlilikte azalma gibi önemli çevresel problemleri de beraberinde getirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Su ürünleri yetiştiriciliği, Elâzığ, çevresel etki, kirlenme

Kaynakça

• Akbulut, B., (2004). Su ürünleri yetiştiriciliği ve stratejileri, Yunus Araştırma Bülteni, 1.
• Akova, S. B., (2015). Aquaculture and its distribution in Turkey, Journal of Aquaculture Engineering and Fisheries Research, 1(4), 160-190.
• Barg, U. C., (1992). Guidelines for the promotion of environmental management of coastal aquaculture development, FAO Fisheries Technical Paper, 328, Rome, Italy.
• Beveridge, M. C. M., Ross, L. G., Kelly, L. A. (1994). Aquaculture and biodiversity, Ambio, 23, 497–502.
• Cabello, F. C., (2006). Heavy use of prophylactic antibiotics in aquaculture:a growing problem for human and animal health and for the environment-Mini review, Environmental Microbiology, 8 (7), 1137-1144.
• Cao, L., Wang, W., Yang, Y., Yang, C., Yuan, Z., Xiong, S., Diana, J., (2007). Environmental impact of aquaculture and countermeasures to aquaculture pollution in China-Review Article, Environmental Science and Pollution Research, 14 (7), 452-462.
• Carmona-Ribeiro, A. M., Carrasco, L. D. M., (2013). Cationic antimicrobial polymers and their assemblies, International Journal of Molecular Sciences, 14 (5), 9906-9946.
• ÇİDŞM, (2013). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzin ve Denetim Şube Müdürlüğü, Elâzığ İli 2012 Yılı İl Çevre Durum Raporu, 62.
• De Silva, S. S., (2012). Aquaculture: a newly emergent food production sector—and perspectives of its impacts on biodiversity and conservation, Biodiversity and Conservation, 21, 3187–3220
• Dirican, S., (2013). Sivas akuakültür durumu, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 9-14.
• DOĞAKA (Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı), (2014). Kültür balıkçılığı sektör raporu.
• Ervik, A., Hakanson, L., Makenent, T., Moller, B., (1989). Marine fish farms-some preliminary considerations on environmental impact. In: “Aquaculture -A Biotechnology in Progress”, N. de Pauw, E. Jaspers, H. Ackefors ve N. Wilkins (Eds.). European Aquaculture Society, 29-34.
• FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations), (2017). FAO yearbook 2015, Fishery and Aquaculture Statistics, Rome, Italy, 2010.
• Gökhan, E. E., (2010). Elâzığ ili alabalık yetiştiriciliğinde üretim ve pazarlamanın sürdürülebilirliği, Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 81(2), 3-8.
• Güner, B., (2015). Keban Baraj Gölü’nde kültür balıkçılığı, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25 (1), 1-8.
• ISUB (İzmir Su Ürünleri Yetiştiricileri ve Üreticileri Birliği), (2014). Su ürünleri raporu.
• Koca, S. B., Terzioğlu, S., Didinen, B. I., Yiğit., N. Ö., (2011). Sürdürülebilir su ürünleri yetiştiriciliğinde çevre dostu üretim, Ankara Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 3(1), 107-113.
• Kümmerer, K., (2003). Significance of antibiotics in the environment, Journal of Antimicrobial Chemotherapy, 52(1), 5-7.
• Lu, L., Wu, R. S. S., (1998). Recolonization and succession of marine macrobenthos in organic-enriched sediment deposited from fish farms. Environmental Pollution, 101, 241-251.
• Okumuş, İ., (1997). Deniz kafeslerinde balık yetiştiriciliğinin ekolojik bazı etkileri ve balık midye polikültür yaklaşımı, Kongre Kitabı, Akdeniz Balıkçılık Kongresi, İzmir, 10.
• Ottinger, M., Clauss, K., Kuenzer, C., (2016). Aquaculture: Relevance, distribution, impacts and spatial assessments: A review, Ocean & Coastal Management, 119, 244-266.
• Podemski, C. L., Blanchfield, P. J., (2006). Overview of the environmental impacts of Canadian freshwater aquaculture, a acientific review of the potential environmental effects of aquaculture in aquatic ecosystems, Volume V, Fisheries and Oceans Canada Science Sector, Canadian Technical Report of Fisheries and Aquatic Sciences Canada.
• Sağlam, N., (2014). Elâzığ Kalkınma Kurultayı Su Ürünleri Sektör Raporu, 18.
• Sarıözkan, S., (2016). Türkiye’de balıkçılık sektörü ve ekonomisi, Turkish Journal of Aquatic Sciences, 31(1), 15-22.
• Savaş, H., (2006). Ordu ili Perşembe ilçesinde faaliyet gösteren yüzer kafes işletmelerinin çevresel etki ve su ürünleri sağlığı yönünden izlenmesi projesi, T.C. Tarım Ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Trabzon.
• Şahin, T., (2003). Su ürünleri yetiştiriciliğinde biyoteknoloji, SÜMAE Yunus Araştırma Bülteni, 3:1, 2-5.
• Tekinay A. A., Güroy, D., Çevik, N., (2006). Balık üretiminden kaynaklanan kirlilik ve çözüm yolları, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 23(1/1), 295-298.
• Tsutsumi, H., Kikuchi, T., Tanaka, M., Higashi, T., Imasaka, K., Miyazaki, M., (1991). Benthic faunal succession in a cove organically polluted by fish farming, Marine Pollution Bulletin, 23, 233-238.
• TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu), 2016, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1005, Erişim Tarihi: Şubat 1, 2017.
• WHO (World Health Organization), (1999). Food Safety Issues Associated with Products from Aquaculture:Report of a joint FAO/NACA/WHO study group, WHO Technical Report Series, 883.
• Xie, B., Qin, J., Yang, H., Wang, X., Wang, Y. H., Li, T. Y., (2013). Organic aquaculture in China: A review from a global perspective, Aquaculture, 414-415, 243-253.
• Yavuzcan, H., Pulatsü, S., Demir, N., Kırkağaç, M., Bekcan, S., Topçu, A., Doğankaya, L., Başçınar, N., (2010). Türkiye’de sürdürülebilir su ürünleri yetiştiriciliği, Bildiriler Kitabı-2, TMMOB Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 767-789.
• Yıldırım Ö., Korkut A. Y., (2004). Su ürünleri yemlerinin çevreye etkisi, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 21(1-2), 167-172.
• Yılmaz, K., Özçiçek, E., Can, E., (2015). Ağ kafeslerde periyodik operasyonlar, International Journal of Pure and Applied Sciences, 1(2), 127-135