Standart Kuraklık İndeksleri İle Kuraklık Analizi: Konya Kapalı Havzası Örneği

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 4, 925 - 932

Arman Uçar , Ebru Eriş , Fevzi Önen

https://doi.org/10.24012/dumf.1528706

Öz

Dünya nüfusundaki hızlanan artış ve buna paralel olarak doğal kaynaklarda meydana gelen azalma mevcut kaynakların maksimum verim ile kullanılmasını zorunlu hale getirmektedir. Yetersiz yağış, buharlaşma, jeolojik yapının değişmesi, insan faktörü gibi çeşitli meteorolojik, hidrolojik, jeolojik, sosyolojik olaylar sonrasında bir bölgedeki suyun miktarının azalması ile kuraklık meydana gelir. Kuraklık ile ilgili olarak literatürde temeli matematiksel denklemlere dayanan ve yağış, sıcaklık, buharlaşma vb. verileri kullanan çeşitli kuraklık indeksleri bulunmaktadır. Ülkemizde kuraklık indeksleri ile gerçekleştirilmiş olan kuraklık analizlerinde genel olarak uzun dönemli verilere sahip olunması ve çoğu bölgede gözlem istasyonu bulunması sebebiyle yağış ve akım verileri kullanılmaktadır. Bu çalışmada da yağış ve akım gözlem istasyonlarına ait veriler kullanılarak iki farklı kuraklık indeksi (Standartlaştırılmış Yağış İndeksi, Akış Kuraklık İndeksi) ile kuraklığın yoğun bir şekilde gözlendiği Konya Kapalı Havzasında kuraklık analizi yapılmıştır. Çalışmanın amacı özellikle Konya Kapalı Havzası için güncel verilerle ve mümkün olduğu kadar çok sayıda gözlem istasyonu verisi ile yapılmış toplu bir kuraklık analizinin sunulmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Standartlaştırılmış Yağış İndeksi, Akış Kuraklık İndeksi, Konya Kapalı Havzası

Kaynakça

• [1] Tunçok, İ.K., Bozkurt, O.Ç. (2015) Bütüncül Havza Yönetimi: Konya Kapalı Havzası Uygulaması, 4. Su Yapıları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 479-488. [2] SYGM (2022), Konya Havzası Kuraklık Yönetim Planının Güncellenmesi Projesi, Stratejik Çevresel Değerlendirme Taslak Kapsam Belirleme Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/scd/icerikler/konya-havzasi-kuraklik-yonet-m-plani-20220719131037.pdf (Erişim: 04.2024)
• [3] SYGM (2015). Konya Havzası Kuraklık Yönetim Planı. Ankara, 329s.
• [4] Atmaca, D. (2011) Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SYİ) Yöntemi İle Konya İli Bolgesel Kuraklık Analizi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, FBE, Yüksek Lisans Tezi.
• [5] Doğan, S. (2013) Konya Kapalı Havzası Kuraklık Karakterizasyonunun Zamansal- Konumsal Analizi, Selçuk Üniversitesi, FBE, Doktora Tezi.
• [6] Gürler, Ç. (2017) Beyşehir Ve Konya-Çumra-Karapınar Alt Havzalarında Standartlaştırılmış İndis Yaklaşımı İle Hidrolojik Kuraklık Değerlendirmesi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi.
• [7] Ersoy, T. (2019) Konya İli Meteorolojik Kuraklık Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi, FBE, Yüksek Lisans Tezi.
• [8] Bayer Altın, T. (2019) Konya Kapalı Havzasında Akarsu Akımlarının Hidrolojik Kuraklık Analizi, Karaman Araştırmaları- 2, ss.13-24, Palet Yayınları.
• [9] Bayçınar, M. (2020) Konya Kapalı Havzası Örneğinde Faktör Analizi İle Kuraklık İndekslerinin Ortak Kullanımının Değerlendirilmesi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, FBE, Yüksek Lisans Tezi.
• [10] Sarış, F., Gedik, F. (2021). Konya Kapalı Havzası’nda Meteorolojik Kuraklık Analizi, Coğrafya Dergisi, 42: 295-308, 10.26650/JGEOG2021-885519.
• [11] Tuğrul T., Hınıs M.A. (2023) Konya Apa Barajı Havzasında Meteorolojik ve Hidrolojik Kuraklık Trend Analizi, Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 13(1): 151–163.
• [12] Geyikli, M.S. (2023) Investigation of Dry and Wet Periods Characteristics with Different Drought Indices in Yeşılırmak, Kızılırmak and Konya Closed Basins, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, FBE, Doktora Tezi.
• [13] Url-1 (2024) https://www.tarimorman.gov.tr/-SYGM/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=135, Erişim tarihi: 05.2024.
• [14] McKee, T.B., Doesken, N.J. and Kleist, J. (1993) The Relationship of Drought Frequency and Duration to Time Scales. 8th Conference on Applied Climatology, Anaheim, 17-22 January 1993, 179-184.
• [15] Nalbantis, I., Tsakiris, G. (2009) Assessment of Hydrological Drought Revisited. Water Resour Manage 23, 881–897, https://doi.org/10.1007/s11269-008-9305-1
• [16] SYGM (2023) Konya Havzası Kuraklık Yönetim Planı; Cilt 1: Havzanın Genel Tanıtımı ve Kuraklık Analizleri, Ankara, 281s.
• [17] Cavus, Y., Aksoy, H. (2020) Critical drought severity/intensity-duration-frequency curves based on precipitation deficit, Journal of Hydrology, 584, 124312.
• [18] Aksoy, H., Cetin, M., Eris, E., Burgan, H. I., Cavus, Y., Yildirim, I., Sivapalan, M. (2021). Critical drought intensity-duration-frequency curves based on total probability theorem-coupled frequency analysis. Hydrological Sciences Journal, 66(8), 1337–1358.